U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Malina Đokić, advokat iz ..., protiv tuženog „FULL PROTECT“ doo iz Beograda, čiji je punomoćnik Igor Pavlović, advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca koja je izjavljena godine, u sednici veća koja je održana dana 02.07.2020. godine doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1160/18 od 10.12.2018. godine, koja je ispravljena rešenjem Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1160/18 od 22.04.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Užicu P1 606/17 (15) od 06.03.2018. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev pa je obavezan tuženi da tužiocu na ime manje isplaćene neto zarade u periodu od jula 2012. godine do maja 2015. godine, isplati iznos od 221.625,27 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom bliže označenom u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke obavezan je tužen da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 143.123,00 dinara sa kamatom prema Zakonu o zateznoj kamati od dana izvršnosti presude pa do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1160/18 od 10.12.2018. godine stavom prvim izreke preinačena je presuda Osnovnog suda u Užicu P1 606/17 od 06.03.2018. godine tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi da tužiocu na ime manje isplaćene neto zarade za period od jula 2012. godine do maja 2015. godine isplati iznos od 221.625,27 dinara sa zakonskom zateznom kamatom bliže označenom u ovom stavu izreke (stav 2). Stavom trećim izreke obavezan je tužilac da tuženom na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 74.000,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude.stavom prvim izreke preinačena je presuda Osnovnog suda u Užicu P1 606/17 od 06.03.2018. godine tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi da tužiocu na ime manje isplaćene neto zarade za period od jula 2012. godine do maja 2015. godine isplati iznos od 221.625,27 dinara sa zakonskom zateznom kamatom bliže označenom u ovom stavu izreke (stav 2). Stavom trećim izreke obavezan je tužilac da tuženom na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 74.000,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude.

Rešenjem Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1160/18 od 22.04.2019. godine ispravljena je presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1160/18 od 10.12.2018. godine u stavu trećem izreke, tako što je umesto iznosa od 174.000,00 dinara upisan iznos od 48.000,00 dinara, dok je u preostalom delu ista ostala neizmenjena.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenom tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je dao odgovor na reviziju.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu odredbe člana 408. („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 sa izmenama i dopunama), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti.

Iz utvrđenog činjeničnog stanja proizilazi da je tužilac bio zaposlen kod tuženog na neodređeno vreme, da je Aneksom br. 1 Ugovora o radu od 12.04.2011. godine, sa primenom od 01.05.2011. godine, tužiocu, raspoređenom na radno mesto ..., utvrđena je osnovna zarada u iznosu od 13.572,00 dinara, koja predstavlja proizvod cene radnog časa od 39,00 dinara, koeficijenta posla 2,00 i prosečnog mesečnog fonda časova rada od 174 časa. Cena radnog časa promenjena je Aneksom 2 Ugovora o radu od 23.04.2014. godine i od 01.05.2014. godine iznosila je 52,00 dinara, dok ostali elementi za obračun zarade nisu menjani. Tužiocu je radni odnos kod tuženog prestao dana 07.05.2015. godine zbog prestanka potrebe za njegovim radom, uz isplatu otpremnine. Prilikom prestanka radnog odnosa tužilac je sa tuženim zaključio Sporazum o regulisanju prava i obaveza iz radnog odnosa, kojim je između ostalog, konstatovano da su u celosti regulisana prava, obaveze i potraživanje iz radnog odnosa zaposlenog kod poslodavca, koji se izjasnio da prihvata otpremninu po opciji Programa za rešavanje viška zaposlenih od 15.04.2015. godine u iznosu od 608.050,00 dinara. Danom zaključenja sporazuma utvrđeno ukupno potraživanje zaposlenog prema poslodavcu po osnovu neisplaćenih zarada, naknada zarada i drugih primanja po osnovu rada koje će poslodavac izmiriti zaposlenom u roku od 6 meseci od dana dostavljanja rešenja o otkazu ugovora, kao i da zaposleni nema druga potraživanja prema poslodavcu. Veštačenjem od strane veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđeno je da je u spornom periodu tužiocu vršen obračun zarada primenom ugovorenih cena rada (39,00 dinara a od 01.05.2014. godine 52,00 dinara) koje su bile niže od minimalne cene rada koju propisuje Socijalno-ekonomski savet, a samim tim i osnovica za obračun zarade bila je manja od minimalne zarade. Visina potraživanja tužioca za period od jula 2012. godine do maja 2015. godine utvrđena primenom minimalne cene rada po satu propisane od strane Socijalno-ekonomskog saveta, vremena provedenog na radu i ugovorenog koeficijenta za obračun zarade koji je iznosio 2,00 i iznosi 221.625,27 dinara. Tužiocu je isplaćena ugovorena zarada, a isplaćeni pojedinačni mesečni iznosi zarada za utvrđeni period od jula 2012. godine do maja 2015. godine, bili su viši od minimalnih zarada propisanih od strane Socijalno-ekonomskog saveta, a prema tabelarnom pregledu iz dopunskog nalaza i mišljenja veštaka od 18.01.2017. godine.

Iz ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je zaključio da je osnovan tužbeni zahtev, sa obrazloženjem da je ugovorena cena rada po satu od 39,00 odnosno 52,00 dinara, bila niža od minimalne cene rada po satu koju propisuje Socijalno-ekonomski savet, zbog čega je i osnovica za obračun zarade tužioca bila niža od minimalne zarade, što je dovelo do isplate nižih iznosa od pripadajućih, a u dosuđenoj visini.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev pravilno nalazeći da tužiocu ne pripada pravo na isplatu zarade primenom minimalne cene rada koju određuje Socijalno-ekonomski savet, jer istu nije ugovorio sa tuženim kao poslodavcem, imajući pri tom u vidu i to da ugovorena cena rada može biti niža od minimalne cene koju određuje Socijalno-ekonomski savet (o čemu se izjasnio Ustavni sud RS u svojoj odluci Už 1837/2011 od 03.04.2013. godine), pa kako je veštačenjem utvrđeno da je tužiocu isplaćena ugovorena zarada i da su isplaćeni pojedinačni mesečni iznosi za utuženi period bili viši od minimalnih zarada, prema tabelarnom pregledu iz dopunskog nalaza i mišljenja od 18.01.2017. godine, što parnične stranke nisu sporile, to tužiocu ne pripada pravo na potraživanu razliku zarade.

Zauzeto pravno stanovište drugostepenog suda je, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, pravilno. Naime, zaposlenom koji u radnom mesecu ostvario standarni radni učinak i puno radno vreme, odnosno radno vreme koje se izjednačava sa punim radnim vremenom, shodno odredbi člana 111. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/05 sa izmenama i dopunama), ne može da se isplati zarada u nižem iznosu od iznosa minimalne zarade objavljenog za period koji se posmatra, bez obzira na to u kakvom je stanju poslovanje konkretnog poslodavca. S druge strane, saglasno odredbama člana 112. stav 3. i 4. Zakona o radu, za utvrđivanje minimalne zarade naročito se uzimaju u obzir troškovi života, kretanje prosečne zarade u Republici Srbiji, egzistencijalne i socijalne potrebe zaposlenog i njegove porodice, stopa nezaposlenosti, kretanje zaposlenosti na tržištu rada i opšti nivo ekonomske razvijenosti Republike Srbije. Minimalna zarada se utvrđuje po radnom času za period od najmanje 6 meseci, i tako utvrđena cena rada po radnom času, gde se uzimaju u obzir svi napred navedeni kriterijumi, ne može biti tretirana kao najniža cena rada za najjednostavniji posao, s obzirom na to da se prilikom određivanja visine minimalne zarade relativizije činjenica o vrsti posla u konkretnom slučaju, zbog čega je minimalna zarada jednaka za sve zaposlene u Republici Srbiji, bez obzira na to koji posao obavljaju. Visina minimalne zarade za određene mesece utvrđuje se tako što se prethodno utvrđena vrednost radnog časa pomnoži sa ukupnim brojem radnih sati u jednom mesecu, prema odgovarajućem statističkom podatku o ukupnom broju radnih sati u posmatranom mesecu. Ugovorena cena rada može biti niža od minimalne cene rada koju određuje Socijalno-ekonomski savet, o čemu se izjasnio Ustavni sud RS u svojoj odluci Už 1837/2011 od 03.04.2013. godine. Stoga se neosnovano revizijom ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Neosnovani su navodi u reviziji da zarada tužioca u sebi sadrži pored osnovne zarade i uvećanu zaradu po raznim osnovama, u konkretnom slučaju po osnovu rada u smenama, po osnovu rada noću i po osnovu rada u neradne dane (nedelja), što sve uvećava osnovnu zaradu, pa tako utvrđena zarada, po samom toku stvari, mora biti veća od minimalne zarade, jer nije ista struktura elemenata po vrsti i po visini isplaćene zarade i minimalne zarade, a tuženi, da bi ispunio svoju obavezu iz kolektivnog ugovora, sam je utvrđivao i doplaćivao razliku između ugovorene cene rada iz 2008. godine i minimalne cene rada po času stupanjem na snagu Kolektivnog ugovora od 2011. godine, ali je nije pravilno obračunavao, kako u pogledu osnovne, tako i po svim vidovima uvećane zarade, zbog čega postoji razlika u manje isplaćenoj zaradi, čiju je visinu utvrdio postupajući veštak ekonomske struke. Naime, u konkretnom slučaju, prema tabelarnom prikazu iz dopunskog nalaza i mišljenja veštaka od 18.01.2017. godine, tužiocu su isplaćeni veći pojedinačni mesečni iznosi zarada za utuženi period od minimalnih zarada, što parnične stranke nisu sporile u toku postupka, pa je pravilan zaključak drugostepenog suda da tužiocu ne pripada pravo na potraživanje razlike zarade.

Sa iznetih razloga, saglasno odredbi člana 414. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić