U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Marine Milanović, predsednika veća, Vesne Stanković i Jelene Ivanović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Ružica Stojilković, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Bela Palanka, koju zastupa Pravobranilaštvo opštine Bela Palanka, radi poništaja rešenja, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 1159/2021 od 12.03.2021. godine, u sednici održanoj dana 08.09.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 1159/2021 od 12.03.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Pirotu P1 108/18 od 05.11.2020. godine, stavom prvim izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev pa su poništena kao nezakonita rešenja načelnika Opštinske uprave Opštine Bela Palanka br. .. od 25.11.2016. godine i br. .. od 07.12.2016. godine, kao i rešenja koja je donela Žalbena komisija tužene od 05.12.2016. godine i 20.02.2016. godine, a tužena obavezana da tužioca vrati na rad i naknadi mu troškove parničnog postupka u iznosu od 114.750,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Stavom drugim izreke odbačen je deo tužbe kojim je tužilac tražio da se tužena obaveže da mu naknadi štetu u visini izgubljene zarade za period od prestanka radnog odnosa do vraćanja na rad, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog mesečnog iznosa navedenog u izreci i da u ime tužioca uplati pripadajuće doprinose za socijalno osiguranje.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 1159/2021 od 12.03.2021. godine, stavom prvim izreke potvrđena je presuda Osnovnog suda u Pirotu P1 108/18 od 05.11.2020. godine, u delu stava prvog izreke kojim je usvojen tužbeni zahtev i poništena kao nezakonita rešenja načelnika Opštinske uprave Bela Palanka od 25.11.2016. godine i 07.12.2016. godine i rešenja koja je donela Žalbena komisija tužene dana 05.12.2016. godine i 22.12.2016. godine, kao i u delu kojim je obavezana tužena da tužioca vrati na rad, dok je stavom drugim izreke ukinuto rešenje o troškovima postupka sadržano u preostalom delu stava prvog izreke i rešenje sadržano u stavu drugom izreke iste presude pa je u tom delu predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primeme materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupu nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje na pogrešno utvrđeno činjenično stanje, nije od uticaja, jer se revizija iz ovog razloga ne može izjaviti u smislu člana 407. stav 2. ZPP. Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu u Opštinskoj upravi Opštine Bela Palanka na radnom mestu ... . Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta, koje je načelnik Opštinske uprave Opštine Bela Palanka doneo 21.11.2016. godine, radno mesto ... je ukinuto. Pravilnikom u članu 20. predviđeno je da stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti Opštinskog veća Opštine Bela Palanka i ta saglasnost je data u pisanoj formi dana 21.11.2016. godine. Rešenjem načelnika Opštinske uprave tužene od 25.11.2016. godine, tužilac je ostao neraspoređen danom konačnosti ovog rešenja, budući da u drugim javnim preduzećima i ustanovama nije bilo slobodnih, odgovarajućih radnih mesta, pa je utvrđeno da će tužilac ostvarivati sva prava i obaveze kao zaposleni za čijim je radom prestala potreba i da ima pravo na otpremninu za svaku navršenu godinu kod poslodavca u visini od 1/3 prosečne zarade, koja mu je isplaćena za poslednja tri meseca. Žalba tužioca na rešenje od 25.11.2016. godine, odbijena je rešenjem Žalbene komisije Opštine Bela Palanka i utvrđeno je da je prvostepeno rešenje postalo konačno. Rešenjem načelnika Opštinske uprave Bela Palanka od 07.12.2016. godine tužiocu je otkazan radni odnos na radnom mestu ..., jer je usled promene u organizaciji stekao status neraspoređenog, dok poslodavac nije mogao da mu obezbedi radno mesto u istom ili drugom državnom organu sa danom 07.12.2016. godine. Istim rešenjem je konstatovano je da tužiocu pre otkaza isplaćena otpremnina, a žalba tužioca na ovo rešenje odbijena je rešenjem Žalbene komisije Opštine Bela Palanka od 07.12.2016. godine.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da tuženi nije dokazao činjenicu da je Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta broj .. od 21.11.2016. godine stupio na snagu, pa su primenom člana 196. Ustava Republike Srbije osporena rešenja poništena, kao nezakonita i tužena je obavezana da tužioca vrati na rad.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo.

Neosnovani su revizijski navodi da se nižestepenim presudama zalazi u sferu normativne kontrole radi otklanjanja posledice neustavnosti i nezakonitosti opštih akata. Naime, članom 196. Ustava Republike Srbije propisano je da se zakoni i svi drugi opšti akti objavljuju pre stupanja na snagu (st.1.). Ustav, zakoni i podzakonski opšti akti Republike Srbije objavljuju se u Republičkom službenom glasilu, a statuti, odluke i drugi opšti akti autonomnih pokrajina, objavljuju se u Pokrajinskom službenom glasilu (stav 2.). Statuti i opšti akti jedinice lokalne samouprave, objavljuju se u lokalnim službenim glasilima (stav 3.). Zakoni i drugi opšti akti stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja i mogu da stupe na snagu ranije samo ako za to postoje naročito opravdani razlozi, utvrđeni prilikom njihovog donošenja (stav 4.). Stoga je pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je osnov za donošenje osporenih rešenja organizaciona promena, koja bi kod tužene nastala objavljivanjem Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta broj .. od 21.11.2016. godine i koja bi se ogledala u ukidanju radnog mesta tužioca i poslova ... . Kako tokom postupka nije dokazano da je pomenuti Pravilnik stupio na snagu, jer nije objavljen preko oglasne table poslodavca i nije učinjen dostupnim licima na koja se primenjuje u trajanju od punih sedam dana (pravilnik stupa na snagu osmog dana od objavljivanja), primenom člana 196. st.1.i 4. Ustava Republike Srbije, taj akt nije mogao biti osnov za donošenje pojedinačnog akta – rešenja tužene na osnovu kojeg je tužiocu radni odnos prestao. Smatra se da u toj situaciji organizaciona promena nije nastupila, te su osporena rešenja doneta na osnovu navedenog Pravilnika, pravilno poništena, kao nezakonita. Shodno navedenom, osnovan je i zahtev tužioca za vraćanje na rad, jer se reintegracija zaposlenog javlja kao posledica poništaja rešenja o prestanku radnog odnosa, u smislu člana 191. stav 1. Zakona o radu.

Neosnovani su revizijski navodi da su poništena rešenja zakonito doneta na osnovu člana 64a. stav 2. tačka 6. i člana 65. Zakona o radnim odnosima u državnim organima. Ovo iz razloga što tokom postupka nije utvrđeno da su organizacione promene kod tužene zaista nastupile i da je tužilac opravdano doveden u položaj neraspoređenog lica, jer navedeni Pravilnik nije stupio na snagu. Pri tome, ne zalazi se u domen normativne kontrole opšteg akata, već sud ceni opravdanost (zakonitost) razloga koji su doveli do prestanka radnog odnosa usled organizacionih promena koje u ovom slučaju nisu nastale (smatra se da nisu nastupile), zbog čega je osporeno rešenje, nezakonito.

Na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

Marina Milanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić