U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Gavra Dimitrijević, advokat iz ..., protiv tuženog Javno komunalno preduzeće „GRADSKO ZELENILO“ Novi Sad, čiji je punomoćnik Biljana Pantić Pilja advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3453/22 od 01.03.2023. godine, u sednici veća održanoj 09.11.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3453/22 od 01.03.2023. godine.

ODBIJA SE kao neosnovan zahtev tuženog za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 341/2021 od 25.05.2022. godine, stavom prvim izreke, tužbeni zahtev je delimično usvojen i stavom drugim izreke obavezan tuženi da tužiocu na ime razlike isplaćene i pripadajuće zarade za period od 01.12.2017. godine do 31.12.2020. godine isplati iznose bliže označene u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od označenog datuma do isplate. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 154.894,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude pa do konačne isplate u roku od 8 dana. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio isplatu zakonske zatezne kamate na dosuđene troškove postupka od presuđenja do izvršnosti presude.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3453/22 od 01.03.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je preinačena presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 341/2021 od 25.05.2022. godine, u usvajajućem delu i stavom drugim izreke odbijen tužbeni zahtev za isplatu razlike između isplaćene i pripadajuće zarade za period od 01.12.2017. godine do 31.12.2020. godine u iznosima bliže označenim u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od označenih datuma pa do konačne isplate. Stavom trećim izreke, delimično je preinačeno rešenje o troškovima postupka tako što je odbijen zahtev tužioca za naknadu troškova postupka preko iznosa od 37.184,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom četvrtim izreke je konstatovano da je u preostalom delu odbijena žalba tuženog i žalba tužioca u celosti i potvrđena prvostepena presuda u preostalom usvajućem delu. Stavom petim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove drugostepenog postupka u iznosu od 37.208,00 dinara u roku od 8 dana.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Navodi u reviziji da su odluka i obrazloženje drugostepenog suda kontradiktorni ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, koja po članu 407. ZPP ne predstavlja razlog zbog koga se revizija može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu od decembra 2017. godine do decembra 2020. godine bio zaposlen kod tuženog i obavljao poslove ... sa utvrđenim koeficijentom složenosti poslova 2,2 (1.320 bodova) do aprila 2020. godine, a od maja 2020. godine sa utvrđenim koeficijentom složenosti poslova 2,4 (1.440 bodova). Tuženi je u skladu sa zakonskom obavezom prilikom izrade Programa poslovanja planirao isplatu zarade i naknade za regres na mesečnom nivou, ali istu nije isplaćivao ni mesečno ni na kraju godine. Počev od 2014. godine realizacija trošenja sredstava nije bila u skladu sa ovim Programom. U toku 2017. 2018. i 2019. godine tuženi je imao veći broj zaposlenih od broja predviđenog opštim aktima, dok je u toku 2020. godine broj zaposlenih bio manji. U vremenskom periodu od 2015. do 2019. godine tuženi je isplatio zaposlenima veći iznos po osnovu zarada iz razloga što je u tom periodu imao veći broj zaposlenih, a na ime zarada korišćena su i sredstva za regres. Regres nije isplaćivan za godine za koje je pripadao, već narednih godina u delovima. Tužilac zahteva isplatu razlike između pripadajuće i isplaćene zarade u spornom periodu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužiocu dosudio ukupan iznos od 157.360,00 dinara primenom cene rada spram planirane mase sredstava i realizovane mase zarada, uz prekobrojne zaposlene u oktobru 2014. godine, te utvrđene razlike od 762.544,00 dinara i prosečne zarade od 1.794.825,00 dinara za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine u odnosu na Program poslovanja, što čini razliku od 2.557.396,00 dinara na dan stupanja na snagu Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata.
Drugostepeni sud ne prihvata ovakav obračun, nalazeći da se ne mogu uzeti u obzir iznosi koji su isplaćeni za 27 više zaposlenih od planiranih Programom. Svi zaposleni kod tuženog su imali pravo na zaradu u skladu sa opštim aktima i zakonom, pa se na utvrđena prava na neisplaćenu razliku u visini raspoloživih, a neisplaćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara ne može dodati ono što je isplaćeno prekobrojnim zaposlenima kod tuženog. Spram neiskorišćenih sredstava za oktobar mesec 2014. godine, za sporni vremenski period postoji razlika zarade koja nije isplaćena tužiocu u visini od 42.667,32 dinara, pa drugostepeni sud delimično preinačio prvostepenu presudu i tužbeni zahtev preko navedenih iznosa odbio kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog suda, na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo.

Po odredbama članova 104, 105. – 107. i 110. Zakona o radu, tužiocima pripada odgovarajuća zarada u skladu sa zakonom, opštim aktima i ugovorima o radu.

Tuženi je u skladu sa odredbama članova 1, 4. i 5. Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“ br. 116/14) od 01.11.2014. godine bio u obavezi da osnovice za obračun i isplatu plata umanji za 10%, te mu je bilo zabranjeno da povećava osnovice, koeficijente i druge elemente, odnosno uvodi nove elemente na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja.

Odredbom člana 62. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik RS“ br. 15/2016 i 88/2019) je propisano da ukoliko u javnom preduzeću do početka kalendarske godine nije donet godišnji, odnosno trogodišnji program poslovanja, do donošenja tog programa zarade se obračunavaju i isplaćuju na način i pod uslovima utvrđenim godišnjim, odnosno trogodišnjim programom poslovanja za prethodnu godinu.

Po Posebnom kolektivnom ugovoru za javna preduzeća Grada Novog Sada i Kolektivnom ugovoru tuženog od 05.01.2016. godine zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu sa polazištem na vrednost radnog časa, koja se za sve zaposlene utvrđuje za tekući mesec na osnovu planiranih sredstava za isplatu zarada za odgovarajući mesec. Utvrđena vrednost radnog časa može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum.

Imajući u vidu navedeni materijalnopravni okvir, tužiocu je pravilno drugostepenom presudom priznata razlika zarade obračunata sa polazištem na masu sredstava koja je tuženom odobrena Programom poslovanja za zarade, a koja je trebala biti osnovica za obračun vrednost radnog časa i tužiocu isplaćena zarada.

Vrhovni sud ne prihvata navode revizije da je nezakonitost tuženog u raspolaganju sredstvima zarada trebalo sankcionisati tako, što bi se tužiocu priznala razlika koja za osnov obračuna ima i isplaćene zarade prekobrojnim zaposlenima. Naime, utvrđeno je da su za isplatu zarada u spornom periodu nenamenski korišćena i sredstva za regres, kao i da su pravo na regres svi zaposleni ostvarili narednih godina. Dakle, svi zaposleni, pa i tužilac ostvarili su iznose po osnovu zarada, koji su rezultat utvrđenog nezakonitog i nenamenskog raspolaganja sredstvima odobrenih Programom poslovanja, pa je drugostepeni sud odluku pravilno zasnovao na obračunu koji za polazište ima zakonito zapošljavalje i raspolaganje odobrenim sredstvima.

Odluka o troškovima postupka doneta je u skladu sa odredbama članova 165. stav 2, 153. stav 2. i 154. ZPP, spram uspeha stranaka u postupku, pa su revizijski navodi i u ovom delu po oceni Vrhovnog suda neosnovani.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Tuženom ne pripada pravo na naknadu troškova revizijskog postupka, jer sastav odgovora na reviziju nije bila nužna radnja za odlučivanje u revizijskom postupku, pa je primenom člana 165. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković