O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Pančevu P1 631/19 od 01.09.2021. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je stupanje Grada Pančeva u parnicu u svojstvu umešača na strani tuženog. Stavom drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i obavezan tuženi da na ime naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.11.2016. godine do 30.10.2019. godine isplati tužiocu ukupan iznos od 73.546,52 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na novčane iznose navedene u ovom stavu izreke počev od označenih datuma pa do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je prejudicijelni protivtužbeni zahtev kojim je tuženi tražio da se utvrdi da tužilac, kao zaposleni kod korisnika javnih sredstava, nema pravo na naplatu - isplatu naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora prema Posebnom kolektivnom ugovoru za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije od 18.03.2015. godine i Posebnom kolektivnom ugovoru za javna i javna komunalna preduzeća Grada Pančeva od 25.06.2015. godine za vreme važenja Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 116/2014), kao i da se tužilac obaveže da nadoknadi tuženom sve parnične troškove sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti do konačne isplate. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tuženi da naknadi tužiocu troškove parničnog postupka u iznosu od 85.129,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4953/21 od 12.01.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tuženog i umešača na strani tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Pančevu P1 631/19 od 01.09.2021. godine u drugom, trećem i četvrtom stavu izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev umešača na strani tuženog za naknadu troškova sastava žalbe.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavio reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, posebna revizija tuženog u ovom sporu je dozvoljena zbog odstupanja drugostepene presude od pravnog stava revizijskog suda iznetog u odlukama donetim u istim činjenično-pravnim sporovima i radi ujednačavanja sudske prakse.

Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tuženog osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je u spornom periodu zaposlenom - tužiocu isplaćivao naknadu za regres za korišćenje godišnjeg odmora u skladu sa svojim Pravilnikom o zaradama, naknadama zarade, dodacima na zarade i druga primanja od 20.12.2015. godine. U tom periodu na snazi su bili Posebni kolektivni ugovor za javna komunalna preduzeća na teritoriji Republike Srbije („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 27/15 ... 94/19) i Poseban kolektivni ugovor za javna i javna komunalna preduzeća Grada Pančeva („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 59/15). Oba Posebna kolektivna ugovora sadrže identičnu odredbu o visini nankade za regres za korišćenje godišnjeg odmora, u visini od najmanje 1/12 mesečno od 75% prosečno isplaćene zarade po zaposlenom u Republici Srbiji prema poslednjem objavljenom podatku Republičkog organa nadležnog za poslove statistike za prethodnu godinu.

Tužilac je podnetom tužbom tražio isplatu razlike između isplaćenih iznosa regresa za korišćenje godišnjeg odmora i iznosa ove naknade predviđene pomenutim Posebnim kolektivnim ugovorom. Visina ovog potraživanja utvrđena je veštačenjem.

Nižestepeni sudovi su takav tužbeni zahtev usvojili. Po stanovištu sudova, tužilac osnovano potražuje manje isplaćenu naknadu na ime regresa u skladu sa posebnim kolektivnim ugovorima, a pravilo iz člana 4. Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih prijmanja kod korisnika javnih sredstava (u daljem tekstu: Zakon) ne odnose se na ovu vrstu naknade. Iz istih razloga sudovi su odbili protivtužbeni zahtev.

Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, na utvrđeno činjenično stanje nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 4. stav 1. Zakona (na snazi od 28.10.2014. godine) propisano je da su ništave odredbe opšteg ili pojedinačnog akta kojima se povećavaju osnovice, koeficijenti i drugi elementi, odnosno uvode novi elementi na osnovu kojih se povećava iznos plate i drugog stalnog primanja kod subjekata iz člana 2. tog Zakona, koji je donet za vreme njegove primene. Cilj tog zakona definisan je u njegovom članu 1, kao očuvanje finansijskog sistema u Republici Srbiji i sistema plata i zarada u javnom sektoru. Pod zaradom se, u smislu člana 105. Zakona o radu, na koji shodno upućuje i Zakon podrazumevaju i naknada za regres za korišćenje godišnjeg odmora.

Pomenuti posebni kolektivni ugovori doneti su nakon stupanja na snagu Zakona, zbog čega su ništave odredbe tih akata kojima se predviđaju elementi na osnovu kojih se povećava zarada. Naknada koja je predmet ovog spora predstavlja sastavni deo zarade, pa posebnim kolektivnim ugovorima donetim nakon stupanja na snagu Zakona ona nije mogla biti povećana.

Sledstveno izloženom, tužilac nema pravo na isplatu tražene razlike, zbog čega su obe nižestepene presude preinačene tako što je odbijen tužbeni a usvojen protivtužbeni zahtev i na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Odluka o troškovima postupka, sadržana u trećem stavu izreke, doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. ZPP. Tuženom su dosuđeni troškovi postupka za sastav odgovora na tužbu, protivtužbe i dva obrazložena podneska u iznosu od po 5.000,00 dinara, zastupanje na tri održana ročišta u iznosu od po 10.500,00 dinara i jednom neodržanom ročištu u iznosu od 6.000,00 dinara u skladu sa Advokatskom tarifom. Tuženom nisu priznati troškovi drugostepenog i revizijskog postupka jer nisu određeni u skladu sa članom 163. stav 2. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić