OBAVEZUJE SE tužena da na ime troškova postupka isplati tužilji iznos od 117.649,00 dinara u roku od 15 dana od dostavljanja prepisa presude, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Vranju P1 407/21 od 09.11.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tužena na isplatu novčanog potraživanja koje ima prema Zdravstvenom centru u Vranju po rešenju Osnovnog suda u Vranju II 4195/17 od 20.07.2017. godine, u novčanim iznosima navedenim u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenih datuma do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužilja da naknadi tuženoj troškove parničnog postupka u iznosu od 19.500,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 330/2022 od 02.03.2022. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Osnovnog suda u Vranju P1 407/21 od 09.11.2021. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavila reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u ovom sporu potrebno je dozvoliti odlučivanje o tužiljinoj posebnoj reviziji jer priložene odluke revizijskog suda u istim ili bitno istovetnim činjenično-pravnim sporovima potvrđuju neujednačenu sudsku praksu.

Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužilje osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je pokrenula izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra u Vranju radi naplate novčanog potraživanja iz radnog odnosa (troškovi prevoza) utvrđenog poravnanjem P1 626/16 od 11.05.2017. godine i troškova parničnog postupka dosuđenih tim poravnanjem. Predloženo izvršenje određeno je rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Vranju II 4195/17 od 20.07.2017. godine kojim su troškovi izvršenja određeni iznosom od 6.990,00 dinara. Izvršenje sprovodi javni izvršitelj koji je 12.09.2017. godine doneo zaključak o sprovođenju izvršenja prenosom novčanih sredstava sa računa izvršnog dužnika. Tužilja u izvršnom postupku nije naplatila svoje novčano potraživanje jer je račun izvršnog dužnika u neprekidnoj blokadi duže od 1800 dana. Tužilja je 12.02.2019. godine predložila promenu sredstva izvršenja. Javni izvršitelj o tom predlogu nije odlučio. Izvršni dužnik se finansira prevashodno iz ustupljenih javnih prihoda Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da u ovom slučaju nema mesta primeni člana 14. stav 3. Zakona o stečaju i obavezi tužene države (osnivača Zdravstvenog centra Vranje) na isplatu tužiljinog novčanog potraživanja. Po stanovištu sudova, izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra Vranje još uvek je u toku, a iz dokaza koje je tužilja predložila nesumnjivo ne proizilazi da ne postoji mogućnost naplate njenog novčanog potraživanja u izvršnom postupku.

Izloženo pravno stanovište nižestepenih sudova nije pravilno.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, pored ostalog, propisano je da se stečajni postupak ne sprovodi ni prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Prema stavu 3. navedene odredbe, za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. tog člana ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njihovi osnivači.

Poštujući ovu zakonsku odredbu, kod utvrđene činjenice da tužilja svoje novčano potraživanje ne može naplatiti jer se izvršni dužnik nalazi u neprekidnoj blokadi od 02.07.2016. godine i da se nad njim ne može sprovesti postupak stečaja, tužena solidarno odgovara za dugove izvršnog dužnika čiji je osnivač i koji se pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode iz Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje. Dakle, solidarna odgovornost tužene za obaveze Zdravstvenog centra u Vranju, čiji je osnivač, postoji na osnovu citirane odredbe Zakona o stečaju u slučaju kada su ispunjeni materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka, što je i trajnija nesposobnost dužnika za plaćanje. Zbog toga su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materjilano pravo kada su zaključili da je uslov za odtgovornost tužene okončanje izvršnog postupka, odnosno njegova obustava iz razloga predviđenih članom 129. stav 1. tačke 6. i 7. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

Sledstveno izloženom, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Prigovor zastarelosti tužiljinog potraživanja koji je tužena, sa pozivom na član 196. Zakona o radu, istakla tokom postupka nije osnovan. Označenom odredbom propisano je da sva novčana potraživanja iz radnog odnosa zastarevaju u roku od tri godine od dana nastanka obaveze. Rok zastarelosti propisan tom odredbom bitan je samo do momenta podnošenja tužbe sudu ili zahteva drugom nadležnom organu radi ostvarenja poveriočevog potraživanja iz radnog odnosa. Kada se pravnosnažnom sudskom odlukom, ili odlukom drugog nadležnog organa ili poravnanjem utvrdi to potraživanje, više ne važi rok zastarelosti samog potraživanja radi čijeg ostvarenja je zahtevana sudska zaštita. Tada se primenjuje poseban rok zastarelosti od 10 godina, propisan članom 379. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima za sva potraživanja utvrđena pravnosnažnom sudskom odlukom i odlukom drugog nadležnog organa ili poravnanjem, pa i za ona za koja zakon inače predviđa kraći rok zastarelosti.

Tužiljino novčano potraživanje utvrđeno je poravnanjem P1 626/16 od 11.05.2017. godine kojim je određen rok za ispunjenje obaveze u trajanju od 30 dana od dana njegovog zaključenja. Tužba u ovom sporu podneta je 26.04.2021. godine, pre isteka roka zastarelosti predviđenog članom 379. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, zbog čega tužiljino potraživanje prema tuženoj nije zastarelo.

Odluka o troškovima postupka, sadržana u trećem stavu izreke, doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. stav 1. ZPP. Tužilji su dosuđeni troškovi za sastav tužbe u iznosu od 9.000,00 dinara, žalbe i revizije u iznosu od po 18.000,00 dinara; zastupanja na dva održana ročišta u iznosu od po 10.500,00 dinara; predujma za veštačenje u iznosu od 7.000,00 dinara, sudske takse tužbu, prvostepenu presudu, žalbu i drugostepenu presudu u iznosu od po 4.961,00 dinara, reviziju u iznosu od 9.922,00 dinara i odluku po reviziji u iznosu od 14.883,00 dinara. Visina troškova određena je prema vrednosti predmeta spora, primenom Advokatske i Taksene tarife. O traženoj zateznoj kamati na troškove postupka, odlučeno je primenom članova 277. stav 1. i 324. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić