U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili pogrešne primene bilo koje od odredaba tog zakona, u smislu odredbe člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku, na koju se revizijom ukazuje.

Osporavajući pravilnost primene materijalog prava od strane drugostepenog suda, revident ponavlja tvrdnju da je radni vek proveo kod pravnih prethodnika tuženog, subjekata koji su upravljali putevima, kojima je Republika Srbija bila vlasnik i koji su bili u državnoj svojini i povezana pravna lica u smislu odredbe člana 62. Zakona o privrednim društvima.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilac je faktički radio iste poslove 36 godina. Od 01.03.1983. godine tužilac je bio zaposlen u „Vojvodina put“, a od 01.07.1992. godine tužilac je zaposlen kod tuženog. Do podnošenja tužbe ostvario je ukupan staž osiguranja u trajanju od 36 godina. Aneksom ugovora o radu tužioca predviđeno je, između ostalog, u članu 7. tačka 7. tačka 3, da uvećanu zaradu čini vreme provedeno na radu za svaku godinu rada ostvarenu u radnom odnosu (efektivni staž) od 0,4%.

Prvostepeni sud je primenom odredbi člana 8. i 108. Zakona o radu, odredbi člana 42. i 45. stav 1. Pravilnika o radu od 17.04.2015. godine kod tuženog, te odredbe člana 49. stav 1. tačka 1. Kolektivnog ugovora tuženog iz marta 2011. godine, na osnovu činjenica utvrđenih veštačenjem od strane veštaka ekonomsko-finansijske struke od 15.12.2020. godine, utvrdio da je tužiocu u periodu od jula 2016. godine, zaključno sa novembrom 2020. godine, obračunato i isplaćeno manje na ime uvećanja zarade po osnovu minulog rada u ukupnom neto iznosu od 63.186,41 dinar, odnosno mesečno u iznosima kako je dosuđeno prvostepenom presudom, sa datumom dospelosti svakog pojedinačnog mesečnog iznosa.

Prvostepeni sud je izneo da je Kolektivnim ugovorom i Pravilnikom o radu kojim je propisano da zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u utvrđenoj visini po osnovu minulog rada za svku punu godinu rada u radnom odnosu uključujući i rad kod pravnih prethodnika sadašnjeg poslodavca i sa njim povezanih lica, povoljnije predviđen uslov rada od onih predviđenih odredbom člana 108. Zakona o radu. Pritom, smatra da je na tuženom teret dokazivanja da „Vojvodina put“ nije pravni prethodnik tuženog, niti povezano pravno lice sa tuženim, imajući u vidu brojne statusne promene kada su u pitanju preduzeća za puteve i uopšte status putne privrede, pa je na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, zaključio da tužiocu pripada pravo na razliku u zaradi, utvrđenu nalazom i mišljenjem sudskog veštaka, sa zakonskom zateznom kamatom po odredbi člana 277. Zakona o obligacionim odnosima.

Drugostepeni sud je, odlučujući o žalbi tuženog, došao do drugačijeg zaključka na osnovu kog je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužioca. Drugostepeni sud obrazlaže da se iz sadržine kopije radne knjižice tužioca vidi da je tužilac zasnovao radni odnos u „Vojvodina put,“ nakon čega je od 1992. godine nastavio da radi kod tuženog, što je nesporno. Međutim, po oceni drugostepenog suda, na tužiocu je bio teret dokazivanja, u smislu člana 228. i 231. Zakona o parničnom postupku, da je „Vojvodina put“ pravni prethodnik, ili povezano pravno lice sa tuženim u smislu odredaba člana 108. stav 2. Zakona o radu. Stoga drugostepeni sud nalazi da prvostepeni sud, pogrešnom primenom pravila o teretu dokazivanja izvodi pogrešan zaključak o dokazanosti činjenice da je tuženi pravni sledbenik privrednog društva „Vojvodina put“. Povezanim licem u odnosu na određeno pravno lice drugostepeni sud primenom odredbe člana 62. Zakona o privrednim društvima („Sl. glasnik RS“ br. 36/11, 5/15) smatra pravno lice, koje je zajedno sa tim pravnim licem pod kontrolom trećeg lica, koje vrši kontrolni uticaj na poslovanje drugog lica, između ostalog, putem nadzornog odbora. Međutim, prema stanovištu drugostepenog suda, bitno je da tužilac tokom prvostepenog postupka nije dokazao da je „Vojvodina put“ pravni sledbenik tuženog, s obzirom na to da nije dostavio dokaze na tu spornu okolnost, a odluka ne može da se zasniva na pretpostavci o pravnom sledbeništvu, koju je veštak u svom nalazu naveo. Iz navedenih razloga, drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo, kada je odbio tužbeni zahtev tužioca i to iz razloga navedenih u obrazloženju pobijane presude.

Prema odredbi člana 108. Zakona o radu („Sl. glasnik RS“ br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014), zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu, između ostalog, po osnovu vremena provedenog na radu za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca (minuli rad) – najmanje 0,4% od osnovice. Navedenom odredbom Zakona o radu određeno je ograničenje, koje se odnosi na priznanje prava na uvećanu zaradu po osnovu minulog rada ostvarenog u radnom odnosu kod poslodavca kod koga se zaposleni trenutno nalazi u radnom odnosu, budući da je prema ranijoj odredbi navedenog člana Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/05...32/13) predviđeno da se minuli rad kao dodatak na platu obračunava na ukupne godine rada kod svih poslodavaca. Prema stavu 2. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/14), pri obračunu minulog rada računa se i vreme provedeno u radnom odnosu kod poslodavca prethodnika iz člana 147. tog zakona (u slučaju statusne promene poslodavca), kao i kod povezanih lica sa poslodavcem, u skladu sa zakonom. Odredbom člana 49. stav 1. tačka 1. Kolektivnog ugovora kod tuženog iz marta 2011. godine propisano je da zaposleni ima pravo na uvećanje zarade po osnovu vremena provedenog na radu za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu (minuli rad) u iznosu od 0,4% od osnovne zarade. Odredbom člana 45. stav 2. Pravilnika o radu, pri obračunu minulog rada računa se i vreme provedeno u radnom odnosu kod poslodavca prethodnika iz člana 147 Zakona o radu, kao i kod povezanih lica sa poslodavcem u skladu sa zakonom, dakle kao i prema odredbi člana 108. stav 2. Zakona o radu.

Ovde tuženi je tužiocu, kao zaposlenom, uračunao u minuli rad vreme provedeno kod tuženog. Dakle, tuženi je primenio noveliranu zakonsku odredbu na obračune i isplate zarade od kada je tužilac u radnom odnosu kod tuženog. Pravo na minuli rad nije stečeno pravo, već uvećanje zarade po osnovu minulog rada zavisi od toga da li za to ima osnova u zakonskoj odredbi, odnosno na koji način je ovo pravo zaposlenog zakonom regulisano. Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda, tužiocu se ne može priznati pravo na uvećanje zarade po osnovu minulog rada za period rada kod prethodnog poslodavca, „Vojvodina put“ jer za to preduzeće nije dokazano da je poslodavac prethodnik sadašnjeg javnog preduzeća, u smislu člana 147. Zakona o radu.

Tačni su navodi revidenta da su putevi, kao dobra u opštoj upotrebi, državna svojina, a upravljanje državnim putem je delatnost od opšteg interesa. Međutim, navedena činjenica kao i to da je država osnivač tuženog preduzeća, ne znači da su raniji i sadašnji poslodavac tužioca povezana lica u smislu odredbi člana 62. Zakona o privrednim društvima. S obzirom na to da je na tužiocu bio teret dokazivanja, imajući u vidu kako tvrdi brojne statusne promene kada su u pitanju preduzeća za puteve, da je tuženi pravni sledbenik „Vojvodina putu“, a da to tužilac nije dokazao, i imajući u vidu da promena poslodavca načelno povlači sa sobom gubitak prava na minuli rad, to tužiocu ne pripada pravo na naknadu za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) samom činjenicom da isti i dalje radi na naplatnoj rampi, na kojoj je radio i kod prethodnog poslodavca.

S obzirom na napred izloženo, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, pa je Vrhovni kasacioni sud primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić