Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3347/18 od 17.05.2019. godine, odbijene su, kao neosnovane, žalbe tužene i tužilaca AA, BB i VV i prvostepena presuda potvrđena u stavu prvom, delu stava drugog koji se odnosi na troškove prevoza i stavu četvrtom izreke. Odbijen je, kao neosnovan, zahtev tužilaca AA, BB i VV za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci AA, BB i VV su izjavili reviziju, u delu odluke koja se odnosi na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada, zbog pogrešne primene materijalnog prava sa predlogom da se smatra izuzetno dozvoljenom primenom člana 395. ZPP.

Rešenjem R4 7/20 od 06.02.2020. godine Apelacioni sud u Beogradu predložio je Vrhovnom kasacionom sudu odlučivanje o reviziji tužilaca AA, BB i VV primenom člana 395. ZPP, radi ujednačavanja sudske prakse s obzirom da je uz reviziju iskazano suprotno pravno shvatanje, po kome je priznato pravo na naknadu troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada, to postoji različita sudska praksa u istoj pravnoj situaciji.

Vrhovni kasacioni sud je prihvatio odlučivanje o reviziji tužilaca AA, BB i VV kao izuzetno dozvoljenoj, jer u konkretnom slučaju postoji potreba za ujednačavanjem sudske prakse primenom člana 395. ZPP.

Odlučujući o reviziji u smislu člana 399. ZPP-a („Službeni glasnik RS“ br. 125/04 i 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u radnom odnosu kod tužene, a u utuženom periodu su ostvarili sate prekovremenog rada, noćnog rada i rada u vreme državnih i verskih praznika za koje im poslodavac – ovde tužena, nije islatila uvećanu zaradu. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomske struke utvrđeno je da su tužioci AA, BB i VV imali srazmerno gledano jednaku zaradu sa uporednim radnikom koji je ovlašćeno lice, a nije imao neredovnosti u radu i zbog toga nisu imali umanjeni koeficijent, koji je u smislu odredbe člana 147. stav 1. Zakona o policiji u visini od 30-50% manji od koeficijenta uporednog radnika. Tužioci se nisu pismeno obraćali tuženoj za naknadu troškova prevoza, niti su dostavili dokaze na okolnost da su u utuženom periodu imali te troškove.

Polazeći od navedenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev koji se odnosi za isplatu neisplaćene zarade za prekovremeni rad, noćni rad i rad u vreme držanih i verskih praznika, kao i uplatu doprinosa kod nadležnog fonda, a odbili tužbeni zahtev za naknadu troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada, topli obrok i regres za godišnji odmor. Obrazloženje za odbijajući deo odnosi se na nedostatak podnošenja pismenog zahteva tuženoj, odnosno nedostatak dokaza da su tužioci za utuženi period od tužene tražili troškove prevoza.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravni zaključak nižestepenih sudova u pogledu troškova prevoza (pobijani deo) se ne može prihvatiti, jer je zasnovan na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Naime, članom 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rad, u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, ako poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz, koji se shodno primenjuje na policijske službenike prema članu 169. Zakona o policiji (''Službeni glasnik RS'' br. 101/05, 63/09).

Identično rešenje dato je odredbom člana 37. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika (''Službeni glasnik RS'' br. 62/06, 101/08), koji se primenjuje i na tužioce. Uslovi za naknadu troškova, njihova visina i način isplate uređuju se aktom Vlade Republike Srbije. Prema članu 3. Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika (''Službeni glasnik RS'' br. 86/07, 93/07), koja je stupila na snagu 29.09.2007. godine, zaposlenima u državnim organima naknađuju se troškovi prevoza za dolazak i odlazak sa rada u visini cene mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom saobraćaju.

Iz navedene zakonske regulative proizlazi da je poslodavac, ako sam ne obezbedi prevoz za dolazak i odlazak sa rada ili ne obezbedi odgovarajuće pretplatne karte u javnom prevozu, dužan da svom zaposlenom, podmiri troškove nastale povodom dolaska i odlaska sa rada isplatom odgovarajućeg novčanog iznosa nezavisno od činjenice da li se zaposleni obraćao pisanim zahtevom radi naknade troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada.

Imajući u vidu navedeno Vrhovni kasacioni sud je našao da je osnovan revizijski navod da tužioci imaju pravo na naknadu troškova prevoza, bez obzira da li su se prethodno obraćali tuženoj sa takvim zahtevom.

Zbog pogrešne primene materijalnog prava nižestepeni sudovi nisu utvrđivali činjenice o visini tog dela tužbenog zahteva, odnosno koliko iznosi naknada troškova prevoza koju tužioci potražuju za period decembra 2007. godine zaključno sa novembrom 2010. godine, pa su nižestepene presude ukinute u tom delu na osnovu člana 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje, radi utvrđivanja tih činjenica.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će imati u vidu izneto u ovom rešenju, pa će doneti novu, zakonitu odluku o tužbenom zahtevu.

Predsednik veća - sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić