Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je preinačena prvostepena presuda, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je dao odgovor na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. u vezi sa članom 403. stav. 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23 – dr. zakon) i našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a povreda iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, na koju se revizijom ukazuje, ne predstavlja razlog zbog koga se revizija može izjaviti shodno članu 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u utuženom periodu bila zaposlena kod tuženog i obavljala je poslove ..., sa koeficijentom složenosti poslova 1,90 (1.140 bodova) do aprila 2020. godine, a od maja 2020. godine sa koeficijentom 2,00 (1.320 bodova). U oktobru 2014. godine, tuženi je isplatio osnovnu zaradu po vrednosti boda od 32,10 dinara, a u periodu od novembra 2014. godine do decembra 2018. godine, isplaćivao je osnovnu zaradu po vrednosti boda od 28,77 dinara. U 2019. godini tuženi je isplaćivao osnovnu zaradu po vrednosti boda od 30,41 dinar, a počev od 01.01.2020. godine po vrednosti boda od 32,10 dinara. Kolektivnim ugovorm tuženog od 03.03.2014. godine, ugovoreno je, pored ostalog, da su elementi za obračun i isplatu osnovne zarade cena rada za najjednostavniji rad i koeficijenti utvrđeni Kolektivnim ugovorom i Pojedinačnim kolektivnim ugovorom (član 51); da se cena rada za najjednostavniji rad utvrđuje mesečno i iznosi 50% od prosečne zarade po zaposlenom u Republici Srbiji prema poslednjem objavljenom podatku Republičkog organa za poslove statistike (član 52. stav 1). U spornom periodu je do 01.01.2020. godine bio u primeni Zakon o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji se primenjivao počev od 01.11.2014. godine i kojim su privremeno bile uređene osnovice, odnosno vrednost radnog časa, vrednost boda i vrednost osnovne zarade za obračun i isplatu zarada i drugih stalnih primanja zaposlenih kod javnih preduzeća osnovanih od strane lokalne vlasti. Sporazumima zaključenim između tuženog i predsednika sindikata zaposlenih kod tuženog od 10.10.2018. godine, 31.12.2018. godine i 08.01.2020. godine, utvrđena je osnovica za obračun i isplatu zarada kod tuženog – cena rada za najjednostavniji rad u iznosu od 19.258,20 dinara bruto sa vrednošću boda od 32,10 dinara, koji obračun je tuženi primenjivao u utuženom periodu. Poslednji objavljeni podatak o prosečnoj zaradi u Republici Srbiji koji je bio poznat u oktobru 2014. godine je podatak o prosečnoj zaradi za septembar 2014. godine koja je iznosila 60.803,00 dinara bruto, pa 50% osnovice umanjene za 10% iznosi 27.361,35 dinara, a umanjena za 5% iznosi 28.281,42 dinara. Za oktobar 2014. godine, tuženi je svojim zaposlenima isplatio osnovnu zaradu po vrednosti boda od 32,10 dinara, a u periodu od novembra 2014. godine do decembra 2018. godine isplaćivao je osnovnu zaradu po vrednosti boda od 28,77 dinara. U 2019. godini tuženi je isplaćivao osnovnu zaradu po vrednosti boda od 30,41 dinar, da bi od 01.01.2020. godine isplaćivao zaradu po vrednosti boda od 32,10 dinara. Programom poslovanja tuženog za 2014. godinu, na koji je osnivač Grad Novi Sad dao saglasnost, planirana je masa sredstava za zarade u bruto iznosu od 298.752.091,00 dinar. Za oktobar 2014. godine Programom poslovanja su planirana sredstva za zaradu u visini od 26.555.300,00 dinara, dok je tuženi za taj mesec iskoristio sredstva u visini od 25.792.756,00 dinara, pa je ostao neiskorišćeni iznos od 762.544,00 dinara. Da je tuženi u oktobru 2014. godine iskoristio celokupnu masu sredstava za zarade, mogao je da isplati zarade po vrednosti boda od 33,41 dinar, umesto realizovane vrednosti boda od 32,10 dinara. Razlika između isplaćene zarade za ceo sporni period i zarade obračunate primenom cene rada prema masi sredstava planiranoj Programom poslovanja tuženog za oktobar 2014. godine, uz umanjenje shodno Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, iznosi 9.643,41 dinar neto, prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka ekonomsko – finansijske struke, što je iskazano i po mesecima. Kolektivnim ugovorom tuženog iz 2014., 2015. i 2018. godine ugovoreno je da se naknada troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora može isplatiti odjednom ili u više mesečnih rata tokom kalendarske godine. Prilikom izrade Programa poslovanja za te godine, tuženi je planirao isplatu naknade troškova regresa na mesečnom nivou, ali istu nije isplaćivao zaposlenima niti mesečno, niti na kraju godine, već je naknadu troškova regresa za 2014. godinu utvrđenu u iznosu od 34.198,71 dinar (80% prosečne bruto zarade za novembar 2014. godine) isplatio u tri navrata i to 29.09.2015. godine iznos od 20.000,00 dinara, 28.04.2016. godine iznos 11.000,00 dinara i 01.08.2016. godine iznos od 3.198,71 dinar. Te isplate regresa tuženi nije iskazao kroz obračun zarade za decembar 2014. godine, niti je dokumentovao iz kojih sredstava je te isplate vršio u 2015. i 2016. godini. Navedenim isplatama regresa za 2014. godinu, tuženi nije prekoračio planiranu masu sredstava za zarade za oktobar 2014. godine, u odnosu na koju je utvrđeno da postoji nerealizovana planirana masa sredstava za zarade. U oktobru 2014. godine kod tuženog je bilo 27 zaposlenih više u odnosu na broj zaposlenih predviđenih Programom poslovanja. Za oktobar 2014. godine tuženi je za zarade ovih zaposlenih utrošio sredstva u iznosu od prosečno 66.476,00 dinara po zaposlenom, odnosno ukupan iznos od 1.794.852,00 dinara. Kada se ovaj iznos, koji je isplaćen po osnovu zarada za 27 više zaposlenih, koji nisu planirani Programom poslovanja za 2014. godinu, sabere sa iznosom nerealizovanih sredstava planiranih za isplatu zarada za te mesece, vrednost boda za 2014. godinu iznosila bi 36,97 dinara. U 2017. i 2018. godini vrednost boda bi iznosila 33,27 dinara, a u 2019. godini vrednost boda bi iznosila 35,12 dinara, dok bi u 2020. godini vrednost boda u tom slučaju iznosila 36,97 dinara. Razlika između isplaćene zarade tužilji za ceo sporni period i zarade obračunate u odnosu na nerealizovanu masu sredstava zarade, u koju bi ušle i isplaćene zarade za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine, iznosi ukupno 88.564,21 dinar neto, što je nalazom i mišljenjem veštaka utvrđeno i po mesecima.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev tužilje u odnosu na glavno potraživanje usvojio u celini i tuženog obavezao da tužilji isplati iznos od 88.564,21 dinar neto, zaključivši da se planirana i odobrena masa sredstava za zaradu nije mogla raspoređivati i isplaćivati zaposlenima koji su bili „prekobrojni“ u odnosu na planirani broj zaposlenih, zbog čega je prilikom utvrđivanja pripadajućih iznosa niže isplaćene zarade tužilji u utuženom periodu u visinu ukupne preostale, a neutrošene, mase sredstava za zarade, uračunat i iznos prosečne zarade za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine.

Drugostepeni sud je, pobijanim delom presude, preinačio prvostepenu presudu delimičnim odbijanjem tužbenog zahteva tužilje za iznos razlike između isplaćene i pripadajuće zarade za sporni period od 9.643,41 dinar, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom nalazeći da je planirana masa sredstava za isplatu zarada merodavna za utvrđivanje vrednosti radnog časa za zaposlene, ali da pri utvrđivanju postojanja razlike zarade u utuženom periodu, u odnosu na Programom planiranu a nerealizovanu masu zarada, nije moglo da bude uračunata zarada 27 zaposlenih čije zaposlenje tuženi u oktobru 2014. godine nije planirao, ali im je kao i ostalim zaposlenima isplatio zaradu. Po stanovištu drugostepenog suda pitanje pravilnosti poslovanja tuženog prilikom isplate regresa i broja prekobrojnih zaposlenih u utuženom periodu nisu od uticaja na odluku o tužbenom zahtevu. Ocenio je da za sporni vremenski period postoji razlika zarade koja nije isplaćena tužilji, ali u visini od 7.153,27 dinara sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, pa je pobijanim delom presude tužbeni zahtev preko tog iznosa odbio kao neosnovan, u kom delu se presuda pobija revizijom.

Po oceni Vrhovnog suda, na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Prema odredbama članova 104., 105.-107. i 110. Zakona o radu, tužilji pripada odgovarajuća zarada u skladu sa zakonom, opštim aktima i ugovorima o radu.

Tuženi je u skladu sa odredbama članova 1., 4. i 5. Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“, br. 116/14... 95/18), od 01.01.2014. godine bio u obavezi da osnovice za obračun i isplatu plata umanji za 10%, te mu je bilo zabranjeno da povećava osnovice, koeficijente i druge elemente, odnosno da uvodi nove elemente na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja.

Odredbom člana 62. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik RS“, br. 15/2016 i 88/2019) propisano je da ukoliko u javnom preduzeću do početka kalendarske godine nije donet godišnji, odnosno trogodišnji program poslovanja, do donošenja tog programa zarade se obračunavaju i isplaćuju na način i pod uslovima utvrđenim godišnjim, odnosno trogodišnjim programom poslovanja za prethodnu godinu.

Po Posebnom kolektivnom ugovoru za javna, komunalna i druga javna preduzeća Grada Novog Sada i Kolektivnom ugovoru tuženog od 03.03.2014. godine, zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu za polazište na vrednost radnog časa, koja se za sve zaposlene utvrđuje za tekući mesec na osnovu planirah sredstava za isplatu zaradu za odgovarajući mesec. Utvrđena vrednost radnog časa može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum.

U konkretnom slučaju, tuženi u oktobru 2014. godine nije iskoristio celokupnu masu sredstava za zarade planiranu Programom poslovanja, pa je ostalo nerealizovanih sredstava za zarade za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara. Da je tuženi iskoristio celokupnu planiranu masu sredstava za zarade za oktobar 2014. godine, u odnosu na sve zaposlene (i planirane Programom poslovanja i oni koji nisu bili planirani tim programom) vrednost boda za isplatu zarade za redovni rad, sa uvećanjem, umesto 32,10 dinara, iznosila bi 33,41 dinar, odnosno uz umanjenje od 10% do 31.12.2018. godine iznosila bi 30,07 dinara, za 2019. godinu 31,74 dinara, a od 01.01.2020. godine 33,41 dinar. U odnosu na tužilju, to znači da razlika njene zarade za sporni period između obračunate zarade primenom cene rada prema planiranoj masi sredstava za zarade za oktobar 2014. godine na osnovu Programa poslovanja tuženog, uz umanjenje po Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, i isplaćene zarade tužilji, iznosi 9.643,41 dinar. Činjenica da je u tom periodu tuženi imao 27 zaposlenih više od planiranog broja zaposlenih (388 umesto 361) nije od uticaja na obračuna neisplaćenog dela zrade tužilje, imajući u vidu da svi zaposleni imaju pravo na isplatu zarade pod istim uslovima, što znači i na istu vrednost boda (cenu sata rada). Zakon o radu odredbom člana 104. stav 2. propisuje da se zaposlenima garantuje jednaka zarada za isti rad ili rad iste vrednosti koju ostvaruju kod poslodavca. Zbog toga tužilja neosnovano u reviziji ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Takođe, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo i kada je odbio tužbeni zahtev u celosti za mesece za koje je sudski veštak utvrdio da ne postoji razlika u zaradi.

Pravilna i odluka o troškovima parničnog postupka, jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 165. stav 2. u vezi sa članom 153. stav 2. i 154. Zakona o parničnom postupku, imajući u vidu njegov ishod.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP.

Troškovi revizijskog postupka za sastav odgovora na reviziju i za sudske takse tuženom nisu bili potrebni u smislu odredbe člana 154. ZPP, pa je zahtev tuženog za naknadu tih troškova odbijen.

Na osnovu odredbe člana 165. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković