.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 1649/2023
14.09.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović i Vladislave Milićević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Gavra Dimitrijević, advokat iz ..., protiv tuženog Javnog komunalnog preduzeća „Gradsko zelenilo“ Novi Sad, sa sedištem u Novom Sadu, koga zastupa punomoćnik Biljana Pantić Pilja, advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3824/22 od 31.01.2023. godine, u sednici održanoj 14.09.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3824/22 od 31.01.2023. godine u preinačujućem delu o glavnoj stvari i parničnim troškovima.
ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 369/2021 od 25.05.2022. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda P1 369/2021 od 24.06.2022. godine, delimično je usvojen tužbeni zahtev i obavezan tuženi da tužiocu na ime razlike između pripadajuće i isplaćene zarade za period od 01.12.2017. godine do 31.01.2021. godine isplati iznose navedene po mesecima, sa zakonskom zateznom kamatom počev od svakog 15.-og u narednom mesecu za prethodni mesec do isplate, i da tužiocu naknadi troškove postupka u iznosu od 152.740,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti odluke do isplate, dok je odbijen zahtev tužioca za isplatu zakonske zatezne kamate na troškove postupka od presuđenja do izvršnosti presude.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3824/22 od 31.01.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je preinačena prvostepena presuda u usvajajućem delu tako što je odbijen tužbeni zahtev za isplatu tražene razlike između pripadajuće i isplaćene zarade za period od 01.12.2017. godine do 31.01.2021. godine sa zakonskom zateznom kamatom, u visini i na način kako je to određeno po mesecima u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka tako što je odbijen zahtev tužioca za naknadu troškova postupka preko iznosa od 45.498,0 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Stavom trećim izreke, u preostalom delu su odbijene žalbe tužioca i tuženog i prvostepena presuda potvrđena u preostalom usvajajućem delu. Stavom četvrtim izreke, tužilac je obavezan da tuženom na ime troškova žalbenog postupka isplati iznos od 24.490,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je preinačena prvostepena presuda, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.
Tuženi je podneo odgovor na reviziju.
Revizija je dozvoljena po članu 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 18/20, 10/23 – drugi zakon), pa je Vrhovni sud ispitao presudu u pobijanom delu primenom člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a povreda iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP na koju se revizijom ukazuje, ne predstavlja razlog zbog koga se revizija može izjaviti prema članu 407. stav 1. ZPP,
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu (decembar 2017. godine zaključno sa januarom 2021. godine) bio zaposlen kod tuženog kao korisnika javnih sredstava, na radnom mestu ... sa koeficijentom za obračun i isplatu zarade od 2,2. Tuženi je u skladu sa zakonskom obavezom prilikom izrade Programa poslovanja planirao isplatu zarade i naknade za regres na mesečnom nivou, ali počev od 2014. godine realizacija trošenja sredstava nije bila u skladu sa ovim Programom. U toku 2018. i 2019. godine tuženi je imao veći broj zaposlenih od broja predviđenog opštim aktima, dok je u toku 2020. godine broj zaposlenih bio manji. U vremenskom periodu od 2015. do 2019. godine tuženi je isplatio veći iznos po osnovu zarada od iznosa odobrenog Programom poslovanja, iz razloga što je u tom periodu imao veći broj zaposlenih od broja koji mu je odobren programom, a na ime zarada korišćena su i sredstva za regres. Regres nije isplaćivan za godine za koje je pripadao, već narednih godina u delovima. Tužilac zahteva isplatu razlike između pripadajuće i isplaćene zarade u spornom periodu. Tuženi za oktobar 2014. godine nije iskoristio sredstva planirana svojim Programom poslovanja za 2014. godinu. Na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, primenom cene rada spram planirane mase sredstava i realizovane mase zarada utvrđena je razlika za oktobar 2014. godine koja nije iskorišćena u iznosu od 762.544,00 dinara. Pored osnovne varijante obračuna prema kojoj potraživanje tužioca primenom navedenog metoda obračuna sa korekcijom prema Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava za sporni period iznosi ukupno 34.111,62 dinara, sudski veštak je dao i dopunsku varijantu obračuna uzimajući u obzir činjenicu da je u tom mesecu kod tuženog bilo 27 više zaposlenih u odnosu na broj planiran Programom poslovanja tuženog. Prema toj varijatni obračuna, na iznos neiskoršćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara dodat je i iznos od 1.794.852,00 dinara koji predstavlja obračun prosečne zarade za 27 više zaposlenih u tom mesecu i tako je dobijena ukupna masa neiskorišćenih sredstava od 2.557.396,00 dinara. Polazeći od tog iznosa kao preostale mase sredstava za zarade, potraživanje tužioca sa korekcijom na dan stupanja na snagu navedenog Zakona iznosi ukupno 128.493,47 dinara.
Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužiocu dosudio iznos od 128.493,47 dinara, prihvatajući varijantu iz dopunskog nalaza sudskog veštaka, a prema kojoj je tužilac opredelio tužbeni zahtev.
Drugostepeni sud nije prihvatio ovakav obračun, nalazeći da se ne mogu uzeti u obzir kao preostala neutrošena masa sredstava za zarade iznosi koji su isplaćeni za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine. Zauzeo je stanovište da su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštim aktima i zakonom, pa se na utvrđena prava na neisplaćenu razliku u visini raspoloživih a neisplaćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara ne može dodati ono što je isplaćeno prekobrojnim zaposlenima kod tuženog. Ocenio je da za sporni vremenski period postoji razlika zarade koja nije isplaćena tužiocu u visini od 34.111,62 dinara, pa je tužbeni zahtev preko ovog iznosa odbio kao neosnovan.
Po oceni Vrhovnog suda, na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.
Prema odredbama članova 104, 105.-107. i 110. Zakona o radu, tužiocu pripada odgovarajuća zarada u skladu sa zakonom, opštim aktima i ugovorima o radu.
Tuženi je u skladu sa odredbama članova 1, 4. i 5. Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“ br. 116/14) od 01.11.2014. godine bio u obavezi da osnovice za obračun i isplatu plata umanji za 10%, te mu je bilo zabranjeno da povećava osnovice, koeficijente i druge elemente, odnosno uvodi nove elemente na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja.
Odredbom člana 62. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik RS“ br. 15/2016 i 88/2019) propisano je da ukoliko u javnom preduzeću do početka kalendarske godine nije donet godišnji, odnosno trogodišnji program poslovanja, do donošenja tog programa zarade se obračunavaju i isplaćuju na način i pod uslovima utvrđenim godišnjim, odnosno trogodišnjim programom poslovanja za prethodnu godinu.
Po Posebnom kolektivnom ugovoru za javna komunalna i druga javna preduzeća Grada Novog Sada i Kolektivnom ugovoru tuženog od 03.03.2014. godine, zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu sa polazištem na vrednost radnog časa, koja se za sve zaposlene utvrđuje za tekući mesec na osnovu planiranih sredstava za isplatu zarada za odgovarajući mesec. Utvrđena vrednost radnog časa može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum.
Imajući u vidu navedeno materijalno pravo, pravilno je drugostepenom presudom tužiocu priznata razlika zarada obračunata primenom cene rada prema planiranoj masi sredstava koja je tuženom odobrena Programom poslovanja za zarade za oktobar 2014.godine, sa umanjenjem po Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji je tada stupio na snagu.
Vrhovni sud ne prihvata navode revizije da je nezakonito postupanje tuženog u raspolaganju sredstvima zarada trebalo sankcionisati tako što bi se tužiocu priznala razlika koja za osnov obračuna ima i isplaćene zarade prekobrojnim zaposlenima. Ovo stoga što su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštima aktima i zakonom, odnosno pravo na istu vrednost boda, pa se kao što je to drugostepeni sud pravilno zaključio, ne mogu uzeti u obzir kao preostala neiskorišćena masa sredstava za zarade planirane Programom iznosi isplaćeni prekobrojnim zaposlenim kod tuženog, odnosno za 27 više zaposlenih u oktobru 2014.godine.
Odluka o troškovima postupka doneta je u skladu sa odredbama članova 165. stav 2, 153. stav 2. i 154. ZPP, spram uspeha stranaka u postupku.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.
Kako sastav odgovora na reviziju nije trošak koji je bio neophodan tuženom za vođenje ove parnice, to je Vrhovni sud primenom člana 154. stav 1. u vezi člana 165. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.
Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
