- na 148,48 dinara, počev od 26.10.2010. godine, - na 148,59 dinara, počev od 26.12.2010. godine, - na 1.186,16 dinara, počev od 26.03.2011. godine, - na 379,21 dinar, počev od 26.07.2011. godine, - na 3.180,63 dinara, počev od 26.08.2011. godine, - na 181,50 dinara, počev od 26.09.2011. godine, i - na 384,06 dinara, počev od 26.12.2011. godine, sve do konačne isplate, u roku od 8 dana od dana prijema presude.

U preostalom delu, ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužene, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 3291/13 od 10.12.2013. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Osnovni sud u Užicu, presudom P1 542/12 od 27.09.2013. godine, obavezao je tuženu da plati tužiocu na ime naknade štete za prekovremeni rad, rad noću, rad na dane državnih i verskih praznika za period od 01.02.2011. godine do 31.12.2011. godine, 88.747,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na određene novčane iznose i na ime manje isplaćene plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora za 2009, 2010. i 2011. godinu, 14.243,08 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na određene novčane iznose (sve bliže određeno u stavu prvom izreke presude). Obavezao je tuženu da naknadi tužiocu troškove postupka od 68.219,42 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 27.09.2013. godine pa do isplate (stav drugi izreke).

Apelacioni sud u Kragujevcu, presudom Gž1 3291/13 od 10.12.2013. godine, odbio je kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Užicu P1 542/12 od 27.09.2013. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u ime tužene, reviziju je blagovremeno izjavio njen zakonski zastupnik, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, radi ujednačavanja sudske prakse.

Apelacioni sud u Kragujevcu, rešenjem R1 222/14 od 26.05.2015. godine, izjasnio se, da, ne dozvoljava posebnu reviziju tužene izjavljenu protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 3291/13 od 10.12.2013. godine, u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Protiv navedenog rešenja Apelacionog suda u Kragujevcu, u ime tužene, žalbu je blagovremeno izjavio njen zakonski zastupnik zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, radi ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje na osnovu člana 386. a u vezi člana 402. i 404. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Sl. glasnik RS“, broj 72/11, 49/13-US i 74/13-US), pa je utvrdio da je žalba tužene osnovana u delu kojim je odlučeno o isplati manje isplaćene naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora i u tom delu dozvolio reviziju tužene kao izuzetno dozvoljenu, dok u preostalom delu žalba tužene nije osnovana u odnosu na odluku na ime naknade za prekovremeni rad, rad noću i rad na dane državnih i verskih praznika.

U provedenom postupku donošenja pobijanog rešenja, nije učinjena nijedna od bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 1-3, 5, 7. i 9. ZPP, na koje ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, na osnovu odredbe člana 386. stav 3. ZPP, a u vezi člana 402. ZPP.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda, s obzirom na to da je tužena uz reviziju dostavila odluke Apelacionog suda u Beogradu, kojima ukazuje na različito odlučivanje apelacionih sudova o zahtevima zaposlenih kod tužene radi isplate naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora, to je potrebno u tom delu odlučiti o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj radi ujednačavanja sudske prakse apelacionih sudova.

Međutim, po oceni Vrhovnog kasacionog suda nisu ispunjeni zakonski uslovi za odlučivanje o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj na osnovu odredbe člana 404. stav 1. ZPP, u delu kojim je odlučeno o zahtevu tužioca na ime naknade za prekovremeni rad, rad noću i rad u dane državnih i verskih praznika, s obzirom na to da ne postoji potreba za razmatranjem pravnih pitanja od opšteg interesa ili pravnih pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i potrebe novog tumačenja prava, pa je u tom delu apelacioni sud pravilno primenio navedenu odredbu, kada nije dozvolio odlučivanje o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj.

Naime, policajci i ovlašćena službena lica za vreme važenja Zakona o unutrašnjim poslovima do stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006. godine, imaju pravo na uvećanu platu zbog tzv. „neredovnosti“ (državni i verski praznik, rad noću, smenski rad i prekovremeni rad), u skladu sa članom 5. Zakona o državnim organima i javnim službama, Opšteg kolektivnog ugovora i člana 108. sada važećeg Zakona o radu. Navedena lica u periodu od 26.06.2006. godine do primene izmenjenog Zakona o policiji (2011. godine), nemaju pravo na uvećanje plate na osnovu neredovnosti, ako je njihova plata uvećana od 30 do 50% u odnosu na druge državne službenike. Utvrđenje procenta osnovne plate vrši se po pravilu upoređenjem sa policijskim službenikom istog stepena školske spreme koji nema status ovlašćenog službenog lica.

Dakle, kako iz pobijane presude proizilazi da je veštačenjem izvršeno upoređenje obračunate plate tužioca i uporednog zaposlenog kod tužene sa istim stepenom stručne spreme i istim statusom kao i tužilac (uniformisano ovlašćeno službeno lice), a koji nema neredovnosti u radu, ima isti ukupan koeficijent za obračun plate kao i tužilac 24,54, iako u spornom periodu zaposleni nije imao neredovnosti u radu a tužilac jeste, kao i da tužena u spornom periodu nije rešenjem utvrdila koeficijent za obračun plate tužiocu, koji je uvećan na osnovu posebnih uslova rada, to u tom delu nisu ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao i dozvoljenost revizije u delu kojim je odlučeno o isplati na ime naknade za prekovremeni rad, rad noću, rad u dane državnih i verskih praznika na osnovu odredbe člana 410. stav 2. tačka 5. a u vezi člana 413. ZPP-a, pa je utvrdio da revizija tužene u tom delu nije dozvoljena.

Tužba je podneta 27.11.2012. godine. U tužbi je naznačena vrednost predmeta spora od 207.263,75 dinara. Tužilac je potraživao od tužene na ime neisplaćene naknade za prekovremeni rad, noćni rad i rad na dane državnih i verskih praznika 100.000,00 dinara, na ime troškova prevoza 100.000,00 dinara i na ime neisplaćene stimulacije za vreme korišćenja godišnjih odmora 7.263,75 dinara. Tužilac je podneskom od 12.09.2013. godine, povukao tužbu u delu tužbenog zahteva na ime neisplaćenih troškova prevoza, smanjio tužbeni zahtev u pogledu preostalog novčanog potraživanja i to na ime isplaćene naknade za prekovremeni rad, noćni rad, rad na dane državnih i verskih praznika na ukupno 88.747,72 dinara i povećao tužbeni zahtev na ime neisplaćene stimulacije za vreme korišćenja godišnjih odmora na ukupno 14.243,08 dinara.

Odredbom člana 441. ZPP, je propisano, da, revizija je dozvoljena u parnicama o sporovima o zasnivanju, postojanju i prestanku radnog odnosa.

U sporovima o novčanom potraživanju iz radnog odnosa, revizija je dozvoljena pod istim uslovima, kao i u imovinskopravnim sporovima koji se odnose na novčano potraživanje.

Odredbom člana 403. stav 3. ZPP, je propisano, da, revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima kad se tužbeni zahtev odnosi na utvrđenje prava svojine na nepokretnostima ili potraživanje u novcu, na predaju stvari ili izvršenja neke druge činidbe, ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost 100.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Kako vrednost predmeta spora pobijanog dela pravnosnažne presude u delu kojim je odlučeno o naknadi štete za prekovremeni rad, rad noću i rad na dane državnih i verskih praznika od 88.747,72 dinara, ne prelazi merodavnu vrednost za dozvoljenost revizije u dinarskoj protivvrednosti od 100.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe (računajući da je 27.11.2012. godine 1 evro iznosio 111,9875 dinara i pobijana vrednost predmeta spora od 88.747,72 dinara izražena u evrima iznosila 792,4788 evra), to revizija tužene u tom delu nije dozvoljena, na osnovu citirane odredbe člana 403. stav 3. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u delu kojim je odlučeno o manje isplaćenoj naknadi plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora, na osnovu člana 408. ZPP, pa je utvrdio da je revizija u tom delu osnovana.

U tom delu u provedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti. Nema ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, na koju se u reviziji ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu bio zaposlen kod tužene na radnom mestu šefa dežurne službe. Sudovi su na osnovu veštačenja utvrdili visinu novčanog potraživanja tužioca.

Sudovi su usvojili tužbeni zahtev i obavezali tuženu da plati tužiocu traženu razliku, za sporni period za vreme korišćenja godišnjeg odmora, uz zaključak da tužiocu, primenom člana 32. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik RS“ 62/06, 63/06, 115/06, 101/07 i 99/10), za vreme korišćenja godišnjeg odmora, pripada pravo na naknadu plate obračunate u visini kao da je radio.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom tužene ukazuje da je pobijana odluka u tom delu doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Naime, odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Sl.glasnik RS“, broj 101/05 i 63/09), koji je bio na snazi u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade plate, propisano je da policijski službenici i drugi zaposleni u Ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice, koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Visinu koeficijenta, iz stava 1 ovog člana, utvrđuje ministar – aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. Zakona). Zbog posebnih uslova rada, opasnosti za život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dan praznika koji je neradan, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstava, pripravnosti i drugih vidova neredovnosti u radu, članom 147. stav 1. Zakona je propisano, da se zaposlenima u Ministarstvu mogu utvrditi koeficijenti za obračun plate koji su od 30 do 50% nominalno veći od koeficijenta za druge državne službenike, a u visini mase sredstava potrebnih za isplatu dodatnih koeficijenata iz člana 146. stav 1 ovog Zakona.

Na osnovu ovlašćenja iz člana 146. stav 3. Zakona o policiji, ministar je (26.06.2006. godine), doneo Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, kojim je utvrđena visina koeficijenata (iz člana 146. stav 1. i člana 147. stav 1. Zakona). Međutim, primenom odredbe člana 9. stav 1. ovog Pravilnika, zaposlenima u MUP-u pripada i stimulativna naknada, u visini od 10% na platu za vreme provedeno na radu, kao i u toku privremene nesposobnosti prouzrokovane povredom koja je nastupila u vršenju ili povodom vršenja službe. Stavom 2. ovog člana, pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu isključeno je za vreme odsustva sa rada koja nisu obuhvaćena stavom 1. ovog člana, kao i u slučaju isključenja zaposlenog iz službe, za vreme dok traje isključenje.

Iz navedenog proizilazi da (u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade plate), platu zaposlenih u MUP-u predstavlja iznos dobijen množenjem osnovice – koju utvrđuje Vlada RS, sa koeficijentom - osnovnim i dodatnim, koji utvrđuje ministar (član 146. stav 1. i člana 147. stav 1. Zakona), uz uvećanje od 0,4% za svaku navršenu godinu radnog staža (član 146. stav 2. Zakona). Ovako dobijen iznos plate zaposlenih kod tužene, predstavlja ujedno i naknadu plate, na koju su zaposleni, u tom periodu, imali pravo za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova iz 2006. godine, pravi razliku između koeficijenata (osnovnog i dodatnog) i stimulativne naknade, predviđene članom 9. Pravilnika, koja predstavlja poseban vid naknade, na koju zaposleni imaju pravo samo za vreme provedeno na radu i vreme privremene sprečenosti za rad prouzrokovane povredom u vršenju ili povodom vršenja službe, kako je to navedenom odredbom i predviđeno. U ostalim slučajevima odsustva sa rada, gde spada i period korišćenja godišnjeg odmora i plaćeno odsustvo, zaposlenima pravo na ovu naknadu ne pripada (izričito propisano stavom 2. ovog člana), što tužbeni zahtev u ovoj pravnoj stvari čini neosnovanim, iako je tužiocu priznato pravo na stimulativnu naknadu, u visini od 10% plate, primenom citirane odredbe člana 9. Pravilnika

Prilikom odlučivanja, Vrhovni kasacioni sud je imao u vidu da je odredbom člana 32. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika predviđeno pravo na naknadu za vreme godišnjeg odmora i plaćenog odsustva obračunatu u istom iznosu kao da je zaposleni radio, ali nalazi da, u konkretnom slučaju, nema mesta primeni navedene odredbe.

Naime, zaposlenima u MUP-u plate su uređene Pravilnikom o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, kojim su utvrđeni osnovni i dodatni koeficijenti, pri čemu su osnovni koficijenti razvrstani u 33 platna razreda, prema poslovima radnog mesta, dok su dodatni koeficijenti utvrđeni prema statusu policijskih službenika. Zaposlenima je Pravilnikom, zbog rada pod posebnim uslovima, priznat i dodatak na platu u visini od 0,1% za svaku punu godinu penzijskog staža (nezavisno od uvećanja od 0,4% priznatog Zakonom o policiji). Za razliku od ovog Pravilnika, Zakonom o platama državnih službenika i nameštenika, utvrđeno je 13 platnih grupa (5 za položajna i 8 za izvršilačka mesta), a u okviru svake platne grupe određeno je 8 platnih razreda. Ovaj Zakon posebnim odredbama (članom 24. do 31. Zakona) i na drugačiji način u odnosu na Pravilnik tužene, reguliše i dodatak na osnovnu platu državnih službenika – za rad noću, za rad na dan praznika koji nije radni dan, za prekovremeni rad, opterećenost na radu i za pripravnost, o čemu se odlučuje posebnim rešenjem.

Imajući u vidu da se zaposlenima kod tužene plata obračunava primenom osnovnog i dodatnog koeficijenta određenih Pravilnikom, koji su utvrđeni na potpuno drugačiji način u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, a posebno da je Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, na osnovu koga zaposleni kod tužene ostvaruju pravo na stimulativnu naknadu, donet u sprovođenju Zakona o policiji (“Sl.glasnik RS” br.101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u vreme donošenja Pravilnika), proizlazi da Pravilnik ne predstavlja podzakonski akt u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, na koji se tužilac i nižestepeni sudovi pozivaju, zbog čega u konkretnom slučaju nema mesta primeni odredaba tog Zakona (o platama državnih službenika i nameštenika) prilikom obračuna naknade plate za vreme odsustva sa rada – godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Iz navedenog proizlazi da se radi ocene osnovanosti tužbenog zahteva ima primeniti član 9. Pravilnika o platama zaposlenih kod tužene u celosti, što podrazumeva primenu i stava 2. ovog člana, kojim je isključeno pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu od 10% za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Kako tužilac tužbom u ovoj pravnoj stvari, potražuje razliku između iznosa koji mu je, u spornom periodu, isplaćen na ime naknade plate za period korišćenja godišnjeg odmora i iznosa koji bi mu pripao da je isti obračunat primenom člana 32. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, odnosno naknade u visini plate koju bi primio da je radio, a što predstavlja upravo obračunatu stimulativnu naknadu od 10%, Vrhovni kasacioni sud nalazi da tužiocu tražena razlika ne pripada, te je u tom delu tužbeni zahtev odbio, kao neosnovan.

Dakle, kako su nižestepeni sudovi, pogrešno primenili materijalno pravo, kada su usvojili tužbeni zahtev, za isplatu naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora, ovaj sud je preinačio drugostepenu i prvostepenu presudu i u tom delu odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbi člana 404, 413. i 416. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Milomir Nikolić,s.r.