Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku, u smislu odredaba člana 408, u vezi s članom 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP, („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20), pa je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, dok se na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revizijom određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu kod tužene na poslovima ..., sa koeficijentom za obračun i isplatu plate od 8,98. U periodu potraživanja tužena je tužiocu isplaćivala minimalnu zaradu, ali u isplatnom listiću nije posebno iskazivala da je izvršila isplatu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora. Visina potraživanja na ime naknade za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora utvrđena je veštačenjem prema odredbama Opšteg kolektivnog ugovora („Službeni glasnik RS“, br. 50/08, 104/08-Aneks I i 8/09-Aneks II), a tužbeni zahtev postavljen u skladu sa nalazom i mišljenjem sudskog veštaka.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev primenom odredaba člana 4. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama i člana 111. Zakona o radu, zaključivši da u minimalnoj zaradi koja je tužiocu isplaćivana u spornom periodu nije sadržana naknada troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, pa je tužena dužna da te naknade isplati tužiocu u iznosima utvrđenim veštačenjem, a prema parametrima Opšteg kolektivnog ugovora.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev iz razloga što su u koeficijentu za obračun plate sadržane naknada troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, uz dodatnu argumentaciju da ni u posebnim propisima ne postoji osnov za ostvarivanje prava tužioca na naknadu navedenih troškova jer nema odgovarajućeg kolektivnog ugovora po kom bi to pravo mogao ostvariti u obimu koji potražuje.

Po oceni Vrhovnog suda, odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Zakon o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, br. 34/01... 157/20) propisuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave (član 1. stav 1. tačka 3). Odredbom člana 3. stav 1. tog Zakona, propisano je da osnovicu za obračun i isplatu plata utvrđuje Vlada, osim za predsednika Republike, narodne poslanike i imenovana, postavljena i zaposlena lica u službama predsednika Republike i Narodne skupštine Republike Srbije. Na osnovu odredbe člana 4. stav 1. istog Zakona, koeficijent izražava složenost poslova, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu, a stav 2. istog člana da koeficijent sadrži i dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Poseban Kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br. 1/2015 i 3/2018), kao i Poseban Kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br. 96/2019...58/2020) u odredbi člana 91, a Poseban Kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br.106/18) u odredbi člana 90. propisuje elemente za utvrđivanje plate, tako da se plata utvrđuje na osnovu: osnovice za obračun plate, koeficijenta sa kojim se množi osnovica, dodatka na platu, obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plata, i dela plate po osnovu radnog učinka, u skladu sa zakonom (stav 2), da osnovna plata pripada zaposlenom koj radi puno radno vreme ili radno vreme koje se smatra punim radnim vremenom (stav 3).

Zakonom o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05... 95/18), odredbom člana 111. stav 1. i 2, propisano je da zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i vreme provedeno na radu i da se minimalna zarada određuje na osnovu minimalne cene rada utvrđene u skladu sa tim zakonom, vremena provedenog na radu i poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade; članom 118. stav 1. propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, i to za ishranu u toku rada, ako poslodavac ovo pravo nije obezbedio na drugi način (tačka 5) i regres za korišćenje godišnjeg odmora (tačka 6), a prema stavu 2. istog člana, visina troškova iz stava 1. tačka 5. ovog člana mora biti izražena u novcu. Odredbe ovog zakona primenjuju se i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drugačije određeno, na osnovu odredbe člana 2. stav 2. tog zakona.

Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama („Službeni glasnik RS“, br. 44/01... 58/14) koju je Vlada Republike Srbije donela na osnovu člana 8. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, utvrđeni su koeficijenti za obračun plata zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Odredbom člana 2. stav 1. tačka 13. te Uredbe, utvrđeni su koeficijenti za obračun plata zaposlenih iz člana 1. ove Uredbe, koje se primenjuju na zaposlene u zdravstvenim ustanovama.

U konkretnom slučaju, tužilac je zaposlen u zdravstvenoj ustanovi pa se na utvrđivanje i obračun njegove plate, kao i naknada i dodataka po osnovu rada, primenjuju propisi kojima se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u javnim službama. Suprotno navodima revizije, primena Zakona o radu propisana je samo za slučaj kada posebnim zakonom položaj, prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih nisu drugačije uređeni. Pošto poseban zakon – Zakon o platama u državnim organima i javnim službama, propisuje da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, sledi da ta odredba posebnog Zakona isključuje primenu opšte norme iz Zakona o radu. Posebnim Kolektivnim ugovorom za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br. 1/2015 i 3/2018), Posebnim Kolektivnim ugovorom za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br.106/18), kao i Posebnim Kolektivnim ugovorom za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“, br. 96/2019...58/2020) nije predviđeno pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Dakle, kako na osnovu člana 4. stav 2. citiranog Zakona o platama u državnim organima i javnim službama kao lex specialis, proizlazi da su primanja po osnovu naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora sadržana u koeficijentu, kao jednom od elemenata plate, to ne postoji pravni osnov za ostvarivanje predmetnog prava tužioca. Taj osnov ne postoji ni u opštem aktu. Stoga je pravilan zaključak drugostepenog suda da tužiocu ne pripada pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora pošto su te naknade sadržane u koeficijentu njegove plate, pa činjenica da mu je u spornom periodu isplaćivana minimalna zarada (kao ona osnovna plata koja se isplaćuje u toj visini i u situaciji kada je bila niža od minimalne zarade), po oceni Vrhovnog suda je bez uticaja na drugačiju odluku, jer ona ne aktivira prava iz Zakona o radu kao opšteg zakona.

Pravilno je odlučeno i o naknadi troškova postupka na osnovu člana 165. stav 2. u vezi članova 153. stav 1. i 154. ZPP.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković