Presudom Višeg suda u Novom Sadu Gž 46/2017 od 20.11.2018. godine stavom prvim izreke žalba tužioca je delimično usvojena, delimično odbijena i prvostepena presuda preinačena u delu odluke o troškovima parničnog postupka tako što je odbijen zahtev tužene za naknadu troškova parničnog postupka i određeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka, dok je u preostalom pobijanom odbijajućem delu prvostepena presuda potvrđena; stavom drugim izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Vrhovni kasacioni sud je presudom Rev 2212/2019 od 12.06.2019. godine stavom prvim izreke prihvatio odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Novom Sadu Gž 46/2017 od 20.11.2018. godine, kao izuzetno dozvoljenoj, pa je stavom drugim izreke preinačio presudu Višeg suda u Novom Sadu Gž 46/2017 od 20.11.2018. godine i presudu Osnovnog suda u Novom Sadu P 10144/2015 od 25.10.2016. godine tako što je usvojio tužbeni zahtev i održao na snazi zaključak izvršitelja za područje Višeg suda u Novom Sadu Slobodana Živanova I.IVK 2897/2014 od 03.10.2014. godine u delu kojim je tužena obavezana da tužiocu isplati iznos od 124.120,00 dinara mesečno sa zakonskom zateznom kamatom od 02.10.2014. godine do isplate i troškove postupka izvršenja u iznosu od 7.612,80 dinara u roku od 8 dana od dana dostavljanja presude i obavezao tuženu da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 130.980,00 dinara.

Ustavni sud je odlučujući o ustavnoj žalbi tužene odlukom Už 7005/2020 od 17.11.2023. godine utvrdio da je kao podnositeljki ustavne žalbe, tuženoj, presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 2212/2019 od 12.06.2019. godine povređeno pravo na pravično suđenje zajamčeno članom 32. stav 1. Ustava Republike Srbije, poništena presuda Vrhovnog kasacionog suda Rev 2212/2019 od 12.06.2019. godine i određeno da nadležni sud donese novu odluku o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Novom Sadu Gž 46/2017 od 20.11.2018. godine. Odbacio je i zahtev podnositeljske ustavne žalbe za naknadu troškova ustavno-sudskog postupka.

Odlučujići ponovo o dozvoljenosti izjavljene revizije na osnovu člana 404. ZPP. Vrhovni sud nalazi da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji radi ujednačavanja sudske prakse s obzirom da je pobijanom odlukom izražen pravni stav suprotan od pravnog shvatanja izraženog kroz odluke Vrhovnog suda o pravnoj prirodi potraživanja koje se odnose na naknadu komunalnih usluga, što ukazuje na potrebu odlučivanja o reviziji u smislu člana 404. stava 1. ZPP, zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. ZPP i našao da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stava 2. tačke 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena je vlasnik vozila registarskih oznaka ... koje je bilo registrovano za period od 02.04.2010. godine do 02.04.2011. godine, a kasnije registarskih oznaka ... koje je bilo registrovano za period od 08.04.2011. godine do 07.04.2014. godine. Navedeno vozilo je bilo parkirano u plavoj i crvenoj zoni u periodu od 08.04.2010. godine do 21.02.2014. godine, a po tačnim datumima u navedenim zonama bliže nabrojanim u obrazloženju prvostepene odluke. Za usluge korišćenja javnog parkirališta tužena nije platila tužiocu odgovarajuću naknadu u iznosu cene parkiranja propisane Odlukom o promeni cena pakriranja, uklanjanja motornih vozila i postavljanja uređaja kojima se sprečava odvoženje vozila, zbog čega su joj za korišćenje usluga parkiranja za navedene datume u navedenim zonama korišćenja usluga izdati nalozi za uplatu posebne parking karte u iznosima od po 900,00 i od po 1.000,00 dinara. Za navedene usluge tužilac od tužene potražuje na ime neplaćenih posebnih parking karti ukupno 124.400,00 dinara.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je smatrao da za period od 02.09.2013. godine do 21.02.2014. godine potraživanje tužioca nije zastarelo, u smislu člana 378. stava 1. tačke 1. ZOO, ali da za taj period ima pravo na isplatu 5 parking karti u plavoj zoni po ceni od 45,00 dinara i jedne parking karte u crvenoj zoni po ceni od 55,00 dinara, dok je za preostali period koji je obuhvaćen tužbenim zahtevom potraživanje zastarelo. Prvostepeni sud je smatrao da ne postoji pravni osnov za naplatu posebne cene parkiranja predviđene članom 22. Odluke o javnim parkiralištima na teritoriji Grada Novog Sada („Sl. list Grada Novog Sada“ br. 4/10... 59/18) budući da je taj iznos višestruko veći od cene parkiranja po jednom satu, pa takva odredba ima elemente ugovorne kazne koja se, prema članu 270. stavu 3. ZOO, ne može ugovarati za neizvršenje novčane obaveze. Drugostepeni sud je prihvatio razloge odlučivanja prvostepenog suda, a zaključio je i da je odnos između tužioca, kao davaoca komunalne usluge i tužene, kao korisnika, obligacionopravne prirode, pa je relevantan Zakon o obligacionim odnosima, zbog čega se tužilac ne može pozivati na Zakon o komunalnim delatnostima.

Vrhovni sud nalazi da se osnovano revizijom ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 25. stava 3. Zakona o komunalnim delatnostima („Službeni glasnik RS“, br. 88/2011) propisano je da jedinica lokalne samouprave može propisati da se u postupku kontrole korišćenja komunalne usluge naplaćuje posebna cena za slučaj korišćenja komunalne usluge na način koji je u suprotnosti sa propisima kojima se uređuje ta komunalna delatnost.

Obaveza tužene, kao korisnika javnog parkirališta, da plati korišćenje parking mesta zasniva se na odredbi člana 16. stava 1. Odluke o javnim parkiralištima na teritoriji Grada Novog Sada („Službeni list Grada Novog Sada“ br. 4/10... 7/13), kojom je propisano da je za korišćenje posebnog parkirališta korisnik dužan da Preduzeću plati cenu parkiranja, u zavisnosti od vremena korišćenja parking mesta i zone u kojoj se parkiralište nalazi. Odredbom člana 17. stava 1. iste odluke propisano je da je korisnik dužan da plati cenu parkiranja iz člana 16. stava 1. ove odluke za svaki započeti sat korišćenja, putem mobilnog telefona ili da istakne parking kartu sa tačnim podacima s unutrašnje strane prednjeg vetrobranskog stakla vozila (tačka 1), kao i da postupa u skladu sa dozvoljenim vremenom parkiranja (tačka 2), dok je odredbom člana 22. stava 1. odluke propisano da je korisnik koji koristi posebno parkiralište suprotno članu 17. ove odluke dužan da plati posebnu cenu parkiranja prema cenovniku Preduzeća.

Sporno pitanje je da li se na odnos između tužioca, kao davaoca komunalne usluge i tužene, kao njenog korisnika, ima primeniti Zakon o obligacionim odnosima ili Zakon o komunalnim delatnostima. Po oceni Vrhovnog suda, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da se korišćenjem komunalnih usluga, pa i korišćenjem javnih parkirališta zasniva obligacioni odnos između vršioca komunalne delatnosti i korisnika komunalne usluge. Polazeći od sadržine navedenih zakonskih odredbi u kontekstu utvrđenog činjeničnog stanja, Vrhovni sud nalazi da se u konkretnom slučaju imaju primeniti odredba člana 25. stava 3. Zakona o komunalnim delatnostima i odredba člana 22. Odluke o javnim parkiralištima (pri čemu je Vrhovni sud imao u vidu i činjenicu da Odluka, niti njeni pojedini članovi, po osnovu kojih je tužilac tražio naplatu potraživanja nisu proglašeni neustavnim).

Naime, aktom jedinice lokalne samouprave prava i obaveze ugovornih strana mogu se urediti na način koji obezbeđuje da korisnik parkirališta plaćanjem određene naknade stiče pravo na odgovarajuću uslugu, odnosno korišćenje javnog parkirališta. Obaveza plaćanja posebne parking karte (dnevne karte) nastaje u slučaju da korisnik parking mesta nije platio korišćenje parking mesta unapred ili nastavlja da koristi parking mesto nakon isteka vremena za koje je platio cenu korišćenja unapred. Saglasno navedenom, proizlazi da posebna parking karta koja je navedenom Odlukom o javnim parkiralištima na teritoriji Grada Novog Sada, formulisana i kao naknada za postupanje u slučaju da korisnik parking mesta nije platio korišćenje parking mesta unapred ili je nastavio da koristi parking mesto nakon isteka vremena za koje je platio cenu korišćenja unapred, ima svojstvo i značenje naknade za korišćenje usluge parkiranja na području svih zona od trenutka izdavanja naloga za plaćanje dnevne karte od strane kontrolora do istog vremena u prvom sledećem danu u kome se vrši naplata parkiranja. Kako iz utvrđenog činjeničnog stanja proizlazi da je u periodu od 08.04.2010. godine do 21.02.2014. godine tužena koristila javno parkiralište, koje održava i kojim upravlja tužilac, a nije platila cenu parkiranja iz člana 16. stava 1. Odluke za svaki započeti sat korišćenja, to obaveza da plati posebnu parking kartu po izdatim nalozima proizlazi iz odredbe člana 22. stava 1. Odluke o javnim parkiralištima na teritoriji Grada Novog Sada. Navedena obaveza proizilazi i iz odredbe člana 25. stava 3. Zakona o komunalnim delatnostima, a koja odredba predstavlja u suštini prenos dela troškova nastalih u postupku provere načina korišćenja na one korisnike komunalnih usluga koji uslugu koriste suprotno zakonu (u vidu naplate posebne cene parkiranja).

Kako je tužilac tužbu u ovoj parnici podneo 18.09.2014. godine, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da tužilac ima pravo na naplatu parking karte u period od septembra 2013. godine (od 02.09.2013. godine do 21.02.2014. godine), po 900,00 dinara po šest naloga za plaćanje dodatne parking karte, s obzirom da se u konkretnom slučaju primenjuje jednogodišnji rok zastarelosti potraživanja iz člana 378. stav 1. tačka 1. Zakona o obligacionim odnosima (stav izražen u presudi Vrhovnog kasacionog suda Rev 430/2014 od 17.12.2014. godine). Tužena je u obavezi da plati posebnu parking kartu po izdatim nalozima iz odredbe člana 22. stav 1. Odluke o javnim parkiralištima na teritoriji Grada Novog Sada i člana 25. stav 3. Zakona o komunalnim delatnostima u ukupnom iznosu od 56.000,00 dinara.

Shodno navedenom, Vrhovni sud je primenom člana 416. stava 1. ZPP, delimično preinačio nižestepene presude i odlučio kao u stavu drugom izreke.

Primenom odredaba članova 153. i 154. ZPP u vezi člana 165. stava 2. ZPP, kao i odredaba Tarife o nagradama i naknadama troškova za rad advokata i Zakona o sudskim taksama, tužena je obavezana da na ime naknade troškova parničnog postupka isplati tužiocu iznos od 130.980,00 dinara. Navedeni iznos obuhvata nagradu punomoćniku za sastav podneska od 26.4.2016. godine u iznosu od 6.000,00 dinara, za zastupanje na dva ročišta (31.5.2016, 25.10.2016) u iznosima od po 7.500,00 dinara, za sastav žalbe i revizije u iznosima od po 12.000,00 dinara, za sudkse takse na prvostepenu presudu u iznosu od 12.288,00 dinara, na žalbu u iznosu od 12.282,00 dinara, na reviziju u iznosu od 24.564,00 dinara i za taksu na odluku po reviziji u iznosu od 36.846,00 dinara. Tužiocu nije dosuđena naknada troškova za podnesak od 22.6.2016. godine jer nije bio potreban za ovu parnicu. Shodno navedenom, odlučeno je kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković