.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 1668/2022
09.11.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Branislav Manić advokat iz ..., protiv tužene Opšte bolnice Pančevo iz Pančeva, čiji je punomoćnik Aleksandra Smilevski advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tužilje koja je izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4352/21 od 28.01.2022. godine, u sednici veća koja je održana dana 09.11.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4352/21 od 28.01.2022. godine.
ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Pančevu P1 538/20 od 24.06.2021. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev pa je obavezana tužena da tužilji isplati po osnovu neisplaćenih troškova za ishranu u toku rada – toplog obroka i neisplaćenih troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od oktobra 2017. godine do septembra 2020. godine, iznose označene u tom stavu izreke sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom od dospelosti pa do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 107.369,56 dinara u roku od 8 dana od dana pravnosnažnosti presude pod pretnjom izvršenja.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4352/21 od 28.01.2022. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Pančevu P1 538/20 od 24.06.2021. godine u stavu prvom izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tužena da tužilji isplati po osnovu neisplaćenih troškova za ishranu u toku rada – toplog obroka i regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od oktobra 2017. godine do septembra 2020. godine, iznose označene u tom stavu izreke sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu drugom izreke presude Osnovnog suda u Pančevu P1 538/20 od 24.06.2021. godine, pa je odbijen zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka pred prvostepenim sudom, a tužilja obavezana da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 42.340,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude, dok je u preostalom delu zahtev tužene za naknadu troškova parničnog postupka odbijen kao neosnovan. Stavom trećim izreke, obavezana je tužilja da tuženoj naknadi troškove postupka po žalbi u iznosu od 42.378,00 dinara u roku od 15 dana. Stavom četvrtim izreke,odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova postupka po žalbi kao neosnovan.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.
Tužena je podnela odgovor na reviziju.
Ispitujući pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje revidenta na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz tačke 12. navednog člana ne predstavlja razlog zbog koga se revizija u smislu člana 407. stav 1. ZPP, može izjaviti. Revizijom se određeno ne ukazuje na druge povrede postupka.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu kod tužene na neodređeno vreme na radnom mestu ... počev od 08.02.2010. godine. Ugovorom o radu 01.04.2017. godine određeno je da zarada koja se utvrđuje tužilji za poslove koje obavlja ne može biti manja od minimalne zarade, dok osnovna zarada tužilje na dan zaključenja ugovora iznosi 33.578,00 dinara. Ugovorom o radu od 10.10.2018. godine osnovna zarada tužilje ugovorena je u iznosu od 36.935,00 dinara. Plata tužilje je u utuženom periodu bila utvrđena na osnovu osnovice za obračun plata, koeficijenata, dodataka na platu, obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i dela plate po osnovu dela učinka, a između ostalog bilo je ugovoreno i pravo tužilje na naknadu troškova i drugih primanja u skladu sa zakonom i Posebnim kolektivnim ugovorom. Do 01.09.2019. godine, kao dana zaključenja aneksa broj 1. ugovora o radu od 10.10.2018. godine tužilji je plata obračunava prema koeficijentu 13,11, a označenim aneksom je ugovoren koeficijent za obračun plate tužilje 13,57, dok obračun naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora nije iskazan. U spornom periodu tuženi nije organizovao ishranu u toku rada. Takođe, Posebni kolektivni ugovor za zdravvstvene ustanove čiji je osnivač Republika, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave iz 2015, 2019. i 2020. godine, koji su bili u primeni u spornom periodu, nisu predviđali niti propisivali pravo zaposlenih na naknadu navedenih troškova.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev smatrajući da tužilji pripada pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora u visini novčane naknade shodno parametrima iz Opšteg kolektivnog ugovora. U okolnostima kada Posebni kolektivni ugovor ne sadrži konkretnu regulativu koja utvrđuje visinu ovih naknada, niti ih uopšte propisuje kao pravo zaposlenih, prvostepeni sud je ocenio da se primenjuju opšti propisi o radu i to član 118. stav 1. tačka 5. i 6. Zakona o radu.
Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila isplatu navedenih naknada, zaključujući da je tužilji isplaćena plata prema koeficijentu utvrđenim u skladu sa odredbama Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, u kojem su sadržane i navedene naknade, te da okolnost da visina troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora nije urednosno iskazana, ne predstavlja razlog zbog kojeg zaposleni može sa uspehom da traži ovu naknadu.
Neosnovano se revizijom ukazuje da se navedeni zaključak drugostepenog suda zasniva na pogrešnoj primeni materijalnog prava.
Odredbom člana 2. stav 2. Zakona o radu propisano je da se njegove odredbe primenjuju i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drugačije određeno. S obzirom da je tuženi javna služba, to se po oceni Vrhovnog suda na zarade i druga primanja zaposlenih kod tuženog primenjuje Zakon o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, broj 34/01 sa novelama).
Zakon o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, br. 34/01... 21/16 i dr), odredbom člana 1. između ostalog propisao je da se tim zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike, Autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, a članom 4. stav 2. navedenog zakona propisano je da koeficijent za obračun plate sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora.
Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, a u kontekstu navedenih odredbi zakona, Vrhovni sud je našao da je tužilji iznos naknade za ishranu u toku rada i regresa sadržan u koeficijentu prema kome je tužilji isplaćivana plata u skladu sa članom 4. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, zbog čega nema pravo naknadu koju potražuje postavljenim tužbenim zahtevom, obračunatom prema parametrima iz Opšteg kolektivnog ugovora iz 2008. godine („Službeni glasnik RS“, br. 50/2008 i 104/2008-Aneks II) a kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud.
Suprotno navodima revizije, pravilan je zaključak drugostepenog suda da se ne može prihvatiti stav prvostepenog suda o metodologiji obračuna traženih naknada. Nije sporno da se iz koeficijenta osnovne plate za tužilju od 13,57, u isplatnim listama ne vidi koji procenat ili nominalni iznos predstavljaju navedene naknade, ali sama ta činjenica ne stvara osnov za njihovu isplatu na način kako je to prvostepeni sud utvrdio, niti podrazumeva da deo tužiljinog koeficijenta pouzdano ne sadrži predmetne troškove.
Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.
Zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka, za sastav odgovora na reviziju je odbijen, jer ovi troškovi nisu bili nužni i neophodni za donošenje odluke po reviziji pa je primenom odredbe člana 165. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.
Predsednik veća – sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
