Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Snežane Andrejević, predsednika veća, Biserke Živanović, Spomenke Zarić, Božidara Vujičića i Lidije Đikić, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca A.V. iz Z., čiji je punomoćnik G.S., advokat iz Č., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstva unutrašnjih poslova, Policijske uprave Z., čiji je zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo Republike Srbije, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 771/15 od 14.05.2015. godine, u sednici veća održanoj dana 24.09.2015. godine, doneo je

R E Š E NJ E

DELIMIČNO SE USVAJA revizija tužioca A.V. iz Z. pa se UKIDAJU presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 771/15 od 14.05.2015. godine i presuda Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 285/13 od 03.03.2015.godine u delu odluke o naknadi zarade za prekovremeni rad i za noćni rad, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom i uplati pripadajućih doprinosa obaveznog osiguranja i naknadi parničnih troškova i predmet vraća prvostepenom sudu u tom delu na ponovno odlučivanje.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 771/15 od 14.05.2015.godine, dela kojim je pravnosnažno odlučeno o naknadi zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 285/13 od 03.03.2015. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da mu isplati na ime razlike između isplaćene i pripadajuće naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora za oktobar 2010.godine iznos od 2.065,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.11.2010.godine do isplate i za april 2011.godine iznos od 2.756,72 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.05.2011.godine do isplate; na ime naknade za prekovremeni rad za oktobar 2011.godine iznos od 5.462,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.11.2011.godine do isplate, za decembar 2011.godine iznos od 910,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.01.2012.godine do isplate; na ime naknade za noćni rad za septembar 2011.godine iznos od 1.113,84 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.10.2011.godine do isplate, za oktobar 2011.godine iznos od 3.005,85 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.11.2011.godine do isplate, za novembar 2011.godine iznos od 2.254,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom do 26.12.2011.godine do isplate i za decembar 2011.godine iznos od 3.231,28 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.01.2012.godine do isplate, kao i da nadležnim fondovima socijalnog osiguranja uplati pripadajuće doprinose na ime tužioca po osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja i zdravstvenog osiguranja u iznosima koji obračunaju nadležne službe tužene u vreme obračuna na navedene iznose, te da mu isplati sve troškove spora sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate, kao neosnovan, a stavom drugim izreke je obavezan tužilac da tuženoj isplati iznos od 27.000,00 dinara na ime troškova spora.

Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž1 771/15 od 14.05.2015.godine odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio prvostepenu presudu.

Protiv prvnosnažne drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, a radi ujednačenja sudske prakse u smislu odredbe člana 404. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 55/14).

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 55/14) i utvrdio da je revizija delimično osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema odredbi člana 404. ZPP revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija), a o dozvoljenosti i osnovanosti revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija (stav 2.).

Vrhovni kasacioni sud je na osnovu izričitog ovlašćenja iz člana 404. ZPP, koji je noveliran odredbom člana 14. Zakona o izmenama i dopunama ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 55/14) zaključio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužioca kao izuzetno dozvoljenoj u delu pobijane odluke o naknadi zarade za prekovremeni rad i noćni rad, a u cilju ujednačavanja sudske prakse, zbog različitog odlučivanja apelacionih sudova u ovoj vrsti spora.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu obavljao poslove policijskog službenika-komandira Vatrogasno-spasilačkog odeljenja prema rešenju od 01.07.2011.godine, u skladu sa Pravilnikom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u MUP-u, dok mu je isplata plate vršena na osnovu Pravilnika o platama zaposlenih u MUP-u od 26.06.2006.godine. Sudski veštak je utvrdio da je uporedni radnik M.P., raspoređena na radno mesto administrativno-tehnički i daktilografski poslovi u Policijskoj upravi u Z. obračunatu platu primala na osnovu Pravilnika o platama zaposlenih u MUP-u sa ukupnim koeficijentom od 12,84, te da se njena mesečna plata uvećavala za minuli rad. Prema navedenom Pravilniku o platama, sa izmenama od 16.05.2007.godine, koeficijent radnog mesta se sastoji od osnovnog i dodatnog koeficijenta. Osnovni koeficijent se utvrđuje za poslove radnog mesta, a dodatni koeficijent se utvrđuje u odnosu na poslove radnog mesta, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost poslova, kao i za zvanje, odnosno čin. Osnovni koeficijenti se utvrđuju u okviru 33 platna razreda, a tužilac je u 20. platnom razredu sa osnovnim koeficijentom 9,96. Uporedni radnik M.P. je policijski službenik bez statusa u 31. platnom razredu, sa osnovnim koeficijentom 6,68, a dodatni koeficijent po članu 4. Pravilnika joj je 4,61, dok je dodatni koeficijent tužioca 6,65. Dodatni koeficijent tužioca prema članu 7. istog pravilnika je 2,28, a za uporednog radnika je 1,55. Sledom rečenog proizlazi da je koeficijent tužioca za 47,12% veći od državnog službenika M.P. (uporednog radnika).

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su mišljenja da tužilac neosnovano potražuje naknadu za prekovremeni i noćni rad u utuženom periodu, jer mu je u tom periodu u skladu sa odredbama članom 146. i 147. Zakona o policiji vršen obračun i isplata plata po uvećanom koeficijentu. Ovo stoga što je koeficijent tužioca nominalno veći za 47,12% od državnog službenika-uporednog radnika i to upravo zbog rada koji se odvija pod posebnim uslovima.

Vrhovni kasacioni sud je mišljenja da se revizijom osnovano ukazuje da je prilikom odlučivanja o tužbenom zahtevu za naknadu za prekovremeni i noćni rad pogrešno primenjeno materijalno pravo zbog čega je i činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Zakonom o policiji („Službeni glasnik RS“, br.101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u spornom periodu), određeno je da se osnovna plata zaposlenih kod tužene sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, radna mesta, odnosno poslove na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost poslova (član 146. stav 2.). Dodatni koeficijent utvrđen u skladu sa članom 146. stav 2. istog zakona, primenom na osnovicu uvećava platu za 30 % do 50 % u odnosu na plate drugih državnih službenika (član 147. stav 1.), a uz saglasnost Vlade Republike Srbije, za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50 % u odnosu na plate drugih državnih službenika u smislu stava 2. navedenog člana. Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica, zaposlena kod tužene, počev od stupanja na snagu Pravilnika pa do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, br.92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 % do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika.

Faktičko je pitanje da li je plata policajca koji ima status ovlašćenog službenog lica uvećana za navedeni procenat, a koje je potrebno utvrditi u svakom konkretnom slučaju i to poređenjem sa platom policijskog službenika istog stepena školske spreme koji ima status ovlašćenog službenog lica. Pri tome, sama sadržina odredbe člana 147. zakona ukazuje da se uvećanje ceni u odnosu na plate drugih državnih službenika. Iz navedenog sledi da prilikom utvrđivanja da li je tužiocu već uvećana plata po ovom osnovu, uporedni radnik ne može biti nameštenik (vozač, daktilograf, higijeničar), već po pravilu policajac koji ima status ovlašćenog službenog lica, a ima istu školsku spremu.

Stoga je Vrhovni kasacioni sud mišljenja da je pobijanom odlukom pogrešno primenjeno materijalno pravo kada je okolnost da li je tužiocu već priznato i utvrđeno pravo na uvećanu zaradu po osnovu prekovremenog i noćnog rada, utvrđena stavljanjem u srazmeru dodatnog koeficijenta tužilaca sa dodatnim koeficijentom nameštenika (daktilografa i higijeničara), pri čemu se prihvata kao pravilno utvrđenje poređenjem sa platom policajaca koji imaju status ovlašćenog službenog lica, ali nemaju izrazitu neredovnost u radu, kao što ima tužilac.

Sa navedenog je odlučeno kao u stavu prvom izreke na osnovu člana 416. stav 2. ZPP.

Prvostepeni sud će u ponovnom postupku u skladu sa primedbama iz ovog rešenja i uz pravilnu primenu materijalnog prava doneti novu i na zakonu zasnovanu odluku.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao dozvoljenost izjavljene revizije u preostalom delu u smislu odredbe člana 410. stav 2. ZPP i utvrdio da revizija tužioca izjavljena protiv pravnsonažnog dela drugostepene presude kojim je odlučeno o naknadi zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora nije dozvoljena.

Tužba u ovom sporu je podneta 30.10.2013.godine, a podneskom od 02.06.2014.godine tužilac je u skladu sa nalazom i mišljenjem sudskog veštaka konačno opredelio tužbeni zahtev.

Prema odredbi člana 403. stav 3. ZPP, revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijenog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Budući da vrednost predmeta spora pobijanog dela kojim je odlučeno o neisplaćenoj naknadi za vreme korišćenja godišnjeg odmora u ukupnom iznosu od 4.821,78 dinara očigledno ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, to revizija tužioca u tom delu nije dozvoljena zbog čega je odlučeno kao u stavu drugom izreke na osnovu odredbe člana 413. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Snežana Andrejević,s.r.