U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je sa tuženim zaključila ugovor o radu dana 16.10.2014. godine, na određeno vreme za period od 01.10.2014. godine do 31.12.2015. godine, a radi realizacije projekta „Materijalna i duhovna kultura Kosova i Metohije“, na kom je tužilja radno angažovana sa punim radnim vremenom. Ugovor je zaključila kao istraživač – pripravnik. Dana 12.11.2015. godine tužilja je sa tuženim zaključila aneks ugovora o radu, kojim je određeno da tužilja zasniva radni odnos kod tuženog na određeno vreme, i to počev od 16.10.2014. godine do 15.10.2017. godine, sa obavezom sprovođenja procedure izbora u više zvanje za koje se odgovarajuće istraživačko, odnosno naučno zvanje stiče. Tokom trajanja radnog odnosa tužilja je stekla zvanje istraživač – saradnik. Osporenim rešenjem tuženog od 13.10.2017. godine tužilji je prestao radni odnos kod tuženog na poslovima istraživač saradnik, zbog isteka roka na koji je zasnovan ugovorom o radu od 16.10.2017. godine i aneksom ugovora o radu od 12.11.2015. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje za poništaj rešenja o otkazu ugovora o radu kao nezakonitog, kao i zahtev tužilje za vraćanje na rad.

Vrhovni kasacioni sud smatra da se revizijom tužilje neosnovano ukazuje da je pobijana presuda doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 37. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/05 ... 113/17) propisano je da ugovor o radu može da se zaključi na određeno vreme, za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla, ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba. Stavom 2. istog člana propisano je da poslodavac može zaključiti jedan ili više ugovora o radu iz stava 1. ovog člana, na osnovu kojih se radni odnos sa istim zaposlenim zasniva za period sa prekidima ili bez prekida koji ne može biti duži od 24 meseca, dok je stavom 4. tačka 2. istog člana predviđeno da, izuzetno od stava 2. ovog člana, ugovor o radu na određeno vreme može da se zaključi za rad na projektu čije je vreme unapred određeno, najduže do završetka projekta.

Odredbom člana 175. stav 1. tačka 1. propisano je da radni odnos prestaje istekom roka za koji je zasnovan.

Odredbom člana 92. stav 1. i 2. Zakona o naučnoistraživačkoj delatnosti („Službeni glasnik RS“ broj 110/05, 18/10 i 112/15) koji je bio u primeni u spornom periodu, predviđeno je da istraživači i pomoćno osoblje zasnivaju radni odnos u naučnom institutu, istraživačko-razvojnom institutu, institutu od nacionalnog značaja i centru izuzetnih vrednosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje rad. Istraživači u naučnim i nastavnim istraživačkim zvanjima mogu da zasnuju radni odnos u institutu na neodređeno ili određeno vreme, sa punim radnim vremenom.

Naime, ugovorom o realizaciji i finansiranju naučno-istraživačkog projekta iz programa osnovnih istraživanja i programa obezbeđivanja i održavanja naučno- istraživačke opreme i prostora za naučno-istraživački rad za ciklus istraživanja u periodu od 2011. godine do 2014. godine, uređena su međusobna prava i obaveze ugovornih strana – Republike Srbije, Ministarstva za nauku i tehnološki razvoj Beograd i realizatora istraživanja, među kojima je i tuženi, u realizaciji i finansiranju naučnoistraživačkog projekta „Materijalna i duhovna kultura Kosova i Metohije“.

Tužilja je, po osnovu ugovora o radu i aneksa ugovora o radu, bila angažovana kod tuženog radi izrade projekta „Materijalna i duhovna kultura Kosova i Metohije“, i kojima je utvrđen početak i završetak radnog angažovanja tužilje, uz obavezu sprovođenja procedure izbora u više zvanje. Aneksom ugovora o radu utvrđen je dan prestanka radnog odnosa 15.10.2017. godine.

U situaciji kada je radni odnos tužilje zasnovan zaključenjem ugovora o radu kao i aneksom sa ugovora o radu na određeno vreme, a kojim je tužilja angažovana radi realizacije projekta i kojim ugovorom, odnosno aneksom, je određen početak i završetak radnog odnosa, odnosno krajnji rok radnog angažovanja tužilje, to je shodno članu 37. i člana 175. stav 1. tačka 1. Zakona o radu i po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan zaključak nižestepenih sudova da je radni odnos tužilje prestao istekom roka za koji je zasnovan.

S toga su bez uticaja revizijski navodi tužilje kojima se osporava odluka drugostepenog suda u pogledu pravilne primene materijalnog prava i ukazivanje da je obaveza tuženog bila da, nakon što je pokrenuo postupak izbora tužilje u više zvanje i tužilju unapredio u zvanje istraživač – saradnik, sa njom zaključi ugovor o radu.

Naime, odredbom člana 92. stav 6. Zakona o naučno istraživačkoj delatnosti propisano je da se sa istraživačima u naučnim, odnosno istraživačkim zvanjima, izabranim na radna mesta iz stava tri ovog člana (naučna, istraživačka i stručna radna mesta) zaključuje ugovor o radu, s obavezom sprovođenja ponovnog izbora (reizbora) ili unapređenja u više zvanje u rokovima za koje se odgovarajuće naučno, odnosno istraživačko zvanje stiče, osim za zvanje naučnog savetnika. Međutim, citirana odredba isključivo reguliše sticanje zvanja, odnosno raspoređivanje zaposlenih u skladu sa stečenim zvanjem, te s toga sticanje određenog zvanja tokom radnog angažovanja ne može uticati, niti po sili zakona dovesti do zasnivanja radnog odnosa kod tuženog, obzirom da je radni odnos zasnovan isključivo radi realizacije projekta u saradnji sa Ministarstvom za nauku i tehnološki razvoj, koji je i realizovao i finansirao naučnoistraživački projekat, a za koji je tužilja angažovana i to za period do okončanja projekta, odnosno do 15.10.2017. godine. Osim toga, tužilja po proteku roka za koji je bila radno angažovana nije se obratila niti podnela obrazloženi predlog odnosno molbu rukovodiocu projekta za nastavak rada na projektu. Istekom perioda za koji je tužilja radno angažovana tužilji je radni odnos prestao, zbog čega je osporeno rešenje tuženog u svemu doneto u skladu sa zakonom, zbog čega nema mesta poništaju istog kao nezakonitog.

Kako je neosnovan tužbeni zahtev za poništaj rešenja o otkazu ugovora o radu, to je pravilno odbijen i zahtev tužilje za vraćanje na rad, obzirom na akcesorni karakter tog zahteva.

Primenom člana 414. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud nije detaljno obrazlagao presudu, obzirom da se revizijom ponavljaju žalbeni rezlozi koji u potpunosti, detaljno i obrazloženo ocenio drugostepeni sud.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić