U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Božidara Vujičića i dr Ilije Zindovića, članova veća, u pravnoj stvari tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Anita Nuhović, advokat iz ..., protiv tuženih Opštine ..., koju zastupa Milica Radivojević, advokat iz ... i BB iz ..., radi ostvarivanja prava iz radnog odnosa, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2097/17 od 12.04.2018. godine, u sednici održanoj 14.11.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2097/17 od 12.04.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Sjenici P1 150/16 od 15.03.2017. godine, stavom prvim izreke odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se utvrdi da je tužilja kod tužene zasnovala radni odnos po osnovu postavljenja na stalnu dužnost koordinatora ... Opštine ... – poslovi ..., rešenjem tužene br. 105-23/07 od 11.12.2008. godine, te da između tužilje i tužene postoji radnopravni odnos na neodređeno vreme po osnovu postavljenja počev od 04.05.2011. godine, kao i da se utvrdi da tuženi nisu imali pravo da rešenjima, koje je doneo tuženi BB predstavljajući se da je rukovodilac ... Opštine ..., br. 105-2 od 21.06.2012. godine i br. 105-4 od 13.07.2012. godine utvrde prestanak radnog odnosa tužilji, stavljanjem van snage rešenja predsednika Opštine ... br. 105-23/07 od 11.12.2008. godine kojim je tužilja postavljena i primljena u radni odnos, jer stavljanje van snage rešenja kojim je odlučeno o tužiljinim pravima (o postavljenju) nije zakonski razlog za otkaz ili prestanak radnog odnosa. Stavom drugim izreke usvojen je tužbeni zahtev pa su poništena rešenja koja je doneo tuženi BB br. 105-2 od 21.06.2012. godine i br. 105-4 od 13.07.2012. godine. Stavom trećim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tužena da je vrati na drugo aktivno radno mesto prema stručnoj spremi tužilje, da joj obezbedi uslove rada (adekvatan kancelarijski prostor sa radnim stolom, neophodnom stručnom literaturom, računarom za službeni rad i druga sredstva za obavljanje dužnosti iz delokruga radnog mesta) i da joj obezbedi obavljanje poslova iz rešenja o postavljenju ili raspoređivanju. Stavom četvrtim izreke obavezana je tužilja da tuženoj naknadi troškove postupka od 147.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2097/17 od 12.04.2018. godine, stavom prvim izreke odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i prvostepena presuda potvrđena u stavovima prvom, trećem i četvrtom izreke. Stavom drugim izreke odbijeni su kao neosnovani predlozi za određivanje privremene mere iz podnesaka od 12.10.2017. godine i 05.04.2018. godine, kojim je tužilja tražila da se obaveže tužena da joj omogući radu u Opštini ... na osnovu rešenja o njenom postavljenju od 11.12.2008. godine, na osnovu kojeg je tužilja zasnovala radni odnos kod tužene na neodređeno vreme ili da joj omogući rad na nekom drugom mestu prema stručnoj spremi tužilje, u skladu sa odredbom člana 16. Zakona o radu, sve do okončanja sudskog postupka, pod pretnjom zakonskih posledica – novčanog kažnjavanja i slično.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, dopunjenu podneskom od 08.06.2018. godine, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br, 72/11 ... 87/18), pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nema propusta u primeni odredaba Zakona o parničnom postupku, pri čemu drugostepena presuda sadrži ocenu svih žalbenih navoda koji su od odlučnog značaja.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, predsednik Opštine ... VV je 11.12.2008. godine doneo odluku – rešenje kojim je postavio za izvršioca na dužnost koordinatora ... – poslovi ... na neodređeno vreme tužilju, studenta ... . Prema navedenom rešenju tužilja će stupiti na rad nakon završetka studija ..., s tim da će se kao dan stupanja na rad računati dan kada Opštinska uprava Opštine ... donese rešenje o angažovanju ovog lica kao pripravnika ili kad zaključi sa ovim licem ugovor o stručnom usavršavanju, u kom slučaju bi rad po ugovoru imao karakter pripravničkog rada u skladu sa zakonom, nakon čijeg isteka ovo lice nastavlja sa radom na neodređeno vreme, radi izvršenja dužnosti na koju je postavljeno ili drugih poslova iz nadležnosti opštinskih organa prema stručnoj spremi koju poseduje, sa obavezom da u zakonskom roku položi stručni pripravnički ispit za rad u organima uprave. U vreme kada je doneto navedeno rešenje, na snazi je bio Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Opštinskoj upravi Opštine ... od 20.09.2004. godine, kojim nije bilo predviđeno radno mesto na koje je tužilja postavljena. Odlukom zamenika načelnika Opštinske uprave Opštine ... od 27.08.2008. godine navedeni Pravilnik je izmenjen i dopunjen tako što je propisano da je pored postojećih sistematizovano i radno mesto pod nazivom „poslovi ... (koordinator ... u Opštini)“, kao i da predsednik Opštine vrši postavljenje, na neodređeno vreme bez objavljivanja oglasa, a kao uslovi predviđeni su visoka stručna sprema – VII stepen, posebno stručno znanje iz oblasti strateškog planiranja, do jedne godine radnog iskustva u koji se može uračunati i obavljen pripravnički staž, položen stručni ispit za rad u državnim organima koji se mora položiti u roku od 2 godine od dana postavljenja na dužnost, kao i da navedena Odluka stupa na snagu osmog dana od dana isticanja na oglasnoj tabli Opštinske uprave po prethodno dobijenoj saglasnosti predsednika Opštine ..., u skladu sa zakonom. Utvrđeno je da Odluka od 27.08.2008. godine nije objavljena u Opštinskom službenom glasniku, kao i da je Statutom tužene određeno da se opšti akti organa Opštine objavljuju u Opštinskom službenom glasniku. Na navedenoj odluci je tadašnji predsednik tužene VV sačinio službenu belešku 11.12.2008. godine o tome da je opštinsko veće tužene 11.12.2008. godine dalo saglasnost na ovu odluku.

Tužilja je sa tuženom Opštinom ... 29.04.2011. godine zaključila ugovor o stručnom osposobljavanju i usavršavanju (na osnovu člana 201. Zakona o radu), po kome se prima na rad kod poslodavca radi obavljanja stručne prakse, odnosno stručnog osposobljavanja i usavršavanja i na osnovu koga je dužna da stupi na rad 04.05.2011. godine, kao i da joj rad prestaje istekom stručne prakse, odnosno istekom stručnog osposobljavanja i usavršavanja, odnosno 04.05.2012. godine. Tužena je 21.06.2012. godine donela rešenje broj 105-2 kojim je stavljena van snage odluka – rešenje predsednika Opštine ... broj 105-23/7 od 11.12.2008. godine, a rešenjem broj 105-4 od 13.07.2012. godine odbijen je kao neosnovan prigovor tužilje i potvrđeno rešenje od 21.06.2012. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilno primenili odredbu člana 8. stav 2. Zakona o radnim odnosima u državnim organima ((„Sl. glasnik RS“ broj 48/91...79/05), koji se primenjuje shodno odredbi člana 189. Zakona o državnim službenicima - „Službeni glasnik RS“, br.79/05...104/09, kojim je propisano da se odredbe Zakona o radnim odnosima u državnim organima nastavljaju da primenjuju na radne odnose u organima Autonomne pokrajine i lokalne samouprave do donošenja posebnog zakona), kada su odbili tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se utvrdi da je tužilja kod tužene zasnovala radni odnos po osnovu postavljenja na stalnu dužnost koordinatora jedinice za razvoj Opštine ... – poslovi ..., rešenjem tužene od 11.12.2008. godine, te da između tužilje i tužene postoji radno pravni odnos na neodređeno vreme po osnovu postavljenja počev od 04.05.2011. godine.

Naime, odredbom člana 8. stav 1. tačka 1. Zakona o radnim odnosima u državnim organima propisano je da se lice prima u radni odnos u državnom organu na osnovu: akta o izboru odnosno postavljenju na funkciju, dok je stavom 2. istog člana propisano da se radni odnos zasniva danom stupanja na rad lica iz stava 1. ovog člana. Odredbom člana 9. istog zakona propisano je da radi prijema u radni odnos u državnom organu objavljuje se oglas, a članom 10a propisano je da radni odnos zasnovan na određeno vreme ne može da postane radni odnos na neodređeno vreme, ako ovim zakonom nije drukčije određeno. Odredbom člana 11. stav 6. istog zakona propisano je da pripravnik koji položi pripravnički ispit može nastaviti da radi na neodređeno vreme i biti raspoređen na odgovarajuće radno mesto ako u državnom organu za to postoje uslovi.

Po shvatanju Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili tužbeni zahtev tužilje.

U konkretnom slučaju tužilja je sa tuženom nakon donošenja rešenja o postavljenju od 11.12.2008. godine (prema kom rešenju će postavljeno lice, ovde tužilja stupiti na rad nakon završetka studija ...) i na osnovu kojeg rešenja tužilja traži da se utvrdi da je u radnom odnosu kod tužene, zaključila 29.04.2011. godine ugovor o stručnom osposobljavanju i usavršavanju na osnovu koga je bila dužna da stupi na rad 04.05.2011. godine, što je učinila i rad obavljala do 04.05.2012. godine, kada su je tuženi onemogućili da izvršava poslove radi čijeg izvršenja je i primljena u radni odnos. Ugovor o radu koji je tužilja zaključila sa tuženom Opštinom ... 29.04.2011. godine (na osnovu člana 201. Zakona o radu), radi stručnog osposobljavanja i usavršavanja i u kome je propisano da joj rad prestaje istekom stručnog osposobljavanja i usavršavanja, po svojoj pravnoj prirodi i sadržini ugovorenih obaveza predstavlja ugovor o radu zaključen na određeno vreme. Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan je zaključak nižestepenih sudova da tužilja nije stupila na rad kod tužene po rešenju o postavljenju od 11.12.2008. godine, pa prema tome nije ni zasnovala radni odnos kod tužene po navedenom rešenju u smislu odredbe člana 8. stav 2. Zakona o radnim odnosima u državnim organima. S obzirom na sadržinu navedenih odredaba Zakona o radnim odnosima u državnim organima, ugovor o radu koji je tužilja zaključila sa tuženom prilikom stupanja na rad, radi stručnog osposobljavanja i usavršavanja, nesumnjivo predstavlja ugovor o radu na određeno vreme i ne može proizvesti dejstvo ugovora o radu na neodređeno vreme u smislu člana 31. stav 2. Zakona o radu, kako to neosnovano u postupku i u svojoj reviziji ukazuje tužilja, pa je samim tim neosnovan zahtev za utvrđivanje da je kod tužene u radnom odnosu na neodređeno vreme.

Neosnovani su navodi revizije da tužilja raspolaže pravnim osnovnom za prijem u radni odnos – rešenje o postavljenju od 11.12.2008. godine. Naime, u momentu kada je doneto navedeno rešenje tužilja, kao student ..., nije ispunjavala posebne uslove za rad na radnom mestu „poslovi razvojnog planiranja (koordinator ... u Opštini)“, odnosno nije imala visoku stručnu spremu – VII stepen, posebno stručno znanje iz oblasti ... i jednu godinu radnog iskustva (u koji se može uračunati i obavljen pripravnički staž).

Prihvatajući razloge drugostepenog suda, Vrhovni kasacioni sud nije detaljnije obrazlagao odluku, jer se daljim obrazlaganjem ne bi postiglo novo tumačenje prava niti doprinelo ujednačenom tumačenju prava.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić