U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Jasmine Stamenković, dr Ilije Zindovića, Tatjane Stefanović Matković i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Predrag Đurović, advokat iz ..., protiv tužene Osnovna škola „BB“ iz ..., koju zastupa Pravobranilaštvo grada Zaječara, radi naknade troškova za dolazak i odlazak sa rada, odlučujući o reviziji tužilje, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 1915/2019 od 15.10.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 21.01.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

I DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje.

II PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž1 1915/2019 od 15.10.2019. godine i presuda Osnovnog suda u Zaječaru P1 983/2018 od 21.03.2019. godine, tako što se OBAVEZUJE tužena Osnovna škola „BB“ iz ... da tužilji AA iz ... plati troškove dolaska na rad i odlaska sa rada za period od 01.09.2015. godine do 31.08.2018. godine:

- za septembar 2015. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za oktobar 2015. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za novembar 2015. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za decembar 2015. godine iznos od 1.200,00 dinara,

- za januar 2016. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za februar 2016. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za mart 2016. godine iznos od 1.200,00 dinara,

- za april 2016. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za maj 2016. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za jun 2016. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za jul 2016. godine iznos od 600,00 dinara.

- za avgust 2016. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za septembar 2016. godine iznos od 1.100,00 dinara.

- za oktobar 2016. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za novembar 2016. godine iznos od 1.100,00 dinara.

- za decembar 2016. godine iznos od 800,00 dinara,

- za januar 2017. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za februar 2017. godine iznos od 900,00 dinara,

- za mart 2017. godine iznos od 900,00 dinara,

- za april 2017. godine iznos od 800,00 dinara,

- za maj 2017. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za jun 2017. godine iznos od 800,00 dinara,

- za jul 2017. godine iznos od 100,00 dinara,

- za avgust 2017. godine iznos od 500,00 dinara,

- za septembar 2017. godine iznos od 800,00 dinara,

- za oktobar 2017. godine iznos od 900,00 dinara,

- za novembar 2017. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za decembar 2017. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za januar 2018. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za februar 2018. godine iznos od 900,00 dinara,

- za mart 2018. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za april 2018. godine iznos od 1.000,00 dinara,

- za maj 2018. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za jun 2018. godine iznos od 1.100,00 dinara,

- za jul 2018. godine iznos od 500,00 dinara,

- za avgust 2018. godine iznos od 1.100,00 dinara,

sve sa zakonskom zateznom kamatom na navedene novčane iznose počev od 6. og u mesecu za prethodni mesecu pa do konačne isplate, u roku od osam dana od dana prijema pismenog otpravka presude.

OBAVEZUJE SE tužena da tužilji naknadi troškove prvostepenog i žalbenog postupka u iznosu od 52.088,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate, u roku od 8 dana od dana prijema pismenog otpravka ove presude.

III OBAVEZUJE SE tužena da tužilji naknadi troškove revizijskog postupka u iznosu od 28.360,00 dinara, u roku od 8 dana od dana prijema pismenog otpravka ove presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zaječaru P1 983/2018 od 21.03.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tužena da joj na ime troškova dolaska na rad i odlaska sa rada za period od 01.09.2015. godine do 31.08.2018. godine plati taksativno navedene novčane iznose sa opredeljenom zakonskom zateznom kamatom. Stavom drugim izreke obavezana je tužilja da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 21.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 1915/2019 od 15.10.2019. godine žalba tužilje je odbijena kao neosnovana i prvostepena presuda Osnovnog suda u Zaječaru P1 983/2018 od 21.03.2019. godine je potvrđena.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o izjavljenoj reviziji odlučuje na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Prema članu 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14 i 87/2018), revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja se ne bi mogla pobijati revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). O dozvoljenosti i osnovanosti posebne revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.

Postupajući na osnovu citirane zakonske odredbe, a imajući u vidu različitu sudsku praksu apelacionih sudova u istoj činjeničnopravnoj situaciji, Vrhovni kasacioni sud je dozvolio odlučivanje o reviziji tužilje, kao o izuzetno dozvoljenoj, u stavu I izreke ove presude.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br.72/11...87/18), pa je utvrdio da je revizija tužilje osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom od strane prvostepenog suda, tužilja je zaposlena kod tužene na radnom mestu ... . Tužilja živi u ..., ul. ... br. ..., na udaljenosti od mesta rada od oko 400 metara (ukoliko na posao ide pešice ulicom ....), odnosno na udaljenosti od oko 550 metara (ukoliko na posao ide pešice ... ulicom). Prema izveštaju DOO „Nikolić prevoz“ Samarinovac, koji je jedini pružao usluge javnog prevoza u spornom periodu na teritoriji grada Zaječara, cena pojedinačne karte u gradskom saobraćaju iznosila je 50,00 dinara u jednom pravcu.

Kod napred utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi nalaze da tužilja nema pravo na naknadu troškova prevoza. Prema datim razlozima, tužilja nema potrebu za korišćenjem usluge javnog prevoza, budući da stanuje u neposrednoj blizini mesta rada, pa samim tim nema stvarne izdatke na ime plaćanja prevoza za dolazak i odlazak na posao.

Prema mišljenju Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tužilje ukazuje da su nižestepene presude zasnovane na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05..13/17) je propisano da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu za dolazak i odlazak sa rada, u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, ako poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz.

Iz citirane zakonske odredbe proizlazi da se bliži kriterijumi za ostvarivanje prava zaposlenih na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada propisuju opštim aktom i ugovorom o radu. Predmet tužbenog zahteva je isplata naknade troškova za dolazak i odlazak sa rada u periodu od 01.09.2015. godine do 31.08.2018. godine. U navedenom periodu pravo zaposlenih u državnim organima na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada bilo je regulisano odredbama Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“, br. 21/2015) koji se primenjnjuje od 05.03.2015. godine. Ovim aktom je predviđeno pravo zaposlenog na naknadu troškova dolaska i odlaska sa rada u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju (gradski, prigradski, međugradski) koja mora biti isplaćena do petog u mesecu za prethodni mesec.

Polazeći od napred citiranih odredaba, ne može se prihvatiti zaključak drugostepenog suda da tužilja nema pravo na naknadu ovih troškova, budući da nema potrebu za korišćenjem prevoza, a samim tim ni izdatke po tom osnovu. Pogrešan je stav nižestepenih sudova da tužilja nema pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada samo zbog toga što stanuje na udaljenosti od oko 400 do 550 metara od mesta zasposlenja. Pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada prema citiranim propisima nije uslovljeno ni postojanjem organizovanog javnog prevoza, ni udaljenošću od mesta zaposlenja, već jedino postojanjem stvarnih troškova za dolazak i odlazak sa rada. Stvarni troškovi određuju se prema broju efektivnih radnih dana i cene pojedinačne karte u javnom prevozu. Činjenica da tužilja stanuje na oko 400 do 550 metara metara od mesta zaposlenja ne znači da je to rastojanje dužna da pređe pešice. Navedeno rastojanje se ne može nužno smatrati malim rastojanjem jer su blizina, odnosno daljina, relativni pojmovi koji zavise od psiho – fizičkih sposobnosti svakog pojedinca ponaosob, a citiranim relevantnim propisima nije predviđena obaveza da se prilikom obračuna stvarnih troškova za dolazak i odlazak sa rada uzmu u obzir i psiho – fizičke sposobnosti zaposlenog o čijem se pravu odlučuje.

Shodno navedenom, nižestepene presude su preinačene, a tužbeni zahtev je usvojen u celosti. Tužilja ima pravo na naknadu troškova po ceni pojedinačne karte u javnom saobraćaju u jednom pravcu u iznosu 50,00 dinara. Broj radnih dana tužilje u spornom periodu utvrđen je iz potvrde koju je dostavila tužena škola.

Tužilji su dosuđeni i troškovi prvostepenog i žalbenog postupka, na osnovu člana 153, 154. i 165. Zakona o parničnom postupku, u ukupnom iznosu od 52.088,00 dinara i to iznos od 15.000,00 dinara na ime nagrade za pristup punomoćnika na dva održana ročišta, iznos od 12.000,00 dinara za sastav tužbe i jednog obrazloženog podneska, iznos od 12.000,00 dinara za sastav žalbe i iznos od po 3.272,00 dinara na ime takse na tužbu, prvostepenu odluku, žalbu i drugostepenu odluku.

Na osnovu izloženog, doneta je odluka kao u stavu II izreke, primenom člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Kako je tužilja uspela u postupku po reviziji, primenom odredbi iz članova 153, 154. i 165. Zakona o parničnom postupku dosuđeni su joj troškovi revizijskog postupka, u stavu III izreke i to iznos od 12.000,00 dinara za sastav revizije, iznos od 6.544,00 dinara na ime takse na reviziju i u iznosu od 9.816,00 dinara na ime takse na odluku revizijskog suda, ukupno 28.360,00 dinara.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić