U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Božidara Vujičića i Lidije Đukić, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca: AA iz ..., BB iz ..., VV iz ..., GG iz ..., DD iz ..., ĐĐ iz ..., pravnog sledbenika EE iz ..., ŽŽ iz ..., ZZ iz ..., II iz ..., JJ iz ..., KK iz ..., LL iz ..., pravnog sledbenika LJLJ iz ..., MM iz ..., NN iz ..., NJNJ iz ..., OO iz ..., PP iz ..., RR iz ..., SS iz ..., TT iz ..., ĆĆ iz ..., UU iz ..., pravnog sledbenika FF iz ..., HH iz ..., CC iz ..., pravnog sledbenika ČČ iz ..., DŽDŽ iz ..., ŠŠ iz ..., AB iz ..., AV iz ..., AG iz .., AD, AĐ i AE iz ..., pravnih sledbenika AŽ iz ..., AZ iz ..., AI iz ... i AJ iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Biljana Kocan, advokat iz ..., protiv tuženog PAD „BB“ ..., čiji je punomoćnik Vuk Vuković, advokat iz ..., radi poništaja odluke i utvrđenja prava učešća u dobiti, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2909/15 od 18.01.2016. godine, u sednici održanoj 12.04.2017. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2909/15 od 18.01.2016. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Rumi P1 627/12 od 28.03.2014. godine, ispravljenom rešenjem istog suda P1 627/12 od 12.01.2015. godine, poništena je, kao nezakonita odluka tuženog od 10.08.2006. godine i utvrđeno da tužioci imaju pravo na učešće u dobiti tuženog, u iznosima i sa kamatom bliže određenom tačkom 1. do 32. prvostepene odluke. Istom presudom utvrđeno je da je ĆĆ povukao tužbu, a tuženi je obavezan da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka od 20.662.500,00 dinara sa zakonskom kamatom od presuđenja do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2909/15 od 18.01.2016. godine, stavom prvim izreke, usvojena je žalba tuženog i prvostepena presuda preinačena, tako što su tužbeni zahtevi tužilaca, osim zahteva tužilje LL, kojim su tražili da se poništi, kao nezakonita odluka tuženog od 10.08.2006. godine i utvrdi da imaju pravo na učešće u dobiti tuženog, u iznosima i sa kamatom kako je navedeno u izreci prvostepene presude, kao i zahtev za naknadu troškova postupka, odbijeni, kao neosnovani. Stavom drugim izreke usvojena je žalba tužioca ĆĆ i prvostepena odluka ukinuta u delu kojim je utvrđeno povlačenje tužbe ovog tužioca, a stavom trećim izreke obavezani su tužioci, osim tužilje LL, da tuženom naknade troškove postupka od 99.000,00 dinara i žalbenog postupka od 78.000,00 dinara, odnosno ukupno 177.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužioci su izjavili reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP ("Službeni glasnik RS", br. 72/11), pa je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka zbog kojih se ona može izjaviti, primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema činjeničnom stanju na kome je zasnovana pobijana odluka, sada pokojni EE, LJLJ, ČČ, AŽ i FF, čiji su pravni sledbenici tužioci: ĐĐ, LL, CC, AD, AĐ i AE i UU, bili su u radnom odnosu kod tuženog, kao i ostali tužioci (osim pravnih sledbenika navedenih lica), a radni odnos im je prestao po različitim osnovima, u periodu od 08.03.2002. do 23.12.2005. godine, osim tužiocu ĆĆ, kome je radni odnos prestao 23.03.2006. godine. Skupština zadruge tuženog je 10.06.2005. godine donela odluku da se neraspoređena dobit po finansijskom izveštaju tuženog, sa stanjem na dan 03.05.2005. godinu, rasporedi, pored ostalog za obaveze prema zaposlenima u 2004. godini i za obaveze prema akcionarima, te da se nakon umanjenja za iznos isplaćen u 2005. godini, raspoređuje 111.699.111,81 dinar (iznos utvrđen nakon korekcije od strane MMF-a. Na sednici Skupštine tuženog, održanoj 24.07.2006. godine, doneta je odluka o modalitetima i rokovima isplate dobiti iz 2003. i 2004. godine, ukupno 119.432.870,90 dinara, po kriterijumima i dinamici isplate, po kojima se prvi deo dobiti ima isplatiti u periodu od 15.07. do 31.07.2007. godine, a poslednja od 15.12. do 31.12.2010. godine. Za 2011. godinu utvrđena je isplata od 39.432.870,90 dinara. u toku 2005 godine, iz dobiti je isplaćen iznos od 19.792.555,00 dinara, a isplate su vršene po odlukama od 10.05. i 15.12.2005. godine, po kojima je isplaćena dobit iz ranijih godina.

Tužiocima je radni odnos prestao u periodu od 2003. do 2007. godine, pa im je na ime neraspoređene dobiti iz ranijih godina, isplaćen manji iznos, pošto su bili isključeni od nekih isplata. Prema odlukama Skupštine tuženog, tužioci nisu učestvovali u isplati dobiti u 2006. i 2007. godini. Utvrđeno je i da tužioci nisu akcionari tuženog. Odlukom Skupštine tuženog od 10.08.2006. godine, odbijen je zahtev tužilaca, za isplatu dobiti, kao neosnovan.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilaca i poništio odluku Skupštine tuženog od 10.08.2006. godine, utvrdio da tužioci imaju pravo na učešće u dobiti i usvojio njihove zahteve za isplatu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pobijanom odlukom pravilnom primenom materijalnog prava preinačena prvostepena odluka i tužbeni zahtevi tužilaca odbijeni u celosti, osim tužbenog zahteva tužilje LL, koja je preminula u toku postupka i u odnosu na nju je prvostepeni sud doneo rešenje P1 672/12 od 15.09.2015. godine, o prekidu postupka.

Naime, učešće zaposlenog u dobiti ostvarenoj u poslovnoj godini, primenom člana 14. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS" br. 24/05 ...), može se utvrditi ugovorom o radu ili odlukom poslodavca u skladu sa zakonom i opštim aktom, što znači da je pravo zaposlenog na učešće u dobiti ostvarenoj u poslovnoj godini, predviđeno kao mogućnost, a ne obaveza poslodavca. Ovo pravo utvrđuje poslodavac ugovorom o radu ili odlukom nadležnog organa, što je u konkretnom slučaju učinjeno odredbom člana 99. Statuta tuženog od 16.06.1998. godine, kojim je određeno da se raspodela dobiti vrši na osnovu odluke Skupštine akcionara, donete na predlog Upravnog odbora, u skladu sa godišnjim obračunom društva.

Na osnovu navedene odredbe Statuta, Skupština tuženog je, u skladu sa finansijskim izveštajem, utvrdila politiku raspodele dobiti kako za period pre prestanka radnog odnosa tužiocima, odnosno pravnih prethodnika napred navedenih tužilaca, kojima je za period do prestanka radnog odnosa isplaćena dobit utvrđena za godine pre prestanka radnog odnosa (umanjena za isplate od kojih su bili isključeni). Međutim, s obzirom da tužioci nisu akcionari tuženog, koji imaju pravo na dobit u vidu dividende, za učešće u dobiti društva i nakon što im je prestao radni odnos kod tuženog, morala je prethoditi odluka Skuštine tuženog po kojoj se deo dobiti raspodeljuje i zaposlenima kojima je prestao radni odnos, koja u konkretnom slučaju nikada nije doneta, što isključuje i pravo tužilaca na učešće u dobiti.

Iz navedenog proizilazi da je odredbom člana 99. Statuta tuženog, u skladu sa članom 14. Zakona o radu, tuženom kao poslodavcu, priznato pravo na utvrđivanje učešća zaposlenih u dobiti ostvarenoj u poslovnoj godini, pa Vrhovni kasacioni sud nalazi da je Skupštine tuženog, ovlašćena da utvrdi krug lica koji će učestvovati u ostvarivanju dobiti preduzeća, kojom nisu obuhvaćena i lica kojima je prestao radni odnos, zbog čega je odlukom Skupštine od 10.08.2006. godine i odbijen zahtev tužilaca za isplatu udela u dobiti tuženog.

Imajući u vidu da su odluke Skupštine tuženog o raspodeli dobiti za godine nakon prestanka radnog odnosa tužiocima i pravnim prethodnicima napred navedenih tužilaca, doneta u postupku i na osnovu ovlašćenja predviđenih odredbom člana 99. Statuta, a u skladu sa odredbom člana 14. Zakona o radu, da ovim odlukama tužioci, kao lica kojima je prestao status zaposlenih kod tuženog, prilikom utvrđivanja kruga lica koja imaju pravo na dobit, ovo pravo nije priznato, zbog čega je pobijanom odlukom od 10.08.2006. godine, njihov zahtev i odbijen, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je drugostepenom odlukom pravilno primenjeno materijalno pravo, kada je tužbeni zahtev tužilaca odbijen u celosti, kao neosnovan.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić