Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je izjavila blagovremenu reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pravnosnažnu presudu primenom odredbe člana 408. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20), u vezi odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“, broj 10/23), pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom tužilje se ne ukazuje na neku drugu bitnu povredu iz odredbe člana 407. stav 1. tačke 2. i 3. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu kod tuženog na određeno vreme na radnom mestu doktora ... od marta 2016. godine do februara 2018. godine. Ugovori o radu su zaključivani na period od tri do šest meseci, a između istih nije bilo prekida osim što je u toku 2016. godine bio prekid rada od dva meseca u periodu od 20.06. do 13.09.2016. godine. Tužilja je u februaru 2018.godine otišla na trudničko bolovanje, a po isteku bolovanja doneto je rešenje o otkazu ugovora o radu. Kod tuženog je 2021. godine raspisan konkurs za prijem u radni odnos na neodređeno vreme za poslove koje je tužilja obavljala, ali tužilja na isti nije konkurisala. U vreme dok je tužilja bila u radnom odnosu kod tuženog, on je u više navrata tražio ali nije dobio saglasnost za popunu upražnjenih radnih mesta. Od dana kada je tužilji prekinut radni odnos, pa do konkursa 2021.godine, ni jedan doktor ... nije primljen na rad, na neodređeno vreme, kod tuženog.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su tužbeni zahtev tužilje u celini odbili, nalazeći da se u konkretnom slučaju ima primeniti Zakon o budžetu, čije su norme za tuženog obavezujuće pošto je on budžetska ustanova. Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu (''Službeni glasnik RS'', br. 108/13), kao i kasnijim izmenama i dopunama, članom 27 e) stav 34., koji je bio u primeni u vreme nastanka spornog odnosa između stranaka, propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, a da se izuzetno od stava 34.ovog člana Zakona, radni odnos sa novim licem može zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Pošto je u spornom periodu bilo zabranjeno zapošljavanje novih lica u javnom sektoru radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, osim u izuzetnim slučajevima, prvostepeni sud je zaključio da tužbeni zahtev tužilje za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme nije osnovan, dok je drugostepeni sud, potvrđujući prvostepenu presudu, ukazao da u konkretnom slučaju nije ispunjen uslov iz člana 37.stav 2. Zakona o radu, jer tužilja nije radila kod tuženog neprekidno ili sa prekidima iste poslove i po istom osnovu koji bi mogli da vode prerastanju radnog odnosa na neodređeno vreme u trajanju od 24 meseca i pet dana. Pošto je tuženi rešenje o otkazu ugovora o radu tužilji doneo danom isteka odsustva po članu 187. stav 1. Zakona o radu, 02.07.2020. godine, u skladu sa zakonom, po mišljenju drugostepenog suda nije bilo osnova za poništaj tog rešenja, a neosnovan je i tužbeni zahtev tužilje koji se odnosi na poništaj pojedinih odredbi zaključenih u ugovoru o radu na određeno vreme, pošto su ti ugovori zaključivani u skladu sa tada važećim propisima.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 37. Zakona o radu (''Službeni glasnik RS'', br. 24/05...95/2018), propisane su dve grupe osnova za zasnivanje radnog odnosa na određeno vreme i dva razloga za preobražaj tog radnog odnosa u radni odnos na neodređeno vreme. Tako je stavom 1. tog člana Zakona, propisano da ugovor o radu može da se zaključi na određeno vreme za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom, ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba. Stavom 2. istog člana Zakona, propisano je da poslodavac može zaključiti jedan ili više ugovora o radu iz stava 1. ovog člana, na osnovu kojih se radni odnos sa istim zaposlenim zasniva za period koji, sa prekidima ili bez prekida, ne može biti duži od 24 meseca. Na osnovu stava 6.odredbe člana 37. Zakona o radu, ako je ugovor na radu na određeno vreme zaključen suprotno odredbama ovog zakona ili ako zaposleni ostane da radi kod poslodavca najmanje pet radnih dana po isteku vremena za koji je ugovor zaključen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme.

Tuženi je, saglasno članu 2. stav 1. tačke 5. i 9. Zakona o budžetskom sistemu, korisnik javnih sredstava, pa se u odnosu na njega primenjuju odredbe tog Zakona.

Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu (''Službeni glasnik RS'', br. 108/2013 od 06.12.2013. godine), u članu 27.e) dodati su novi stavovi 34. i 35., kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, a izuzetno tog stava Zakona, radni odnos sa novim licem može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Navedena odredba člana 27.e) stav 34. Zakona o budžetskom sistemu novelirana je kasnijim Izmenama i dopunama (''Službeni glasnik RS'', br. 142/2014 ... 149/2020), tako da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2016. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 103/2015), zatim do 31.12.2017. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 99/16), do 31.12.2018. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 113/17), do 31.12.2019. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 95/18 ... 31/19), odnosno do 31.12.2020. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2019 ... 149/2020). Na osnovu odredbe člana 105. Zakona o budžetskom sistemu, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa tim Zakonom, primenjuju se odredbe ovog Zakona.

U konkretnom slučaju, tužilja je kod tuženog bila radno angažovana u periodu od 22.03.2016. godine do februara 2018.godine, na određeno vreme na radnom mestu doktora ..., pa kako je tuženi korisnik budžetskih sredstava, sledi da je pravilan zaključak nižestepenih sudova da nema uslova za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme. Odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, osim u izuzetnim slučajevima, uz saglasnost nadležnog organa Vlade su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu koji propisuju uslove za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, u smislu člana 105. tog Zakona, pa se, u ovom slučaju primenjuju odredbe Zakona o budžetskom sistemu. S obzirom da je Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu, koji je bio u primeni u vreme kada je tužilja prvi put zasnovala radni odnos kod tuženog na određeno vreme, bilo zabranjeno zapošljavanje novih lica u javnom sektoru radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, neosnovani su navodi revizije da se tužilja ne može smatrati ''novim licem'' i da ona ne traži zasnivanje novog radnog odnosa već utvrđenje postojećeg radnog odnosa na neodređeno vreme. Rešenje o otkazu ugovora o radu tužilji tuženi je doneo zbog isteka roka na koje je radni odnos zasnovan, što znači da se radi o deklarativnoj odluci. Zbog toga se navodima revizije tužilje neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 153. stav 1. i 154. Zakona o parničnom postupku, imajući u vidu njegov ishod.

Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković