Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 87/18) i utvrdio da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je kod tuženog bila u radnom odnosu na određeno vreme počev od 2008. godine, prvo preko omladinske zadruge, a potom po osnovu više sukcesivno zaključenih ugovora o radu o privremenim i povremenim poslovima, koji je prvi zaključen 16.08.2014. godine, a poslednji 01.01.2017. godine. U periodu od 2008. godine do 2011. godine, tužilja je radila na poslovima ..., a od 2011. godine do 2017. godine u biološkoj laboratoriji, gde je obavljala poslove radnog mesta „tehničar za biološku analizu ...“. Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova tuženog iz juna 2015. godine sistematizovani su poslovi „tehničar za biološku analizu ...“, dok su Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova tuženog iz novembra 2016. godine sistematizovani poslovi za biološku analizu ..., za koje je potreban IV stepen stručne spreme. Spornim rešenjem tuženog br. .. od 15.03.2017. godine raskinut je ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova zaključen sa tužiljom, zbog prestanka potrebe za daljim angažovanjem.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili zahtev tužilje, primenom člana 32, 37. i 197. Zakona o radu, s obzirom na to da su smatrali da je tužilja u periodu od 16.08.2014. godine do septembra 2016. godine radila neprekidno na istovrsnim poslovima, a po osnovu više sukcesivno zaključenih ugovora o privremenim i povremenim poslovima, sa prekidima kraćim od 30 dana, te da su se stekli zakonski uslovi za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, jer je tužilja u kontinuitetu na istovrsnim poslovima radila duže od 24 meseca, zbog čega se po sili zakona aktiviralo pravilo preobražaja radnog odnosa 23.08.2016. godine, zbog čega je radni odnos tužilje na određeno vreme, prerastao u radni odnos na neodređeno vreme 24.08.2016. godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tuženog ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo, zbog čega činjenično stanje nije potpuno utvrđeno.

Članom 37. stavom 6. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14), propisano je da ako je ugovor o radu na određeno vreme zaključen suprotno odredbama ovog zakona, ili ako zaposleni ostane da radi kod poslodavca najmanje pet radnih dana po isteku vremena za koje je ugovor zaključen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme.

Zakonom o budžetskom sistemu, čije su norme obavezujuće i za tuženog, kao korisnika javnih sredstava, kao i Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 108/13 – koji je stupio na snagu 07.12.2013. godine), kao i kasnijim izmenama i dopunama, članom 27e stav 34. propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, odnosno do 31.12.2017. godine. Izuzetno, u skladu sa stavom 34. ovog člana, radni odnos sa ovim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 35.). Ukupan broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovama kod korisnika javnih sredstava, ne može biti veći od 10% od ukupnog broja zaposlenih (član 27e stav 36.). Izuzetno, u skladu sa stavom 36, broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovima kod korisnika javnih sredstava, može biti veća od 10% ukupnog broja zaposlenih uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 37.). Članom 105. navedenog zakona, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa tim zakonom, primenjuju se odredbe tog zakona.

Nižestepeni sudovi su odlučujući o zahtevu tužilje primenili odredbe Zakona o radu, međutim, nisu imali u vidu da se u odnosu na tuženog, kao korisnika javnih sredstava, primenjuje i Zakon o budžetskom sistemu. Odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upraženjenih radnih mesta, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu, kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, kako je to propisano članom 105. Zakona o budžetskom sistemu.

Imajući u vidu napred navedeno, odnosno da nižestepeni sudovi nisu vodili računa o citiranim odredbama Zakona o budžetskom sistemu i njegovom odnosu sa Zakonom o radu u pogledu prerastanja radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, to su nižestepene odluke ukinute i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, kao sporednom potraživanju koje zavisi od odluke o glavnoj stvari, odnosno od uspeha stranaka u sporu.

Sa napred navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić