Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tuženog na poslovima službenika obezbeđenja na naplati putarine i obavlja posao u smenama, ali mu tuženi u periodu od 28.06.2016. do 28.06.2019. godine nije po tom osnovu isplatio uvećanu zaradu. Prema ugovoru o radu koji su parnične stranke zaključile 20.10.2016. godine tužilac ima koeficijenat za obračun zarade 1,7, ali nije ugovorena isplata uvećane zarade za rad u smenama. Smenski rad nije predviđen kao osnov za uvećanje zarade ni Kolektivnim ugovorom tuženog iz marta 2011.godine ni Pravilnikom o radu tuženog, već je ovim opštim aktima propisano da su u okviru pripadajućih koeficijenata vrednovani uslovi rada koji se odnose na rad na terenu i na rad u smenama. Veštačenjem od strane sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđeno je da bi uvećana zarada tužiocu po osnovu smenskog rada u utuženom periodu odgovarala pojedinačnim mesečnim iznosima navedenim u izreci prvostepene presude. Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev, nalazeći da tužiocu zarada nije pravilno obračunata i isplaćena i da je tuženi dužan da mu po osnovu smenskog rada isplati iznose utvrđene veštačenjem.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je tužbeni zahtev tužioca odbio, pošto je opštim aktima tuženog propisano da su u okviru pripadajućih koeficijenata vrednovani uslovi rada koji se odnose na rad na terenu i na rad u smenama, a ugovorom o radu koji su stranke zaključile nije ugovorena isplata po osnovu smenskog rada.

Po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbama člana 108. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14, 13/17-Odluka Ustavnog suda, 113/17, 95/18-autentično tumačenje) propisano je da zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktima i ugovorom o radu za rad na dan praznika koji je neradan dan, rad noću, ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju osnovne zarade, za prekovremeni i minuli rad (stav prvi), s tim da se opštim aktom i ugovorom o radu mogu utvrditi i drugi slučajevi u kojima zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu, kao što je uvećanje zarade po osnovu rada u smenama (stav 4), što nije utvrđeno u konkretnom slučaju.

Poslodavac ima ovlašćenje da svojim opštim aktom i ugovorom o radu zaključenim sa zaposlenim utvrdi i drugi osnov za uvećanje zarade, pa tako i rad u smenama, ali i da svojim opštim aktom rad u smenama vrednuje kroz koeficijenat posla kao element za utvrđivanje osnovne zarade, kojim se izražavaju vrsta i stepen stručne spreme i posebna znanja na određenim poslovima koji su određeni složenošću posla koji zaposleni obavlja.

U konkretnom slučaju, opštim aktima tuženog je propisano da su uslovi rada u smenama (kao i rada na terenu i drugih poslova) vrednovani u okviru pripadajućih koeficijenata, i to kako članom 45. Kolektivnog ugovora za JP „Putevi Srbije“ od 27.04.2011. godine, tako i članom 42. stav 2. Pravilnika o radu za JP „Putevi Srbije“ od 17.04.2015. godine. Dakle, opštim aktima tuženog poslodavca nije propisano pravo radnika na uvećanu zaradu po osnovu rada u smenama, niti je to pravo ugovoreno zaključenim ugovorom o radu. Zbog toga tuženi nije postupio suprotno zakonu, već je u svemu ispunio svoju obavezu prema tužiocu tako što mu je, u utuženom periodu, isplaćivao zaradu uračunavanjem koeficijenta za smenski rad u osnovicu.

Revizijom tužioca osporava se utvrđena činjenica da je smenski rad vrednovan kroz osnovnu zaradu, uz ukazivanje da se koeficijent za obračun zarade nije menjao od donošenja kolektivnog ugovora iz 2011. godine. Međutim, na osnovu odredbe člana 42. stav 2. Pravilnika o radu tuženog od 17.04.2015. godine, u okviru pripadajućih koeficijenata za sistematizovane poslove, vrednovani su i uslovi rada koji se odnose na rad u smenama. Tužiocu, kao i svim zaposlenima kod tuženog, zarada je morala biti obračunata na način kako to predviđa važeći opšti akt tuženog. Pošto je u opštem aktu tuženog rad u smenama vrednovan kao element za utvrđivanje osnovne zarade, sledi da nema osnova za isplatu koeficijenta uvećanja od 26%, prema obračunu sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke, zbog čega je pobijanom drugostepenom odlukom pravilno odbijen tužbeni zahtev tužioca.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je, primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u prvom stavu izreke.

Odluka o troškovima postupka po reviziji doneta je na osnovu člana 165. stav 1. u vezi s članom 153. stav 1. ZPP, s obzirom da tužilac u tom postupku nije uspeo.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković