Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom broj Gž1 96/15 od 28.01.2015. godine odbio žalbu tužene i potvrdio je navedenu presudu Osnovnog suda u Novom Sadu.

Tužena je izjavila blagovremenu reviziju zbog bitne povrede postupka i pogrešne primene materijalnog prava. Predložila je da se dozvoli i da se o reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj na osnovu člana 404. stav 1. ZPP, zbog potrebe razmatranja pravnih pitanja od opšteg interesa i ujednačenja sudske prakse.

Rešenjem R4 51/15 od 27.08.2015. godine Apelacioni sud u Novom Sadu nije predložio Vrhovnom kasacionom sudu odlučivanje o izjavljenoj reviziji primenom člana 395. ZPP.

Prema članu 395. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' 125/04, 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11 i 55/2014), revizija je izuzetno dozvoljena i protiv drugostepene presude koja se ne bi mogla pobijati revizijom po odredbama člana 394. ovog zakona, kad je po oceni apelacionog suda o dopuštenosti ove revizije potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa, ujednači sudska praksa ili kad je potrebno novo tumačenje prava.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, uslovi za primenu instituta izuzetne dozvoljenosti revizije iz člana 395. ZPP su ispunjeni, radi ujednačavanja sudske prakse apelacionih sudova u istim činjeničnim i pravnim situacijama.

Vrhovni kasacioni sud ispitao je pobijanu presudu primenom člana 399. Zakona o parničnom postupku i našao da je revizija delimično osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda iz čl. 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su zaposleni kod tuženog u Policijskoj upravi Novi Sad. Svi tužioci su ovlašćena službena lica i u ovom statusu su bili u utuženom periodu od 11.11.2003. godine do 01.07.2006. godine. U utuženom periodu tužioci su radili i duže od punog radnog vremena, noću, kao i u dane državnih i verskih praznika. Tuženi je u ovom periodu isplaćivao zaradu u skladu sa rešenjima kojima je za tužioce utvrđen koeficijent za obračun plate. Veštačenjem je utvrđeno za svakog tužioca po mesecima broj prekovremenih sati, broj sati noćnog rada i broj sata na dane vržavnih i verskih praznika. Veštačenjem je utvrđen iznos neisplaćene uvećane zarade po osnovu prekovremenog rada, rada noću i rada u državne praznike i verske praznike za svakog tužioca ponaosob za period od 01.11.2003. godine do 3.11.2005. godine i od 01.12.2005. godine pa do 01.07.2006. godine.

Na osnovu ovako utvrđenih činjenica, nižestepeni sudovi su na osnovu člana 47 stav 1. Zakona o unutrašnjim poslovima i člana 147. stav 1. i 3, 146. i 194. Zakona o policiji te člana 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama tužbeni zahtev tužilaca usvojili u celosti.

U reviziji tužene osnovano se ukazuje da su nižestepeni sudovi, zbog pogrešne primene materijalnog prava, nepotpuno utvrdili činjenično stanje za potraživanje za period od 01.12.2005. godine do 01.07.2006. godine.

Prema čl. 146. stav 1. Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, br. 101/05, 53/09) policijski službenici i drugi zaposleni u Ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Prema čl. 147. stav 1. ovog zakona, dodatni koeficijent utvrđen u skladu sa članom 146. stav 1. ovog zakona, primenom na osnovicu uvećava platu za 30 do 50% nominalno više od koeficijenta za druge državne službenike, a uz saglasnost Vlade za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi koeficijenti koji su veći i za više od 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika. Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u od 26.06.2006. godine određeni su dodatni koeficijenti za zaposlene.

Pravilna primena ovih zakonskih propisa podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica, zaposlena kod tužene, počev od stupanja na snagu Pravilnika tužene do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, broj 92/11) nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu tzv. „neredovnosti“ u slučaju da je njihova plata već uvećana 30% do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika.

U konkretnom slučaju, radi pravilne primene materijalnog prava, uporednim radnikom u smislu čl. 4. stav 2. tačka 2. Zakona o policiji, može se smatrati samo ovlašćeno službeno lice sa istim stepenom stručne spreme kao i tužilac, koji nema neredovnosti u radu. Dakle, prilikom utvrđivanja činjenice da li je tužiocima već uvećana plata po navedenom osnovu, potrebno je da se njihova plata uporedi sa platom uporednog radnika. Uporedni radnik ne može biti vozač, daktilograf, dostavljač (nameštenici), pa tako ni državni službenik bez statusa ovlašćenog službenog lica (koeficijent radnog mesta bez statusa - pisarnica arhiva), kao u ovom slučaju, koji je pogrešno smatran uporednim radnikom.

Zato će, u ponovnom postupku, nižestepeni sudovi pravilno izvršiti upoređivanje osnovne plate tužilaca sa platom ovlašćenog službenog lica sa istim stepenom stručne spreme koju tužilaca ima, koji nema neredovnosti u radu, primenom čl. 4. stav 2. Zakona o policiji i na taj način utvrditi da li je plata tužioca u spornom periodu bila uvećana po osnovu tzv. „neredovnosti“ u odnosu na tog adekvatnog uporednog radnika. Kada utvrde ovu bitnu činjenicu, biće u mogućnosti da ocene da li je tužilac u spornom periodu dobio uvećanje osnovne plate od najmanje 30 do 50% u odnosu na ostale državne službenike, od čega zavisi i osnovanost tužbenog zahteva u ovom sporu u delu kojim tužioci traži isplatu uvećane zarade po osnovu prekovremenog rada, noćnog rada i rada u dane državnih i verskih praznika primenom čl. 147. u vezi čl. 146. Zakona o policiji, a u vezi s`tim i zahtev za uplatu doprinosa za sporni period.

Na osnovu ovlašćenja iz čl. 407. stav 2. odlučeno je kao u stavu prvom i drugom izreke, pri čemu je, primenom čl. 161. stav 3. ZPP ukinuta i odluka o troškovima postupka, koja zavisi od odluke o glavnoj stvari.

Međutim, revizija tuženog nije osnovana protiv dela presude kojom se osporava pravilnost primene materijalnog prava za period od 01.10.2003. godine do 30.11.2005. godine. Pravilno su nižestepeni sudovi u ovom delu usvojili tužbeni zahtev tužilaca pravilno primenivši odredbu člana 47. stav 1. Zakona o unutrašnjim poslovima („Službeni glasnik RS“ br.44/91, 79/91, 54/96, 25/00, 8/01 i 106/03), koji je važio u ovom spornom periodu do 29.11.2005. godine kojim je propisano da zbog posebnih uslova rada, težine i prirode zadataka i poslova, ovlašćenim službenim licima i radnicima na određenim dužnostima se obezbeđuje najmanje 30 % uvećanja sredstava za plate u odnosu na sredstva koja se obezbeđuju za ostale radnike Ministarstva unutrašnjih poslova i radnike drugih ministarstava. Odredbom člana 32. ovog zakona je propisano da se na radnike Ministarstva unutrašnjih poslova primenjuju propisi o državnoj upravi, radnim odnosima, zdravstvenom i penzijskom i invalidskom osiguranju i obrazovanju, ako ovim zakonom nije drukčije određeno. Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ br.34/04) u članu 2. je propisano da plate zaposlenih se utvrđuju na osnovu osnovice za obračun plate, koeficijenata koji se množe osnovicom, dodatkom na platu, obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje isplate u skladu sa zakonom. U članu 5. je propisano da dodatak na platu pripada između ostalog i za rad na dan državnog i verskog praznika, za terenski dodatak, za rad noću (između 22,00 i 06,00 časova narednog dana), ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju koeficijenata, te se dodatak na platu obračunava i isplaćuje u visini utvrđenoj opštim Kolektivnim ugovorom.

Prema tome u ovom periodu do početka primene Zakona o policiji, tužiocima je pripadalo pravo na uvećanje plata po osnovu prekovremenog rada, rada noću i u dane državnih i verskih praznika, primenom odredaba opštih radno-pravnih propisa o uvećanoj zaradi (Zakon o radu), jer u tom periodu rad tužilaca nije posebno vrednovan po osnovu dadatka na platu u smislu člana 5. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, jer uvećana plata po osnovu uslova rada, tj. radnog mesta ne podrazumeva i dodatak na platu.

Imajući u vidu navedeno Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tužene u ovom delu nije osnovana, pa je odlučio kao u trećem stavu izreke na osnovu člana 405. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Predrag Trifunović,s.r.