.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 2088/2021
30.09.2022. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Jelene Ivanović i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužioca AA iz sela ..., opština ..., čiji je punomoćnik Stefan Đorđević, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo pravde, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, radi isplate jubilarne nagrade, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3714/20 od 18.12.2020. godine, u sednici veća održanoj 30.09.2022. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3714/20 od 18.12.2020. godine.
ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1686/2019 od 22.09.2020. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe kao u podnesku punomoćnika tužioca od 19.05.2020. godine. Stavom drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezana tužena da mu isplati iznos od 54.344,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2018. godine do isplate. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 25.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom četvrtim izreke, tužilac je oslobođen plaćanja sudskih taksi na tužbu i presudu.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3714/20 od 18.12.2020. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu drugom izreke, pa je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tužena da mu isplati iznos od 54.344,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2018. godine do isplate. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude, pa je odbijen kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka pred prvostepenim sudom i obavezan tužilac da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 21.000,00 dinara. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove drugostepenog postupka u iznosu od 12.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2) Zakona o parničnom postupku, zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2) Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18 i 18/20) - u daljem tekstu: ZPP i utvrdio da je revizija tužioca neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu u privremenim institucijama Kosova i Metohije, u Kazneno-popravnom domu u Lipljanu, a rešenjem tužene preuzet je u Upravu za izvršenje zavodskih sankcija počev od 15.05.2008. godine. Zaključkom Vlade RS 05 broj 112-1619/2008-2 od 17.04.2008. godine položaj lica koja su bila zaposlena u privremenim institucijama Kosova i Metohije upodobljava se položaju državnih službenika i nameštenika koji su radili u organima koji su ukinuti, a čiji delokrug je preuzeo drugi organ. Oni imaju pravo da budu preuzeti u organ Republike Srbije koji je preuzeo delokrug, ako prethodno organu Republike Srbije u koji se preuzimaju dostave pismeni dokaz o tome da im je prestao rad u privremenim institucijama na Kosovu i Metohiji. Nakon preuzimanja tužilac nije raspoređen ni na jedno radno mesto i nije obavljao faktički rad kod organa tužene. Dana 15.05.2018. godine navršeno je deset godina od preuzimanja tužioca kod tuženog organa. Visina prosečne zarade bez poreza i doprinosa po zaposlenom u Republici Srbiji za decembar mesec 2017. godine utvrđena je u visini od 54.344,00 dinara, na osnovu statističkih podataka objavljenih u „Službenom glasniku RS“ broj 7/18.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tužilac ostvario pravo na jubilarnu nagradu za navršenih 10 godina rada u radnom odnosu kod tuženog organa na dan 15.05.2018. godine, odnosno 10 godina nakon preuzimanja u Ministarstvo pravde, Upravu za izvršenje zavodskih sankcija, s obzirom da je ostvarivanje prava na jubilarnu nagradu uslovljeno isključivo godinama provedenim u radnom odnosu, a ne faktičkim radom, pa je obavezao tuženu da tužiocu isplati 54.344,00 dinara, koliko iznosi prosečna zarada bez poreza i doprinosa po zaposlenom u Republici Srbiji za mesec decembar 2017. godine, sa pripadajućom kamatom, u smislu člana 120. Zakona o radu i člana 44. stav 1. tačka 1) Posebnog kolektivnog ugovora za državne organe („Službeni glasnik RS“, br. 25/15 ... 34/18).
Drugostepeni sud je pobijanom presudom preinačio presudu prvostepenog suda, tako što je tužbeni zahtev odbio, iz razloga što tužilac nakon preuzimanja kod tuženog organa nije bio raspoređen ni na jedno radno mesto i nije obavljao rad, niti je bio radno angažovan a što je, po mišljenju drugostepenog suda, u suprotnosti sa prirodom jubilarne nagrade i pravom na njenu isplatu. Kako nije ostvario deset godina neprekidnog rada kod tuženog organa, tužilac nema pravo na isplatu jubilarne nagrade.
Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, stanovište drugostepenog suda je pravilno.
Odredbom člana 120. stav 1. tačka 1) Zakon o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05... 95/18), propisano je da opštim aktom, odnosno ugovorom o radu može da se utvrdi pravo na jubilarnu nagradu i solidarnu pomoć.
Odredbom člana 44. stav 2. Posebnog kolektivnog ugovora za državne organe („Službeni glasnik RS“, br. 25/15 ... 34/18) je propisano da zaposleni ostvaruje pravo na jubilarnu nagradu za navršenih 10, 20, 30, 35 i 40 godina rada provedenih u radnom odnosu u državnom organu, organu autonomne pokrajine, odnosno jedinici lokalne samouprave, bez obzira na to u kom organu je zaposleni ostvario pravo iz radnog odnosa. Kod utvrđivanja prava na jubilarnu nagradu računaju se i godine rada kod poslodavca od koga je nadležni organ preuzeo nadležnosti, poslove i zaposlene.
U konkretnom slučaju, tužilac je preuzet iz privremenih institucija na Kosovu i Metohiji u Upravu za izvršenje zavodskih sankcija, ali je ostao neraspoređen. U situaciji kada tužilac nije radno angažovan, on nema pravo na jubilarnu nagradu, pošto Poseban kolektivni ugovor za državne organe to pravo predviđa za godine rada provedene u radnom odnosu u državnom organu, a tužilac od dana preuzimanja 15.05.2008. godine nije radio. Na osnovu Zaključka Vlade tužilac je formalno u radnom odnosu kod tužene sa fiksnim iznosom plate, ali ne ostvaruje rad niti mu se obračunava minuli rad.
Neosnovani su navodi revizije tužioca da mu pravo na jubilarnu nagradu pripada kao licu koje je u radnom odnosu kod poslodavca, jer za isplatu jubilarne nagrade nije dovoljna raspoređenost na rad zaposlenog. Suprotno tim navodima revizije, odredba člana 44. stav 1. Posebnog kolektivnog ugovora za državne organe (''Službeni glasnik RS'', br. 25/15... 34/18) jasno i nedvosmisleno propisuje pravo zaposlenog na jubilarnu novčanu nagradu u visini mesečne prosečne zarade bez poreza i doprinosa po zaposlenom u Republici Srbiji prema objavljenom podatku organa nadležnog za poslove statistike za poslednji mesec u prethodnoj kalendarskoj godini u odnosu na kalendarsku godinu u kojoj se jubilarna nagrada ostvaruje, tako da se isplaćuje za 10 godina rada u radnom odnosu u visini mesečne prosečne zarade bez poreza i doprinosa (tačka 1). Nije dovoljno da zaposleni bude u radnom odnosu kod poslodavca, jer bi se u tom slučaju pravo na isplatu jubilarne novčane nagrade vezivalo samo za radni odnos. Pored radnog odnosa potrebno je da zaposleni i radi, a to ovde nije slučaj. Preuzimanje na osnovu Zaključka Vlade ne podrazumeva ostvarivanje svih prava iz radnog odnosa, što je jasno iz sadržaja Zaključka kojim je određen samo fiksni iznos plate tužiocu bez obračunavanja minulog rada. S tim u vezi, revident neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.
Sa iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.
Odluka o troškovima postupka iz stava drugog izreke je doneta primenom člana 165. stav 1. u vezi člana 153. ZPP, imajući u vidu neuspeh revidenta u ovom postupku.
Predsednik veća – sudija
Katarina Manojlović Andrić,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
