Apelacioni sud u Beogradu je presudom Gž1 1352/14 od 28.05.2014. godine, stavom prvim izreke, odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio prvostepenu presudu u stavu prvom, drugom i delu stava četvrtog izreke u odnosu na tužioca. Stavom drugim izreke ukinuo je rešenje sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude i predmet u tom delu vratio prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odlučuje kao o izuzetno dozvoljenoj u smislu člana 395. ZPP.

Rešenjem R4 98/14 od 12.11.2014. godine Apelacioni sud u Beogradu je predložio Vrhovnom kasacinom sudu odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 br. 1352/14 od 28.05.2014. godine po članu 395. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pravilan stav Apelacionog suda u Beogradu izražen u navedenom rešenju da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužioca u delu koji se odnosi na odluku za smenski rad, imajući u vidu da je Vrhovni kasacioni sud na sednici Građanskog odeljenja održanoj 23.09.2014. godine doneo pravni zaključak koji se odnosi na pravo zaposlenih na uvećanu zaradu po osnovu smenskog rada, čime je rešeno ovo sporno pitanje. S`obzirom na način i razloge presuđenja o ovom delu zahteva, u konkretnom sporu postoji potreba da se u tom delu odluči o reviziji kao o izuzetno dozvoljenoj. Iz navedenih razloga odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o reviziji tužioca na osnovu člana 399. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 125/04, 111/09), koji se u ovom postupku primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija osnovana u delu koji se odnosi na isplatu razlike zarade za smenski rad, dok je u ostalom delu revizija nedozvoljena.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zasnovao radni odnos kod tužene na osnovu odluke od 31.12.1991. godine, a od 20.01.1993. godine je u radnom odnosu na neodređeno vreme i i obavlja poslove mašinovođe. Ugovorom o radu od 03.02.2003. godine tužilac i tužena su uredili međusobna prava, obaveze i odgovornosti. Tačkom 6. određeno je da tužilac ima pravo na zaradu, zaradu po osnovu ostvarenih rezultata rada, uvećanu zaradu, naknadu zarade, naknadu troškova i druga primanja u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom. Tačkom 7. određeno je da se osnovna zarada tužioca utvrđuje kao proizvod vrednosti jednog radnog časa, koeficijenta od 2,55 i prosečnog mesečnog fonda časova rada od 174 časova, kao i da se tužiocu utvrđeni koeficijent uvećava koeficijentom od 0,15 jer neposredno učestvuje u u vršenju železničkog saobraćaja.Tačkom 8. je određeno da radno vreme tužioca iznosi 8 časova za zaposlene koji rade pet dana u nedelji, da se navedeno radno vreme može produžiti u za najviše 4 časa, ali tako da prekovremeni rad iznosi najviše 10 časova u radnoj nedelji, najviše 12 časova za zaposlene koji rade svaki drugi dan, 12 ili 8 časova za zaposlene koji rade u turnusu, pri čemu se smene neprekidno smenjuju, pa radno vreme za vozno i stanično osoblje iznosi u vremenu trajanja smena utvrđenog Zakonom o bezbednosti u železničkom saobraćaju, u skladu sa potrebama železničkog saobraćaja. Tužilac nije kontinuirano menjao smene, već po rasporedu vožnje mašinovođe. U periodu od 2005. do kraja 2007. godine radio je kao mašinovođa u jednom posedu, a od 2008. godine radi kao mašinski dispečer, i njegov rad je organizovan tako što na posao mesečno dolazi 10-15 puta i tim danima radi.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca, sa obrazloženjem da je tužiocu smenski rad vrednovan prilikom utvrđivanja osnovne zarade, te da nema pravo na isplatu razlike između 26% koliko bi mu pripalo na osnovu člana 108. stav 1. tačka 2. Zakona o radu i 4% koliko mu tuženi isplaćuje na ime smenskog rada.

Navedeni zaključak sudova se za sada ne može prihvatiti, jer je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Prema članu 108. stav 1. tačka 2. Zakona o radu („Službeni glasnik RS, br. 24/05) zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu i to za rad noću i rad u smenama, ako takav rad nije vrednovan prilikom utvrđivanja osnovne zarade - najmanje 26% od osnovice. Prema stavu 2. istog člana ako su se istovremeno stekli uslovi po više osnova utvrđenih u stavu 1. ovog člana, procenat uvećane zarade ne može biti niži od zbira procenata po svakom osnovu uvećanja., dok prema stavu 4. osnovicu za obračun uvećane zarade čini osnovna zarada utvrđena u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.

Kolektivnim ugovorom tuženog („Službeni glasnik RS“, br. 84/02...46/11) u članu 58. predviđeno je da se zarada zaposlenog za obavljeni rad i vreme provedeno na radu utvrđuje na osnovu osnovne zarade i ostvarenih rezultata rada. Osnovna zarada zaposlenog u smislu člana 59. istog opšteg akta utvrđuje se kao proizvod vrednosti radnog časa, koeficijenta posla utvrđenog u prilogu 1. Kolektivnog ugovora i prosečnog mesečnog fonda časova rada od 174 časa. Prema odredbi člana 65. stav 1. tačka 4. navedenog Kolektivnog ugovora tuženog zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu za rad u smenama u turnusu u visini 2% osnovne zarade, a prema tački 5. istog člana za rad u turnusu za zaposlene koji neposredno učestvuju u vršenju železničkog saobraćaja u visini 4% osnovne zarade. Iz odredbi opšteg akta tuženog i ugovora o radu proizilazi da je rad tužioca u spornom periodu bio organizovan kao rad u smenama. Tužiocu pripada razlika uvećane zarade po osnovu smenskog rada između isplaćenih 4% i 26% koje predviđa Zakon o radu u članu 108. stav 1. tačka 2. kao minimum uvećanja koji poslodavac mora ispoštovati, bez obzira što svojim opštim aktom nije priznao zaposlenima ni najmanji procenat uvećanja osnovne zarade, jer je kod tuženog utvrđeno pravo zaposlenog na uvećanu zaradu po osnovu smenskog rada u visini od 4%, te su ovom odredbom zaposlenima kod tuženog utvrđena manja prava po osnovu rada u smenama u odnosu na pravo koje je utvrđeno Zakonom o radu.

Dakle, pravilna primena materijalnog prava i zakonita odluka u ovoj parnici zahteva utvrđenje napred navedenih činjenica, koje u dosadašnjem postupku nisu utvrđene, zbog čega je sud primenom člana 407. stav 2. ZPP, odlučio kao u stavu drugom izreke.

Ispitujući dozvoljenost revizije u delu koji se odnosi na naknadu na ime toplog obroka, regresa za godišnji odmor i prevoza na rad i sa rada na osnovu člana 401. stav 2. tačka 5. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 125/04, 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije dozvoljena.

Tužba radi isplate razlike zarade podneta je 02.11.2010. godine. Pobijana drugostepena presuda doneta je 28.05.2014. godine, a revizija tužioca izjavljena je 28.07.2014. godine.

Članom 394. stav 2. ZPP propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima kad se tužbeni zahtev odnosi na utvrđenje prava svojine na nepokretnostima, potraživanje u novcu, predaju stvari ili izvršenje neke druge činidbe, ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost 100.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Kako vrednost pobijanog dela pravnosnažne presude ne prelazi dinarsku protivvrednost 100.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, Vrhovni kascioni sud je našao da revizija tužioca u navedenim delovima nije dozvoljena, pa je na osnovu člana 404. ZPP, odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća - sudija

Ljubica Milutinović,s.r.