U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić, Gordane Komnenić, Biserke Živanović i Spomenke Zarić, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Darko Komnenić, advokat iz ..., protiv tužene Gradske opštine Novi Beograd, koju zastupa Opštinsko pravobranilaštvo gradske opštine Novi Beograd, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1389/17 od 16.03.2018. godine, u sednici održanoj 11.03.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1389/17 od 16.03.2018. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1389/17 od 16.03.2018. godine i presuda Trećeg osnovnog suda u Beogradu P1 1083/15 od 30.01.2017. godine, tako što se OBAVEZUJE tužena da tužiocu na ime neisplaćene naknade troškova za dolazak i odlazak sa rada za period od 01.10.2012. do 31.08.2015. godine isplati ukupno 107.028,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom i to:

- za mesec oktobar 2012. godine, iznos od 2.386,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.11.2012. godine do isplate; 

- za mesec novembar 2012. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.12.2012. godine do isplate;

- za mesec decembar 2012. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2013. godine do isplate;

- za mesec januar 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.02.2013. godine do isplate;

- za mesec februar 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.03.2013. godine do isplate;

- za mesec mart 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.04.2013. godine do isplate;

- za mesec april 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.05.2013. godine do isplate;

- za mesec maj 2013. godine, iznos od 2.386,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.06.2013. godine do isplate;

- za mesec jun 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.07.2013. godine do isplate;

- za mesec jul 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.08.2013. godine do isplate;

- za mesec avgust 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.09.2013. godine do isplate;

- za mesec septembar 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.10.2013. godine do isplate;

- za mesec oktobar 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.11.2013. godine do isplate;

- za mesec novembar 2013. godine, iznos od 3.216,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.12.2013. godine do isplate;

- za mesec decembar 2013. godine, iznos od 2.178,60 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2014. godine do isplate;

- za mesec januar 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.02.2014. godine do isplate;

- za mesec februar 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.03.2014. godine do isplate;

- za mesec mart 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.04.2014. godine do isplate;

- za mesec april 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.05.2014. godine do isplate;

- za mesec maj 2014. godine, iznos od 1.796,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.06.2014. godine do isplate;

- za mesec jun 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.07.2014. godine do isplate;

- za mesec jul 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.08.2014. godine do isplate;

- za mesec avgust 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.09.2014. godine do isplate;

- za mesec septembar 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.10.2014. godine do isplate;

- za mesec oktobar 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.11.2014. godine do isplate;

- za mesec novembar 2014. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.12.2014. godine do isplate;

- za mesec decembar 2014. godine, iznos od 2.641,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2015. godine do isplate;

- za mesec januar 2015. godine, iznos od 1.373,20 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.02.2015. godine do isplate;

- za mesec februar 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.03.2015. godine do isplate;

- za mesec mart 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.04.2015. godine do isplate;

- za mesec april 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.05.2015. godine do isplate;

- za mesec maj 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.06.2015. godine do isplate;

- za mesec jun 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.07.2015. godine do isplate;

- za mesec jul 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.08.2015. godine do isplate;

- za mesec avgust 2015. godine, iznos od 3.275,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.09.2015. godine do isplate, sve u roku od 8 dana od dana prijema pismenog otpravka odluke.

OBAVEZUJE SE tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 96.702,80 dinara u roku od 8 dana od dana prijema pismenog otpravka odluke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Trećeg osnovnog suda u Beogradu P1 1083/15 od 30.01.2017. godine, stavom prvim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da tužiocu na ime neisplaćene naknade troškova za dolazak i odlazak sa rada u periodu od 01.10.2012. godine avgusta 2015. godine, isplati ukupno 107.028,00 dinara, u mesečnim iznosima i sa zakonskom kamatom bliže određenim ovim stavom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova postupka od 25.000,00 dinara. Stavom trećim izreke obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka od 21.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1389/17 od 16.03.2018. godine, stavom prvim izreke žalba tužioca je odbijena i prvostepena presuda potvrđena. Stavom drugim izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova postupka po žalbi.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava i predložio da se revizija smatra izuzetno dozvoljenom (član 404. ZPP).

Tužena je podnela odgovor na reviziju tužioca.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužilje propisani članom 404. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, br.72/11, 55/14 i 87/18), imajući u vidu da tužilac u reviziji ukazuje na drugačiji pravni stav zauzet u nižestepenim odlukama od pravnog stava Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda po ovom pitanju zbog čega postoji različito postupanje sudova o istoj pravnoj stvari što ukazuje na potrebu odlučivanja o reviziji kao izuzetno dozvoljenoj radi ujednačavanja sudske prakse zbog čega je i odlučeno kao u stavu prvom izreke.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu bio u radnom odnosu kod tužene, te da tužena tužiocu nije isplatila troškove prevoza koje potražuje u ovom postupku, kao i da tužilac ima redovnu gradsku liniju autobuskog prevoza od mesta prebivališta do mesta rada. Zahtevom sindikalne organizacije tuženog od 27.02.2012. godine zaposleni članovi sindikata su zahtevali od tužene da se naknada za troškove za prevoz za dolazak na rad i odlazak sa rada i dalje vrši u novcu u visini cene mesečne pretplatne karte. Uz navedeni zahtev priložen je spisak radnika koji su zahtevali da im se naknada za prevoz kao i do sada vrši uplatom na tekući račun. Jedan od podnosilaca zahteva je i ovde tužilac. Tužena za zaposlene nije obezbedila sopstveni prevoz ali je obezbedila plaćanje naknade za prevoz kroz uplatu cene vrednosti ''bus plus''. Odlukom načelnika Gradske opštine Novi Beograd od 14.09.2012. godine određeno je da će se naknada za prevoz počev od meseca oktobra 2012. godine vršiti isključivo direktnom uplatom na ''bus plus'' karticu u skladu sa članom 40. stav 1. aneksa PKU. Prema potvrdi Preduzeća BB od 06.01.2016. godine cena mesečne dopune za zaposlene za period 01.10.2012. do 01.01.2014. godine iznosila je 3.216,00 dinara od 01.01.2014. do 01.10.2015. godine 3.275,00 dinara.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan zaključujući da je tuženi kao poslodavac ovlašćen da opštim aktom odredi uslove pod kojima se ostvaruje naknada troškova prevoza, pa i mogućnost da se takva naknada ne isplaćuje zaposlenom neposredno, ali uz obavezu da se zaposlenom obezbedi da on ne snosi troškove prevoza na rad i sa rada. Na taj način se ne narušava pravo na izbor zaposlenog jer je to pravo limitirano članom 118. tačka 1. Zakona o radu, a pri tome se naknada troškova prevoza i obezbeđuje isplatom u novcu samo što se isplata ne vrši zaposlenom neposredno na njegov račun ili na ruke već kroz uplatu cene bus plus karte.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovani su navodi revizije da su nižestepene odluke zasnovane na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 118. stav 1. Zakona o radu zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu i to za dolazak i odlazak sa rada u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju.

Posebnim kolektivnim ugovorom za državne organe („Službeni glasnik RS“ 23/98 i 11/09) u članu 38. stav 1. tačka 1. propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova prevoza i to prevoza na rad i sa rada u visini cene mesečne pretplatne karte u javnom saobraćaju. Prema članu 39. stav 1. zaposleni ima pravo na mesečno-pretplatnu kartu za dolazak i odlazak na rad za relacije gde javni prevoznik omogućava kupovinu. Po članu 40. stav 1. rukovodilac nadležnog organa po pravilu vrši naknadu troškova za prevoz za odlazak na rad i dolazak sa rada kupovinom mesečne pretplatne karte na početku meseca za naredni mesec za relaciju gde je to omogućeno, a prema stavu 2. istog člana izuzetno, na zahtev zaposlenog, rukovodilac nadležnog organa može doneti odluku da isplatu vrši u novcu u visini cene mesečne pretplatne karte.

Na osnovu citiranih odredbi poslodavac je u obavezi da zaposlenom naknadi troškove prevoza. Jedino ograničenje tiče se visine ovih troškova i ono zavisi od visine mesečne pretplatne karte. Zakon nije regulisao način isplate troškova prevoza. Oko načina isplate se poslodavac i zaposleni mogu dogovoriti, a to može biti uređeno i Kolektivnim ugovorom kao u ovom slučaju. Pravo (ovlašćenje) u vidu realizacije ove isplate – kupovinom Bus plus karte ili isplatom tog iznosa zaposlenom pripada zaposlenom. Kako je Kolektivnim ugovorom koji se primenjuje na tuženog predviđeno da na zahtev zaposlenog, rukovodilac nadležnog organa može doneti odluku da isplatu vrši u novcu u visini cene mesečne pretplatne karte, da je tužilac takav zahtev podneo, bili su ispunjeni uslovi da se tužiocu ovi troškovi isplate, zbog čega su nižestepene presude preinačene i tužbeni zahtev usvojen.

Na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Odluka o troškovima postupka doneta je na osnovu članova 154, 155. i 161. ZPP na osnovu traženih i preciziranih troškova postupka i to za pristup advokata na dva održana i jedno neodržano ročište u ukupnom iznosu od 25.000,00 dinara, troškove na ime sastava žalbe od strane advokata od 12.000,00 dinara, takse na reviziju od 23.881,12 dinara i takse na revizijsku odluku od 35.821,68 dinara, sve odmereno po važećoj AT i TT. S obzirom da troškove na ime sastava revizije od strane advokata tužilac nije opredelio, to mu ovi troškovi nisu ni dosuđeni.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić