U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Miljko Karaklajić advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo unutrašnjih poslova – Policijska uprava Kragujevac – Uprava za vanredne situacije u Kragujevcu, koju zastupa Državno pravobranilaštvo – Odeljenje u Kragujevcu, radi isplate, odlučujući o revizijama tužene izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 541/14 od 10.04.2014. godine i rešenja Višeg suda u Kragujevcu Gž1 88/15 od 12.10.2015. godine, u sednici veća održanoj dana 25.11.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE predlog Apelacionog suda u Kragujevcu da se o revizijama tužene, izjavljenim protiv presude tog suda Gž1 541/14 od 10.04.2014. godine i rešenja Višeg suda u Kragujevcu Gž1 88/15 od 12.10.2015. godine, odlučuje kao o izuzetno dozvoljenim.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 541/14 od 10.04.2014. godine u stavu prvom izreke i presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 02.09.2013. godine u stavu prvom izreke, tako što se ODBIJA tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena na isplatu razlike u naknadi zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora, za period od 23.05.2008. godine do 31.12.2011. godine, u iznosima: od 1.752,17 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.11.2008. godine, od 1.512,80 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.05.2009. godine, od 472,64 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.06.2009. godine, od 1.768,74 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.09.2009. godine, od 611,52 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.05.2010. godine, od 737,24 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.06.2010. godine, od 604,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.09.2010. godine, od 1.131,37 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.10.2010. godine, od 562,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.05.2011. godine, od 1.477,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.06.2011. godine, od 492,35 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.08.2011. godine i od 3.865,29 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.09.2011. godine pa sve do isplate.

PREINAČUJU SE rešenje Višeg suda u Kragujevcu Gž1 88/15 od 12.10.2015. godine i rešenje Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 20.05.2015. godine, tako što se ODBIJA zahtev tužioca za naknadu troškova postupka u iznosu od 26.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 20.05.2015. godine do isplate.

OBAVEZUJE SE tužilac da na ime troškova postupka isplati tuženoj iznos od 40.500,00 dinara u roku od 15 dana od dostavljanja prepisa presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 02.09.2013. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da na ime neisplaćene razlike u naknadi zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora u periodu od 23.05.2008. godine do 31.12.2011. godine isplati novčane iznose navedene u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenih datuma pa do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je prigovor mesne nenadležnosti tog suda. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da na ime troškova parničnog postupka isplati tužiocu iznos od 59.600,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana presuđenja do isplate, u roku od 8 dana od dana prijema presude pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 541/14 od 10.04.2014. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 02.09.2013. godine u prvom stavu izreke. Stavom drugim izreke, ukinuto je rešenje o parničnim troškovima sadržano u drugom stavu izreke presude Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 02.09.2013. godine i predmet u tom delu vraćen istom sudu na ponovni postupak.

Rešenjem Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 20.05.2015. godine obavezana je tužena da na ime troškova parničnog postupka isplati tužiocu iznos od 26.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 20.05.2015. godine do isplate, u roku od 8 dana od dana prijema pisanog otpravka rešenja, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Rešenjem Višeg suda u Kragujevcu Gž1 88/15 od 12.10.2015. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđeno rešenje Osnovnog suda u Kragujevcu P1 1635/11 od 20.05.2015. godine.

Protiv označenih odluka drugostepenih sudova tužena je, pogrešno se pozivajući na odredbu člana 404. važećeg Zakona parničnom postupku, blagovremeno izjavila revizije zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Apelacioni sud u Kragujevcu je, rešenjem R4 2/20 od 15.04.2021. godine, predložio Vrhovnom kasacionom sudu odlučivanje o revizijama tužene kao o izuzetno dozvoljenim.

Vrhovni kasacioni sud je ovaj predlog prihvatio, nalazeći da apelacioni sud osnovano predlaže odlučivanje o izjavljenim revizijama radi ujednačavanja sudske prakse, u skladu sa članom 395. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 125/04 i 111/09), i zbog toga je odlučio kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenim revizijama, na osnovu člana 399. i člana 412. stav 1. i 6. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 125/04 i 111/09 – ZPP) koji se u ovom postupku primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11), Vrhovni kasacioni sud je našao da su revizije tužene osnovane.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Nisu osnovani navodi revizije tužene, izjavljene protiv drugostepene presude, o učinjenoj bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz tačke 2. stava 2. navedene odredbe (pogrešno u reviziji označena kao bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. važećeg Zakona parničnom postupku), jer sudovi odlučuju o novčanim potraživanjima iz radnog odnosa. Neosnovani su i navodi iste revizije o učinjenoj bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 1. ZPP (u reviziji pogrešno označena kao bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. važećeg Zakona parničnom postupku), jer drugostepeni sud nije pogrešno primenio niti je propustio da primeni neku procesnu odredbu, a što je uticalo ili moglo uticati na pravilnost odluke po žalbi u pogledu glavne stvari.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tužene, raspoređen u Upravu za ... u ... Tužena mu je za vreme korišćenja godišnjeg odmora isplatila manju platu, u visini utvrđenoj veštačenjem.

Na tako utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su primenom člana 169. Zakona o policiji („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 101/05 i 63/09) u vezi sa članom 32. stav 1. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 62/06...99/10) usvojili tužbeni zahtev. Po stanovištu sudova, imajući u vidu hijerarhiju pravnih propisa određenu Ustavom, u ovom sporu se primenjuje član 32. stav 1. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, a ne odredba člana 9. Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine.

Ovakvo pravno stanovište nižestepenih sudova, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda nije pravilno, tako da se osnovano revizijom tužene ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava prilikom odlučivanja o glavnoj stvari.

Naime, zaposlenima kod tužene plata se obračunava u skladu sa članom 146. stav 1. Zakona o policiji koji je bio na snazi u periodu za koji tužilac traži isplatu razlike naknade zarade. Prema toj odredbi, zarada se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta koje utvrđuje nadležni ministar, aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, donetim uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. Zakona). Ministar je, u skladu sa svojim ovlašćenjima priznatim tim Zakonom, doneo Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine. Odredbom člana 9. stav 1. tog Pravilnika propisano je da zaposlenima u Ministarstvu unutrašnjih poslova pripada i stimulativna naknada u visini od 10% na platu za vreme provedeno na radu, kao i u toku privremene nesposobnosti za rad prouzrokovane povredom koja je nastupila u vršenju ili povodom vršenja službe, ali je stavom 2. istog člana to pravo zaposlenih isključeno za vreme odsustva sa rada koja nisu obuhvaćena stavom 1, kao i u slučaju isključenja zaposlenog iz službe, za vreme dok traje isključenje.

Označeni Pravilnik donet je u sprovođenju Zakona o policiji i zato ne predstavlja podzakonski akt u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, na koji se sudovi pozivaju. Sledstveno tome, u konkretnom slučaju nema mesta primeni odredaba tog Zakona prilikom obračuna naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora.

U spornom periodu, plata zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova određivana je množenjem osnovice sa koeficijentima (osnovnim i dodatnim), uz uvećanje od 0,4% za svaku navršenu godinu staža i dodatka na platu od 0,1% za svaku punu godinu penzijskog staža, zbog rada pod posebnim uslovima. Tako dobijeni iznos plate zaposlenih kod tužene, ujedno predstavlja i naknadu plate na koju zaposleni u tom periodu imaju pravo i za vreme korišćenja godišnjeg odmora. Pravo zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova na stimulativnu naknadu u visini od 10% za vreme korišćenja godišnjeg odmora isključeno je članom 9. stav 2. Pravilnika o platama zaposlenih kod tužene.

Iz ovih razloga preinačene su presude nižestepenih sudova i odbijen tužbeni zahtev za isplatu razlike naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora, i na osnovu člana 407. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Preinačena je i odluka o troškovima postupka jer je reč o sporednom potraživanju koje, shodno članu 149. ZPP, zavisi od uspeha stranaka u sporu. Tužilac nije uspeo u ovom sporu pa mu zato ne pripada pravo na naknadu troškova postupka, zbog čega je primenom člana 407. stav 1. u vezi člana 412. stav 5. ZPP odlučeno kao u trećem stavu izreke.

Odluka o troškovima celokupnog postupka, sadržana u četvrtom stavu izreke, doneta je na osnovu člana 161. stav 2. u vezi članova 149. stav 1. i 150. ZPP. Tuženoj su, u skladu sa njenim opredeljenim zahtevom, dosuđeni troškovi za sastav odgovora na tužbu u iznosu od 6.000,00 dinara, zastupanja na četiri održana ročišta u iznosu od po 7.500,00 dinara i jednom neodržanom ročištu u iznosu od 4.500,00 dinara. Visina ovih troškova određena je primenom Advokatske tarife, prema vrednosti predmeta spora.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić