U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Biserke Živanović i Vesne Subić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., Opština ..., čiji je punomoćnik Mila Simić, advokat iz ..., protiv tužene Opšte bolnice Ćuprija u Ćupriji, čiji je punomoćnik Dragan Ranđelović, advokat iz ..., radi utvrđenja i poništaja ugovora, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2129/19 od 02.06.2020. godine, u sednici održanoj 31.03.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2129/19 od 02.06.2020. godine.

ODBIJA SE zahtev tužilje za naknadu revizijskih troškova.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica Ćuprija P1 852/18 od 02.04.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi postojanje radnog odnosa na neodređeno vreme tužilje kod tuženog počev od 13.06.2014. godine, na poslovima ... u servisu za ... Opšte bolnice Ćuprija i da se tuženi obaveže da tužilji uspostavi sva prava koja joj po osnovu radnog odnosa na neodređeno vreme pripadaju, kao neosnovan. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je ugovor o radu broj ... od 09.06.2016. godine, zaključen između tuženog kao poslodavca i tužilje kao zaposlene, za rad tužilje na određeno vreme od 30 dana, odnosno do 12.07.2016. godine, na poslovima ... za održavanje ... tuženog ništav i da ne proizvodi pravno dejstvo, kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je ugovor o radu broj ... od 14.07.2016. godine, zaključen između tuženog kao poslodavca i tužilje kao zaposlene, za rad tužilje na određeno vreme od 38 dana, odnosno do 19.08.2016. godine, na poslovima ... za ... tuženog ništav i da ne proizvodi pravno dejstvo, kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se rešenje tuženog broj ... od 17.08.2016. godine, kojim se utvrđuje prestanak radnog odnosa tužilje kod tuženog zbog isteka roka na koji je zasnovan, odnosno sa danom 19.08.2016. godine, poništava kao nezakonito, kao neosnovan. Stavom petim izreke, odbijen je zahtev da se tuženi obaveže da tužilju vrati na rad, kao neosnovan. Stavom šestim izreke, obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove postupka u iznosu od 162.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2129/19 od 02.06.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena prvostepena presuda u stavu drugom i trećem izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u delu stava prvog izreke i u stavu četvrtom izreke, tako što je 1. usvojen tužbeni zahtev tužilje i utvrđeno da je tužilja u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tuženog počev od 19.06.2015. godine, a tužena je dužna da joj uspostavi sva prava iz radnog odnosa koja joj pripadaju, dok se tužbeni zahtev tužilje za utvrđenje da je radni odnos tužilje na određeno vreme kod tužene postao radni odnos na neodređeno vreme u periodu od 13.06.2014. godine do 18.09.2015. godine, odbijen kao neosnovan, 2. usvojen tužbeni zahtev tužilje i poništeno kao nezakonito rešenje tužene broj ... od 17.08.2016. godine, kojim je tužilji utvrđen prestanak radnog odnosa zbog isteka roka na koji je zasnovan i obavezuje tuženi da tužilju vrati na rad kod tužene, 3. obavezan tuženi da tužilji na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 123.000,00 dinara. Stavom trećim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u preostalom delu stava prvog izreke, kojim je tužilja tražila da se utvrdi da je na poslovima „... u servisu za ...“ tuženog zasnovala radni odnos na neodređeno vreme i u tom delu odbačena tužba tužilje, kao nedozvoljena.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u odnosu na stav prvi, odbijajući deo stava drugog i na rešenje o troškovima postupka, kao i na stav treći izreke, reviziju je blagovremeno izjavila tužilja, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, koja je učinjena pred drugostepenim sudom i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost navedene odluke, u pobijanom delu, u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti ima drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 407. stav 1. ZPP, zbog kojih se revizija može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu kod tužene po osnovu više zaključenih ugovora o radu na određeno vreme u periodu od 08.02.2011. godine do 07.03.2014. godine, ali sa prekidima u radu dužim od 30 dana. Tužilja je, nakon toga, zaključila ugovor o radu na određeno vreme od 13.06.2014. godine, za period od šest meseci i ugovor o radu na određeno vreme od 20.08.2014. godine, do povratka odsutne zaposlene, za poslove radnog mesta servirke. Rešenjem tužene broj ... od 17.08.2016. godine, tužilji je prestao radni odnos zbog isteka roka na koji je zasnovan.

Prvostepeni sud je, imajući u vidu da je u naznačenom periodu na snazi bio Zakon o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu (od 07.02.2013. godine), a kojim je tužena bila ograničena da samostalno, bez saglasnosti Vlade RS, zasniva radni odnos sa novim licima, odbio tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je došlo do preobražaja radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, jer iz ovih razloga sa tužiljom nije ni mogla da zasnuje radni odnos, bez saglasnosti Vlade.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu odluku, delimično usvojio tužbeni zahtev tužilje i utvrdio da je tužilja zasnovala radni odnos na neodređeno vreme kod tužene dana 19.06.2015. godine. Prema stavu drugostepenog suda, tužilja je kod tužene bila u radnom odnosu na određeno vreme, u periodu od 13.06.2014. godine do 12.06.2016. godine i u kontinuitetu obavljala iste poslove, koji su bili predviđeni Pravilnikom o sistematizaciji. Kako je tužilja tek ugovorom o radu na određeno vreme od 13.06.2014. godine, prvi put bila neprekidno u radnom odnosu kod tužene duže od 12 meseci i obavljala iste sistematizovane poslove, to je po oceni drugostepenog suda do preobražaja radnog odnosa iz određenog na neodređeno vreme došlo dana 19.06.2015. godine, zbog čega je odbio tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je kod tužene bila u radnom odnosu na neodređeno vreme i u periodu od 13.06.2014. godine do 18.06.2015. godine.

Ocenjujući navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pravilno odbijen tužbeni zahtev tužilje, kao u izreci pobijane presude, a iz sledećih razloga:

Prema članu 37. stav 1. i 2. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/05...20/13 – važećem u spornom periodu), radni odnos se zasniva na određeno vreme čije je trajanje unapred određeno kada su u pitanju sezonski poslovi, rad na određenom projektu, povećanje obima posla koje traje određeno vreme i slično, za vreme trajanja tih poslova, s tim što tako zasnovan radni odnos neprekidno ili sa prekdima ne može trajati duže od 12 meseci, pri čemu se pod prekidom ne smatra prekid kraći od 30 dana. Stavom 4. istog člana, propisano je da radni odnos na određeno vreme postaje radni odnos na neodređeno vreme, ako zaposleni nastavi da radi najmanje 5 radnih dana po isteku roka na koji je zasnovan radni odnos.

Zakonom o budžetskom sistemu, čije su norme obavezujuće i za tuženu, kao i Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, broj 108/13 – koji je stupio na snagu 07.12.2013. godine), kao i kasnijim izmenama i dopunama, članom 27e stav 34. propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, odnosno do 31.12.2017. godine. Izuzetno od stava 34. ovog člana, radni odnos sa ovim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Članom 105. istog zakona, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa ovim zakonom, primenjuju se odredbe ovog zakona.

U kontekstu navedenih zakonskih odredbi, u odnosu na tuženu, kao korisnika javnih sredstava, primenjuje se pored Zakona o radu i Zakon o budžetskom sistemu, čijim odredbama je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta. Ove odredbe su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, a što sledi iz člana 105. Zakona o budžetskom sistemu. Polazeći od toga u konkretnom slučaju se imaju primeniti odredbe Zakona o budžetskom sistemu, pa kako je Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu, koji je bio u primeni u vreme nastanka spornog odnosa između stranaka, bilo zabranjeno zapošljavanje novih lica u javnom sektoru radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, osim u izuzetnim slučajevima, uz saglasnost nadležnog organa Vlade, to je pravilno pobijanom odlukom odbijen tužbeni zahtev tužilje u navedenom delu.

U pogledu odluke kojom je odbijen zahtev tužilje za utvrđenje ništavosti ugovora o radu na određeno vreme od 13.06.2014. godine i ugovora o radu na određeno vreme od 20.08.2014. godine, drugostepeni sud je za svoj zaključak dao jasne i potpune razloge, koje kao pravilne u svemu prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Suprotno navodima revizije, pravilna je odluka drugostepenog suda i u delu koji se odnosi na raspoređivanje tužilje, jer je u nadležnosti poslodavca a ne suda da odlučuje o raspoređivanju zaposlenih na određena radna mesta.

Iz iznetih razloga na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Takođe, ovaj sud primećuje da je u drugostepenoj odluci navedeno da je odbijen tužbeni zahtev da se utvrdi da je radni odnos tužilje na određeno vreme kod tužene postao radni odnos na neodređeno vreme u periodu od 13.06.2014. godine do 18.09.2015. godine, iako bi trebalo da stoji do 18.06.2015. godine, a kako proizlazi i iz obrazloženja presude, ali nalazi da se radi o očiglednoj grešci koja se može ispraviti u svako doba, u skladu sa odredbom člana 362. Zakona o parničnom postupku.

Odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka, imajući u vidu da po ovom pravnom leku tužilja nije uspela, pa je primenom odredbe člana 165. stav 1. ZPP, odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić