Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju iz svih zakonskih razloga.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20) u vezi sa članom 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“, br. 10/23) i našao da je revizija tužilje neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje određeno na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u utuženom periodu bila u radnom odnosu kod tužene. Do kraja septembra 2020. godine, obavljala je poslove na radnom mestu ... – ... sa koeficijentom za obračun plate od 6,83, a od oktobra 2020. godine na radnom mestu ... – ... sa koeficijetom za obračun plate od 7,27. U utuženom periodu tužena je tužilji obračunavala i isplaćivala platu tako što je osnovicu koju objavljuje Vlada Republike Srbije množila sa koeficijentom radnog mesta. Pošto je osnovna plata tužilje bila niža od minimalne zarade, tužena je vršila doplatu do visine minimalne zarade. Na obračunskim litama plate tužilje predmetne naknade troškova nisu iskzaivane kao posebna stavka. Visina potraživanja tužilje utvrđena je veštačenjem od strane sudskog veštaka ekonomsko – finansijske struke, a prema kriterijumima iz važećg PKU za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije, odnosno PKU za delatnost putne privrede.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev tužilje usvojio i tuženu obavezao da joj isplati tražene naknade u iznosima utvrđenim veštačenjem. Po mišljenju prvostepenog suda, u iznosu minimalne zarade koja je tužilji isplaćivana u utuženom periodu, ne mogu biti sadržane predmetne naknade, a pošto pravo na naknadu predmetnih troškova na osnovu Zakona o platama u državnim organima i javnim službama nije realizovana konkretnom isplatom, prvostepeni sud je zaključio da je tužena dužna da tužljii predmetne naknade isplati na osnovu odredbe člana 111. i 118. Zakona o radu.

Drugostepeni sud je, usvajanjem žalbe tužene, preinačio prvostepenu presudu tako što je tužbene zahteve tužilje odbio nalazeći da je Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama određen način utvrđivanja osnovice za plate, tako što je u odredbi člana 4. stav 2. tog zakona, propisano da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora, pa ta odredba posebnog zakona isključuje primenu norme i Zakona o radu.

Po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Zakonom o učeničkom i studentskom standardu („Službeni glasnik RS“, br. 18/10... 10/19) u odredbi člana 84. propisano je da ustanova stiče sredstva za obavljanje delatnosti, u skladu sa zakonom i statutom, iz sledećih izvora: 1) iz sredstava koja obezbeđuje osnivač; 2) učešćem učenika, njegovog roditelja ili staratelja, odnosno studenta u troškovima smeštaja i ishrane; 3) iz donacija, poklona i zaveštanja; 4) obavljanjem druge delatnosti i pružanjem usluga u skladu sa ovim zakonom; 5) iz drugih izvora, u skladu sa zakonom.

Odredbom člana 85. stav 1. tačka 2. tog zakona propisano je ustanovama učeničkog i studentskog standarda koje su obuhvaćene aktom o mreži ustanova iz člana 25. tog zakona obezbeđuju se sredstva u budžetu Republike Srbije za zarade i druga pripadajuća davanja.

Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama propisan je način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja, pored ostalog i za zaposlene u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Platu zaposlenih u javnim službama određuje osnovna plata koju čini proizvod osnovice za obračun plate (koju utvrđuje Vlada) i koeficijenta (utvrđenih aktom Vlade), dodataka na platu propisanih tim zakonom (minuli rad, prekovremeni rad, terenski dodatak, rad noću i u dane državnih i verskih praznika) i obaveze koju zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plate. Prema odredbi člana 4. stav 1. tog zakona, koeficijent plate izražava složenost poslova, odgovornost, uslove i rada i stručnu spremu, a prema stavu 2. koeficijent sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora.

Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u ustanovama studentskog standarda („Službeni glasnik RS“, br. 100/15 i „Službeni glasnik RS“, br. 1/19... 92/20) propisano je da se plata utvrđuje na osnovu: osnovice za obračun plata, koeficijenta sa kojim se množi osnovica, dodataka na platu i obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plata u skladu sa zakonom (stav 1.); ukoliko je osnovna plata zaposlenog, koja je utvrđena na osnovu osnovice za obračun plata i koeficijenta iz propisa o koeficijentima za obračun i isplatu plata, za puno radno vreme, manja od minimalne zarade, osnovna plata zaposlenog utvrđena na napred opisan način isplaćuje se u visini minimalne zarade (stav 2.). U oba kolektivna ugovora na isti način su određeni elementi za određivanje plata.

Zakonom o radu u odredbi člana 105. stav 3. propisano je da se pod zaradom smatraju sva primanja iz radnog odnosa, osim primanja iz člana 14, 42. stav 3. tačka 4. i 5, člana 18. stav 1. tačka 1. – 4, člana 119, 120. tačka 1. i 158. tog zakona. Prema odredbi člana 118. stav 1. tač. 5. i 6. Zakona o radu, zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, za ishranu u toku rada, ako poslodavac ovo pravo nije obezbedio na drugi način i na regres za korišćenje godišnjeg odmora, a visina troškova iz stava 1. tačka 5. tog člana mora biti izražena u novcu (stav 2.).

U konkretnom slučaju, tužilja je zaposlena u ustanovi studentskog standarda, pa se na utvrđivanje i obračun njene plate, kao i naknade i dodataka po osnovu rada, primenjuju propisi kojima se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u javnim službama. Suprotno navodima revizije, primena Zakona o radu propisana je samo za slučaj kada posebnim zakonom položaj, prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih nisu drugačije uređeni. Pošto Zakon o platama u državnim organima i javnim službama, kao poseban zakon, propisuje da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora, sledi da ta odredba posebnog zakona isključuje primenu opšte norme iz Zakona o radu. Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u ustanovama studentskog standarda nije predviđeno pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i troškova za regres za korišćenje godišnjeg odmora.

Iz ovih razloga, navodima revizije tužilje neosnovano se pobija pravilnost primene materijalnog prava.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 153. stav 1, 154. i 165. stav 2. Zakona parničnom postupku.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić