Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena je podnela odgovor na reviziju. Troškove revizijskog postupka nije tražila.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14 ... 10/23) i ocenio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena je sa tužiljom 15.04.2020. godine, nakon proglašenja vandrednog stanja u Srbiji 15.03.2020. godine, zaključila ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova - poslova ... na osnovu Zaključka Komisije za davanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava od 18.03.2020. godine, kojim je ugovoreno da tužilja počinje sa radom 30.04.2020. godine, a u skladu sa navedenim Zaključkom, ugovor je zaključen za period dok traje vanredno stanje, a najduže tri meseca. (Tužilja je u prethodnom periodu bila angažovan kod tužene na poslovima ... po osnovu zaključenih ugovora o radu na određeno vreme.) Nakon ukidanja vandrednog stanja, prema Zaključku od 07.05.2020. godine o izmeni Zaključka Komisije za davanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava od 18.03.2020. godine, zaključenim Aneksom ugovora o radu o obavljanju privremenih i povremenih poslova od 07.05.2020. godine produženo je trajanje radnog angažovanje tužilje na poslovima ... kod tužene do 31.08.2020. godine.

U međuvremenu, Vlada Republike Srbije je 28.05.2020. godine donela Zaključak 05. u kojem je u stavu 2. navedeno je da je Vlada saglasna da se izvrši popunjavanje radnih mesta prijemom lica u radni odnos na neodređeno vreme koja su za vreme trajanja epidemije izazvane virusom SARS-COV-2 bila angažovana po osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova i ugovora o radu na određeno vreme za obavljanje napred navedenih poslova u ustanovama socijalne zaštite i smeštaja korisnika, i to tuženoj za ukupno 19 radnih mesta, od čega 19 ... sa srednjom stručnom spremom u radni odnos na neodređeno vreme.

U periodu vanrednog stanja kod tuženog je po osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova i ugovora o radu na određeno vreme bilo ukupno 28 angažovanih lica na poslovima ..., od kojih je sa 19 tužena zaključila ugovor o radu na neodređeno vreme, bez donošenja posebne odluke o njihovom izboru. Prilikom odabira 19 lica sa kojima će zaključiti ugovor o radu na neodređeno vreme tužena je koristeći se svojim diskrecionim pravom odlučivala sa kojim od angažovanih lica koji ispunjavaju uslove iz zaključka će zaključiti ugovor o radu na neodređeno vreme. Tužilja nije odabrana među radno angažovanim licima za prijem u radni odnos na neodređeno vreme, pa je rešenjem tužene od 29.05.2020. godine tužilji otkazan ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova i aneks, zaključno sa 31.05.2020. godine, na osnovu Odluke Vlade i saglasno donetim podzakonskim aktima kojima je regulisano dalje postupanje tužene u odnosu na radnoangažovana lica na poslovima ... koja nisu ušla u navedeni odabir tužene.

Tužilja tužbom traži utvrđenje da je u radnom odnosu kod tužene i da se tužena obaveže da sa tužiljom zaključi ugovor o radnom odnosu na neodređeno vreme. Tužbeni zahtev zasniva na stavu 2. Zaključka 05. Vlade Republike Srbije od 28.05.2020. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je utvrdio tužilji postojanje radnog odnosa kod tužene i obavezao tuženu da sa tužiljom zaključi ugovor o radu na neodređeno vreme.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio zahtev tužilje za utvrđenje postojanja radnog odnosa i zaključenje ugovora o radu na neodređeno vreme sa tuženom.

Po oceni Vrhovnog suda, neosnovano se revizijom tužilje ukazuje da je drugostepena odluka doneta uz pogrešnu primenu materijlanog prava.

Tužena je korisnik javnih sredstava. Zakon o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“ broj 108/13...72/19), koji je važio u spornom periodu, u članu 27e stav 34. propisuje da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2020. godine, a u stavu 35. da izuzetno od stava 34. ovog člana, radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljanje mišljenja ministarstva.

Vlada Republike Srbije je saglasno članu 27e. stav 35. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“ broj 108/13...72/19), na predlog resornog ministarstva tužene, 28.05.2020. godine donela Zaključak 05. Prema stavu 2. navedenog zaključka, za tuženu je stvorena obaveza da odabere 19 od ukupno 28 radno angažovanih lica za prijem u radni odnos na neodređeno vreme, s tim da je jedini propisani kriterijum prilikom odabira bio je da je reč o licima koja su za vreme trajanja epidemije izazvane virusom SARS-COV-2 bila radno angažovana kod tužene za obavljanje poslova ..., po osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova ili po osnovu ugovora o radu na određeno vreme. Kriterijum trajanja takvog radnog angažovanja za vreme trajanja epidemije izazvane virusom SARS-COV-2 zaključkom nije određen, niti su zaključkom propisani dodatni kriterijumi za postupanje tužene prilikom odabira.

Imajući u vidu navedeno sledi da, nezavisno od toga što je tužilja ispunjavala kriterijume propisane Zaključkom i što je njeno radno angažovanje na poslovima ... bilo duže od radnog angažovanja nekih odabranih lica, za tuženu na osnovu obavezujućeg Zaključka nije stvorena obaveza na odabir tužilje za prijem u radni odnos. Naprotiv, na osnovu obavezujućeg Zaključka, tužena je bila isključivo i samo u obavezi da izvrši odabir 19 od 28 radno angažovanih lica primenom propisanog kriterijuma i na osnovu diskrecionog ovlašćenja, što je i učinila. U takvoj situaciji, odabir 19 od 28 radno angažovanih lica koja su ispunjavala propisani kritrijum, među kojima tužilja nije izabrana, je isključiva posledica postupanja tužene saglasno obavezujućem Zaključku, pa se takvo postupanja tužene ne može okarakterisati kao postupanje na štetu prava tužilje. To dalje znači i da je učinjenim odabirom lica od strane tužene, domen primene obavezujućeg Zaključka, kao osnova za prijem u radni odnos na neodređeno vreme, iscrpljen i da se ne odnosi na tužilju. Zbog toga, kao i u to vreme važećih imperativnih propisa, kojima se ograničava odnosno zabranjuje novo zapošljavanje preko određenog broja, a koji se odnose na tuženu kao korisnika budžetskih sredstava, tužilja neosnovano zahteva utvrđenje postojanja radnog odnosa i zasnivanja radnog odnosa na neodređeno vreme sa tuženom pozivom na navedeni podzakonski akt.

Osim toga, na strani tužilje u ovom slučaju ne bi bili ispunjeni uslovi za utvrđenje postojanja radnog odnosa ni primenom opšteg režima radnih odnosa, koji se odnosi na Ustanove socijalne zaštite, kakva ustanova je i tužena (što bi se odnosilo na situaciju da imperativni propisi o maksimalnom broju zaposlenih i angažovanih lica nisu postojali u spornom periodu). Naime, Zaključak Vlade kao podzakonski akt, na koji se tužilja poziva, prema opštem režimu radnih odnosa ne predstavlja osnov za utvrđenje postojanja radnog odnosa kod tužene. Prema opštem režimu radnih odnosa, uslove za utvrđenje postojanja radnog odnosa kod tužene, propisuje Zakon o radu, (na koji upućuje Zakon o socijalnoj zaštiti), kao akt jače pravne snage u odnosu na podzakonski akt, a postojanje tih uslova tužilja nije isticala ni dokazivala u ovoj parnici.

U skladu sa do sada navedenim, neosnovano se ukazuje revizijom da je u ovom slučaju prilikom odabira 19 od 28 radno angažovanih lica za prijem u radni odnos postojao osnov za primenu člana 153 – 162 Zakona o radu, jer nije reč o „tehnološkim, ekonomskim ili organizacionim promenama“, već o izuzetku od zabrane zasnivanja radnog odnosa sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta propisane Zakonom o budžetskom sistemu koja se odnosi na tuženu kao ustanovu socijalne zaštite, koja je deo javnog sektora i budžetski korisnik.

S obzirom na izneto, pobijanom presudom je pravilno primenjeno materijalno pravo kada je prvostepena presuda preinačena i odlučeno odbijanjem tužbenog zahteva, pa su navodi revizije neosnovani.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić