Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 4357/17 od 12.10.2018. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom, drugom, trećem i petom izreke. Ista presuda ukinuta je u stavu sedmom izreke i predmet u tom delu vraćen prvostepenom sudu na ponovni postupak. Navedena presuda ukinuta je i u stavu četvrtom izreke bez prava na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu tužilac je izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužiocu je rešenjem tužene broj ...-... od 09.12.2009. godine priznato pravo na rad sa punim radnim vremenom počev od 01.12.2009. godine. Rešenjem Opštinske uprave Opštine ... broj ...-... od 29.12.2010. godine tužilac je raspoređen na radno mesto poslovi lokalnog ekonomskog razvoja na neodređeno vreme počev od 29.12.2010. godine. Rešenjem predsednika Opštine ... broj ...-.../...-... od 05.12.2011. godine, rešenje Opštinske uprave Opštine ... ...-... od 29.12.2010. godine se usaglašava sa Pravilnikom o izmenama i dopunama Pravilnika o sistematizaciji radnih mesta Opštinske uprave Opštine ... od 20.02.2007. godine u pogledu radnopravnog statusa tužioca, tako što se tužilac postavlja za člana Kabineta predsednika Opštine ... na poslove koordinatora jedinice za razvoj Opštine ... na neodređeno vreme i da će uz poslove iz stava 1. ovog rešenja obavljati poslove vezane za održavanje korišćenja računarske opreme, instaliranje i održavanje svih vrsta programa na računarima za potrebe opštinskih organa. Nakon toga, predsednik Opštine ... doneo je rešenje broj .../...-...-... od 06.12.2011. godine kojim je tužena Opština ... obavezana da tužioca prijavi na obavezno socijalno osiguranje od dana postavljenja, s tim da ukoliko to ne učini, da mu plaća mesečnu novčanu naknadu u visini mesečne zarade koju bi tužilac ostvario da radi na poslovima na kojima je postavljen od dana postavljenja do dana dok ne bude prijavljen kod nadležnih fondova PIO i dok mu se ne omogući rad po osnovu postavljenja. Visina te novčane naknade procenjena je službenom beleškom predsednika Opštine od 06.12.2011. godine na iznos od 50.000,00 dinara. Navedena obaveza tužene Opštine ... da isplaćuje naknadu tužiocu ugovorena je i poravnanjem zaključenim između tužioca i tadašnjeg predsednik BB tužene 06.12.2011. godine. Po donošenju navedenog rešenja o postavljenju tužilac je nastavio da radi kod tužene Opštine ... po osnovu održavanja računara i računarske opreme i instaliranja programa na opštinskim računarima a koje je radio i pre donošenja rešenja o postavljenju od 05.12.2011. godine. Posle toga Opštinska uprava Opštine ... donela je rešenje broj ...-... od 27.02.2013. godine kojim je ustanovila da tužilac ima status zaposlenog lica na određeno vreme i istom produžila radni odnos do 23.09.2013. godine koje je poništeno pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u ... P1 336/15 od 18.03.2016. godine. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2848/16 od 28.03.2017. godine preinačena je navedena presuda Osnovnog suda u ... u delu kojim je tužilac tražio da se utvrdi da između njega i tužene Opštine ... postoji pravni odnos iz osnova rada tužioca kod tužene na osnovu rešenja o raspoređivanju tužioca na neodređeno vreme broj ...-... od 29.12.2010. godine i to počev od 29.12.2010. do 05.12.2011. godine, pa ubuduće i da se utvrdi da između njih postoji radnopravni odnos tužioca kao postavljenog lica kod tužene Opštine ... na neodređeno vreme, a na osnovu rešenja donetog od strane predsednika Opštine ... broj ...-.../...-... od 05.12.2011. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili tužbene zahteve tužioca kao neosnovane, zaključujući da između tužioca i tužene nije postojao radnopravni odnos u spornom periodu. Prvostepeni sud je zaključio da radni odnos na određeno vreme nije mogao da bude zasnovan bez javnog oglasa u smislu člana 9. tada važećeg Zakona o radnim odnosima u državnim organima, niti je mogao da preraste u radni odnos na neodređeno vreme na osnovu člana 10a citiranog zakona. Sledom toga tužena Opština ... zato nije bila u obavezi da tužioca prijavi na obavezno socijalno osiguranje kod nadležnih fondova PIO zbog čega po tom osnovu tužiocu ne pripada novčana naknada koju potražuje na osnovu rešenja predsednika Opštine i zaključenog poravnanja od 06.12.2011. godine.

Pri tome, po oceni drugostepenog suda odredba poravnanja na koju se tužilac poziva (obaveza tuženog da mu isplaćuje naknadu od 50.000,00 dinara mesečno) ne proizvodi dejstvo. Prema ovoj odredbi tužena se obavezuje da ukoliko ne izvrši svoju obavezu i ne prijavi tužioca na socijalno osiguranje istom plaća novčanu naknadu za svaki kalendarski mesec u visini mesečne zarade koju bi ostvario radom kod tužene Opštine ... po rešenju o njegovom postavljenju od 05.12.2011. godine. Ovako ugovorena naknada na teret Opštine ... nije rezultat ostvarenog rada tužioca i kao takva suprotna je njenim interesima što je protivno dobrim običajima i načelu savesnosti i poštenja.

Vrhovni kasacioni sud prihvata stanovište nižestepenih sudova da u konkretnom slučaju tužilac nije mogao zasnovati radni odnos kod tužene imajući u vidu član 54. važećeg Zakona o državnim službenicima (''Službeni glasnik RS'' br. 79/05, 81/05, 64/07, 67/07, 116/08, 104/09), koji se u konkretnom slučaju primenjuje. Pored toga smatra da je tužba u ovom predmetu podneta po proteku zakonom propisanog roka.

Prema članu 195. Zakona o radu, koji se shodno primenjuje na osnovu člana 4. Zakona o državnim službenicima, protiv rešenja kojim je povređeno pravo zaposlenog ili kad je zaposleni saznao za povredu prava, zaposleni, odnosno predsednik sindikata čiji je zaposleni član ako ga zaposleni ovlasti, može da pokrene spor pred nadležnim sudom (stav 1). Rok za pokretanje spora je 60 dana od dana dostavljanja rešenja, odnosno saznanja za povredu prava (stav 2).

U ovom slučaju, tužilac zahteva utvrđenje postojanja radnog odnosa po osnovu (više) rešenja predsednika tužene o postavljenju i raspoređivanju (iz 2009, 2010. i 2011. godine). Imajući u vidu da je tužilac obavljao rad kod tužene do 23.09.2013. godine, po rešenju tužene broj ...-... od 27.02.2013. godine, a da je tužbu podneo 05.06.2017. godine tužbu je trebalo odbaciti. Ali, zbog zabrane reformatio in peius (reviziju je izjavio tužilac), a da revizijski sud vodi računa samo o bitnoj povredi iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, nižestepene presude nisu mogle biti preinačene.

U odnosu na deo tužbenog zahteva kojim je tužilac tražio novčanu naknadu, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili ovakav zahtev. S obzirom da tužilac nije bio u radnom odnosu kod tuženog, to mu i ne pripada tražena novčana naknada jer po pravilnom zaključku drugostepenog suda takva naknada se dobija za obavljeni rad, čega u konkretnom slučaju nije bilo.

Na osnovu člana 414. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić