-za januar 2017. godine iznos od 4.142,49 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 28.02.2017. godine do isplate i

na ime duga zbog neisplaćenih troškova parničnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju P1 91/17 iznos od 42.720,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 31.500,00 dinara počev od 12.05.2017. godine do isplate i na ime troškova izvršnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju II 665/18 iznos od 13.160,00 dinara,

sve u roku od 8 dana od dana prijema prepisa presude.

OBAVEZUJE SE tužena da tužilji na ime troškova celog postupka plati iznos od 79.236,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate, u roku od 8 dana od dana prijema prepisa presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Vranju P1 7/22 od 14.12.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je traženo da se obaveže tužena da joj na ime potraživanja koja tužilja ima prema Zdravstvenom centru „Vranje“ po rešenju Osnovnog suda u Vranju II 665/18 od 05.03.2018. godine na ime duga zbog neisplaćene naknade za prekovremeni rad i redovan rad za period od 01.12.2013. godine do 31.03.2017. godine isplati pojedinačno opredeljene mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svaog iznosa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se obaveže tužena da joj na ime duga zbog neisplaćenih troškova parničnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju u predmetu P1 91/17 isplati iznos od 42.720,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 31.500,00 dinara počev od 12.05.2017. godine do isplate i na ime troškova izvršnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju II 665/18 iznos od 13.160,00 dinara. Stavom trećim izreke, obavezana je tužilja da tuženoj na ime naknade troškova postupka isplati iznos od 42.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od izvršnosti presude do isplate.

Apelacioni sud u Nišu je presudom Gž1 1017/2023 od 03.03.2023. godine, odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju P1 7/22 od 14.12.2022. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, s predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Ispitujući dozvoljenost revizije u smislu člana 410. stav 2. tačka 4. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23 – drugi zakon), Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužilje dozvoljena radi ujednačavanja sudske prekse zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom ove presude na osnovu člana 404. stav 2. u vezi sa stavom 1. ZPP.

Odlučujući o reviziji tužilje na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je protiv Zdravstvenog centra „Vranje“ pred Osnovnim sudom u Vranju u predmetu P1 91/17 vodila radni spor radi isplate zarade za redovan rad, kao i uvećane zarade, za period od 01.12.2013. godine do 31.03.2017. godine. Postupak je završen zaključenjem sudskog poravnanja 12.12.2017. godine. Na predlog tužilje, kao izvršnog poverioca, Osnovni sud u Vranju je rešenjem II 665/18 od 05.03.2018. godine usvojio predloženo izvršenje radi namirenja potraživanja iz sudskog poravnanja i obavezan je Zdravstveni centar „Vranje“ da tužilji plati predmetno potraživanje, kao i troškove izvršnog postupka. Predmet Osnovnog suda u Vranju II 665/18 dostavljen je na sprovođenje izvršenja Javnom izvršitelju Aleksandru Nikoliću koji je 15.03.2018. godine doneo zaključak II 476/18, kojim je odredio sprovođenje izvršenja određeno rešenjem Osnovnog suda u Vranju od 05.03.2018. godine na sredstvima na računu izvršnog dužnika. Zaključak javnog izvršitelja je dostavljen Narodnoj banci Srbije, kao organizaciji za prinudnu naplatu. Tužilja je podneskom od 12.08.2019. godine predložila promenu sredstava i predmeta izvršenja iz razloga što je izvršni dužnik u neprekidnoj blokadi duže od tri godine i to zaplenom novčanih sredstava od dužnikovog dužnika, nakon čega u predmetu javnog izvršitelja nisu preduzimane druge radnje. Račun Zdravstvenog centra „Vranje“ je u neprekidno blokadi 1797 dana, tako da izvršenje određeno rešenjem suda i zaključkom javnog izvršitelja nije sprovedeno. Osnivač Zdravstvenog centra „Vranje“ je Republika Srbija, a taj centar se pretežno finansira iz ustupljenih javnih prihoda. Pokretne i nepokretne stvari koje centar koristi u radu su u javnoj svojini. Zdravstveni centar „Vranje“ nema udela u imovini drugih društava, dok se pokloni i donacije uplaćuju samo na račune koji su zaštićeni i ne mogu biti predmet izvršenja.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev tužilje, nalazeći da je izvršni postupak koji tužilja vodi protiv svog poslodavca čiji je osnivač tužena, još uvek u toku, a da tužilja pritom nije dokazala da su iscrpljena sva raspoloživa sredstva izvršenja propisana Zakonom o izvršenju i obezbeđenju. Po stanovištu ovih sudova, odgovornost Republike Srbije, kao osnivača Zdravstvenog centra „Vranje“, mogla bi se ustanoviti u smislu odredbe člana 14. Zakona o stečaju, tek u situaciji kada bi se neuspešno završio prethodni pokušaj naplate spornog potraživanja u izvršnom postupku, odnosno u situaciji da taj postupak bude obustavljen, što nije u konkretnom sluačaju.

Vrhovni sud nalazi da se revizijom tužilje osnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane nižestepenih sudova.

Odredbom člana 28. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik RS“, br. 25/19) propisano je da zdravstvenu ustanovu u javnoj svojini osniva Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a zdravstvenu ustanovu u privatnoj svojini osniva pravno ili fizičko lice, pod uslovima propisanim ovim zakonom (stav 2). Zdravstvena ustanova može se osnovati kao: 1) dom zdravlja; 2) zdravstvena ustanova poliklinika; 3) apotekarska ustanova; 4) bolnica (opšta i specijalna); 5) zdravstveni centar; 6) zavod; 7) zavod za javno zdravlje; 8) klinika; 9) institut; 10) kliničko-bolnički centar; 11) univerzitetski klinički centar; 12) vojna zdravstvena ustanova ili sanitetska jedinica i ustanova u Vojsci Srbije, u skladu sa posebnim zakonom.

Zakon o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“, br. 106/15... 9/20) sredstva i predmete izvršenja propisuje u odredbi člana 54. tako što sredstva izvršenja radi namirenja novčanog potraživanja jesu: prodaja nepokretnosti izvršnog dužnika, prodaja pokretnih stvari izvršnog dužnika, zajednička prodaja nepokretnosti i pokretnih stvari, prenos novčanog potraživanja izvršnog dužnika, prenos zarade izvršnog dužnika, prenos novčanih sredstava s računa izvršnog dužnika kod banke, prenos sredstava sa štednog uloga ili tekućeg računa izvršnog dužnika, prodaja finansijskih instrumenata izvršnog dužnika, prodaja udela izvršnog dužnika u privrednim subjektima i prenos potraživanja izvršnog dužnika da mu se predaju ili isporuče pokretne stvari ili preda nepokretnost i unovčenje drugih imovinskih prava izvršnog dužnika (stav 2).

Na osnovu odredbe člana 11. Zakona o stečaju („Službeni glasnik RS“, br. 106/15 i 106/16) stečajni postupak se otvara kada se utvrdi postojanje najmanje jednog stečajnog razloga (stav 1). Stavom 2. istog člana, navedeni su stečajni razlozi, između ostalog, trajna nesposobnost plaćanja, koja postoji ako stečajni dužnik ne može da odgovori svojim novčanim obavezama u roku od 45 dana od dana dospelosti obaveze i potpuno obustavi sva plaćanja u neprekidnom trajanju od 30 dana.

Prema članu 14. stav 1. istog Zakona, stečajni postupak se ne sprovodi prema: Republici Srbiji; autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave; fondovima ili organizacijama obaveznog penzijskog, invalidskog, socijalnog i zdravstvenog osiguranja; pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. ovog člana zakona ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njegovi osnivači, odnosno vlasnici, kao članovi ili akcionari (stav 3).

Na osnovu odredbe člana 16. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 153/20), na nepokretnostima u javnoj svojini koje u celini ili delimično koriste organi Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, ostvarivanje njihovih prava i dužnosti ne može se sprovesti prinudnim izvršenjem. Predmet prinudnog izvršenja ne mogu biti ni pokretne i nepokretne stvari koje koriste zdravstvene ustanove iz Plana mreže zdravstvenih ustanova, osim u slučajevima iz člana 17. stav 2. tog zakona na osnovu Odluke Vlade (stav 5).

U konkretnom slučaju, tužilja ima nenaplaćeno novčano potraživanje prema Zdravstvenom centru „Vranje“ čiji je osnivač Republika Srbija, a koje nije naplaćeno u izvršnom postupku, budući da je izvršni dužnik u neprekidnoj blokadi 1797 dana. Pošto su sve pokretne i nepokretne stvari koje koriste zdravstvene ustanove, pa i Zdravstveni centar u Vranju, u javnoj svojini Republike Srbije, a Zdravstveni centar nema udela u imovini drugih društava, pri čemu se pokloni i donacije uplaćuju samo na račune koji su zaštićeni i ne mogu biti predmet izvršenja, sledi da tužilja nije u mogućnosti da svoje potraživanje naplati u izvršnom postupku protiv Zdravstvenog centra u Vranju zbog njegove trajne nesposobnosti za plaćanje, te postoje materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka. Međutim, pošto se na osnovu odredbe člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, stečajni postupak ne sprovodi protiv zdravstvene ustanove koja se pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode iz republičkog budžeta, što je ovde slučaj, sledi da je tužena solidarno odgovorna za dugove Zdravstvenog centra u Vranju, kao njegov osnivač, u smislu odredbe člana 14. stav 3. Zakona o stečaju.

Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, svaki dužnik solidarne obaveze odgovara poveriocu za celu obavezu i poverilac može zahtevati njeno ispunjenje od koga hoće sve dok ne bude potpuno ispunjena, ali kad jedan dužnik ispuni obavezu, ona prestaje i svi dužnici se oslobađaju. Pošto je tužena solidarni dužnik, sledi da su nižestepeni sudovi, kada su odbili tužbeni zahtev, pogrešno primenili materijalno pravo.

Imajući u vidu izloženo, nižestepene presude su preinačene primenom člana 416. stav 1. ZPP, tako što je tužbeni zahtev tužilje usvojen.

Kako je tužilja uspela u postupku po reviziji pripada joj naknada troškova celog postupka na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članom 163. stav 2, 153. stav 1. i člana 154. stav 1. Zakona o parničnom postupku u iznosu od 79.236,00 dinara odmerenom primenom Taksene i Tarife o nagradama i naknadama troškova za rad advokata na osnovu člana 154. stav 2. ZPP. Troškovi se odnose na troškove zastupanja od strane advokata i to za sastav tužbe u iznosu od 9.000,00 dinara i sastav žalbe i revizije u iznosu od po 18.000,00 dinara, taksu na žalbu i drugostepenu odluku u iznosu od po 5.716,00 dinara i taksu na reviziju i odluku revizijskog suda u iznosu od po 11.432,00 dinara. Stoga je odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković