Protiv pravnosnažne drugostepene presude, kojom je preinačena prvostepena presuda, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu drugostepenu presudu, u granicama revizijskih navoda u smislu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je revizija tuženog osnovana.

Drugostepeni sud je zbog pogrešne primene materijalnog prava nepotpuno utvrdio činjenično stanje.

Tužilac je postavljenim tužbenim zahtevom tražio razliku zarade između isplaćene i pripadajuće zarade po osnovu minulog rada, u skladu sa odredbom člana 60. stav 1. tačka 5. Posebnog kolektivnog ugovora za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji RS („Sl. glasnik RS“, br.27/2015), za period od 18.09.2015. godine do 18.09.2018. godine. Prvostepeni sud utvrđuje da je tužilac zaposlen kod tuženog od 05.08.2005. godine, a da je pre toga radio tri godine i tri meseca u Skupštini opštini Merošina, koja je osnivač tuženog. Tužilac je radio kod više poslodavaca počev od 1982. godine „Deni metal“ Merošina, Fabrika pumpi Jastrebac, Niš SUR „MIN“, „Balkan“ DOO, potom ponovo u „Deni metal“ Merošina, u Skupštini opštine Merošina i naposletku kod tuženog. Tužilac je tražio da mu se prizna minuli rad kod svih poslodavaca, odnosno za sve vreme provedeno u radu, u skladu sa odredbom člana 60. stav 1. tačka 5. PKU. Veštačenjem je utvrđeno da razlika zarade po osnovu minulog rada, kada se uzme u obzir rad tužioca kod svih poslodavaca i koeficijent uvećanja 0,5% od osnovice u skladu sa Pravilnikom tuženog od 04.12.2014. godine, iznosi 153.043,47 dinara. U toku postupka je veštačenjem utvrđen i iznos razlike zarade po osnovu minulog rada za period od tri godine, dva meseca i 28 dana, koliko je tuženi ostvario radni staž u SO Merošina kao prethodnog poslodavca, a primenom koeficijenta od 0,5% po Pravilniku tuženog, u ukupnom iznosu od 33.448,15 dinara za utuženi period.

Prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev tužioca za isplatu razlike zarade po osnovu minulog rada. Prvostepeni sud nalazi da tužilac ima pravo na uvećanje zarade po osnovu minulog rada samo kod tuženog kao poslednjeg poslodavca, u skladu sa odredbom člana 108. stav 1. tačka 4. Zakona o radu, a ne i kod ranijih poslodavaca. Raniji poslodavci tužioca nisu poslodavci prethodnici u odnosu na tuženog, niti se radi o povezanim licima u skladu sa navedenom odredbom Zakona o radu. Drugostepeni sud preinačava drugostepenu presudu i usvaja tužbeni zahtev tužioca za isplatu razlike zarade po osnovu minulog rada.

Drugostepeni sud nalazi da je u konkretnom slučaju trebalo primeniti odredbu člana 60. stav 1. tačka 5. Posebnog kolektivnog ugovora za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji RS, koja predviđa veća prava nego odredba člana 108. stav 1. tačka 4. Zakona o radu. Kako Pravilnik o radu tuženog, koji se primenjuje od 01.01.2015. godine, predviđa veći koeficijent uvećanja zarade po osnovu minulog rada u odnosu na pomenuti PKU, kao i u odnosu na Zakon o radu, drugostepeni sud je stanovišta da se ima primeniti taj koeficijent uvećanja zarade kao povoljniji za tužioca. Na temelju iznetih razloga drugostepeni sud obavezuje tuženog da tužiocu isplati razliku zarade po osnovu minulog rada za sve godine rada kod svih poslodavaca, u skladu sa odredbom člana 60. stav 1. tačka 5. PKU, a u visini od 0,5% od osnovice u skladu sa Pravilnikom tuženog.

Drugostepeni sud je usled pogrešne primene materijalnog prava nepotpuno utvrdio činjenično stanje, usled čega se pobijana drugostepena presuda nije mogla sa uspehom ispitati.

Drugostepeni sud prilikom odlučivanja nije primenio odredbu člana 4. stav 1. Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji je na snazi od 28.10.2014. godine. Navedenom odredbom predviđeno je da su ništave odredbe opšteg ili pojedinačnog akta kojima se povećavaju osnovice, koeficijent i drugi elementi, odnosno uvode novi elementi na osnovu kojih se povećava iznos plate i drugog stalnog primanja kod subjekata iz člana 2. tog zakona, donet za vreme njegove primene. Subjekti na koje se odnosi navedeni Zakon su korisnici javnih sredstava, među kojima je i tuženi. Tužilac traži isplatu razlike zarade po osnovu minulog rada za period od 18.09.2015. godine do 18.09.2018. godine, kada je na snazi bio navedeni Zakon o privremenom uređivanju osnovice. Zakon o radu, koji je bio na snazi u vreme stupanja na snagu Zakona o privremenom uređivanju osnovica, predviđao je u odredbi člana 108. stav 1. tačka 4. pravo zaposlenog na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu i to po osnovu vremena provedenog na radu za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca (minuli rad) – najmanje 0,4% od osnovice. Stavom 2. istog člana propisano je da se pri obračunu minulog rada računa i vreme provedeno u radnom odnosu kod poslodavca prethodnika iz člana 147. istog zakona, kao i kod povezanih lica sa poslodavcem u skladu sa zakonom. Citirana odredba Zakona o radu daje pravo na uvećanu zaradu samo za rad ostvaren kod aktuelnog poslodavca, odnosno kod poslodavca prethodnika u smislu odredbe člana 147. istog zakona, kao i kod povezanih lica sa poslodavcem.

Sledom izloženog, drugostepeni sud nije cenio ništavost odredbe člana 60. stav 1. tačka 5. PKU, kao i člana 65. stav 1. tačka 4. Pravilnika o radu poslodavca, ovde tuženog, sa aspekta Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarade i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava. Drugostepeni sud je propustio da ceni da li su odredbom člana 60. stav 1. tačka 5. PKU za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji RS uvedeni nove elemente za uvećanje zarade, propisivanjem da se za obračun minulog rada računa rad kod svih poslodavaca, a ne samo rad kod poslednjeg poslodavca, odnosno kod poslodavca prethodnika. Isto važi i za odredbu čl. 165 st. 1 tač. 4 Pravilnika o radu tuženog (u primeni od 01.01.2015. godine), koja je predvidela koeficijent od 0,5% za uvećanje zarade po osnovu minulog rada, umesto Zakonom o radu propisanih 0,4%. Zbog takve pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje nije potpuno utvrđeno. Tako nije utvrđeno koliko bi iznosila razlika zarade po osnovu minulog rada za rad koji je tužilac ostvario u SO Merošina, kao poslodavca prethodnika, primenom koeficijenta od 0,4% u skladu sa odredbom člana 108. stav 1. tačka 4. Zakona o radu.

Kako navedena bitna činjenica nije utvrđena i ne postoji podatak o visini razlike zarade u označenom periodu, primenom koeficijenta od 0,4% od osnovice, drugostepena presuda je morala biti ukinuta i predmet vraćen drugostepnom sudu na ponovno odlučivanje.

U skladu sa iznetim razlozima, Vrhovni kasacioni sud odlučio je kao u izreci, primenom odredbe člana 316. stav 2. ZPP.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić

 

Rev2 1282/2022 4