.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 2178/2023
22.06.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Dragane Boljević i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Slobodan Jovanović advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Ministarstvo zdravlja, koju zastupa Državno pravobranilaštvo - Odeljenje u Leskovcu, radi isplate potraživanja iz radnog odnosa, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 777/2023 od 01.03.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 22.06.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž1 777/2023 od 01.03.2023. godine tako što SE ODBIJA kao neosnovana žalba tužene i POTVRĐUJE presuda Osnovnog suda u Vranju P1 293/22 od 13.12.2022. godine i ODBIJA zahtev tužene za naknadu troškova parničnog postupka u iznosu od 55.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
OBAVEZUJE SE tužena da na ime troškova postupka po reviziji isplati tužiocu iznos od 38.692,00 dinara u roku od 15 dana od dostavljanja prepisa presude, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 777/2023 od 01.03.2023. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Vranju P1 293/2022 od 13.12.2022. godine u prvom i drugom stavu izreke tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da mu, na ime potraživanja koje ima prema Zdravstvenom centru u Vranju po rešenju Osnovnog suda u Vranju II 4143/2017 od 17.07.2017. godine, isplati na ime neisplaćenih troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rada za period od aprila 2013. godine do novembra 2014. godine novčane iznose navedene u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenih datuma do isplate, kao i iznos od 50.300,00 dinara na ime troškova parničnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju P1 601/2016 sa zakonskom zateznom kamatom od 17.07.2017. godine do isplate i iznos od 6.992,00 dinara na ime troškova izvršnog postupka u predmetu Osnovnog suda u Vranju II 4143/2017. Stavom drugim izreke, preinačena je odluka o troškovima parničnog postupka sadržana u trećem stavu izreke prvostepene presude tako što je obavezan tužilac da naknadi tuženoj troškove parničnog postupka u iznosu od 55.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 403. stav 2. tačka 2. i članom 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je 13.07.2017. godine pokrenuo izvršni postupak protiv svog poslodavca, Zdravstvenog centra u Vranju, radi naplate novčanog potraživanja iz radnog odnosa i parničnih troškova dosuđenih izvršnom presudom Osnovnog suda u Vranju P1 601/16 od 13.01.2017. godine. Predloženo izvršenje određeno je rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Vranju II 4143/2017 od 17.07.2017. godine na novčanim sredstvima izvršnog dužnika sa svih njegovih računa. Istim rešenjem tužiocu su priznati troškovi izvršnog postupka u iznosu od 6.992,00 dinara. Izvršenje sprovodi javni izvršitelj koji je 31.08.2017. godine doneo zaključak o sprovođenju izvršenja II 1588/2017. Izvršenje nije sprovedeno. Izvršni dužnik je u neprekidnoj blokadi od 27.04.2016. godine. Tužena je osnivač tužiočevog poslodavca koji se finansira iz različitih iznosa, pretežno iz sredstava dobijenih od Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.
Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbe člana 14. stav 1. i 3. Zakona o stečaju u vezi sa članom 11. stav 1. i 3. istog zakona usvojio tužbeni zahtev. Po stanovištu tog suda, tužena solidarno odgovara za obaveze tužiočevog poslodavca čiji je osnivač, a nad kojim se ne može sprovesti stečajni postupak iako je ostvaren jedan od uslova za otvaranje stečaja - trajna nesposobnost plaćanja.
Drugostepeni sud je, odlučujući o žalbi tužene, preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev. Po stanovištu tog suda, solidarna odgovornost tužene u smislu člana 14. stav 3. Zakona o stečaju mogla bi se ustanoviti tek ukoliko bi postupak izvršenja protiv izvršnog dužnika - Zdravstvenog centra u Vranju, bio obustavljen primenom člana 129. stav 1. tačka 6. Zakona o izvršenju i obezbeđenju jer je izvršenje postalo nemoguće i ne može da se sprovede iz drugih razloga (propao je predmet izvršenja, izvršni dužnik nema imovinu i slično).
Po oceni Vrhovnog suda, izloženo pravno stanovište drugostepenog suda nije pravilno, zbog čega su osnovani navodi revidenta o pogrešnoj primeni materijalnog prava.
Odredbom člana 14. stav 3. Zakona o stečaju uspostavljena je zakonska solidarna odgovornost osnivača pravnog lica nad kojim se ne sprovodi stečajni postupak.
Prema stavu 1. tog člana, stečajni postupak se ne sprovodi prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta Autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave. Zakonska solidarna odgovornost osnivača, predviđena navedenom zakonskom odredbom, aktivira se bez ispunjenja nekog dodatnog uslova uvek kada se u odnosu na pravno lice nad kojim se ne sprovodi stečajni postupak ostvari neki od uslova za otvaranje stečaja propisanih članom 11. Zakona o stečaju.
Odredbom člana 414. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima predviđeno je da svaki dužnik solidarne obaveze odgovara poveriocu za celu obavezu i poverilac može zahtevati njeno ispunjenje od koga hoće sve dok ne bude u potpunosti ispunjena, ali kad jedan dužnik ispuni obavezu, ona prestaje i svi se dužnici oslobađaju.
U konkretnom slučaju, tužena je osnivač Zdravstvenog centra Vranje - tužiočevog poslodavca, koji je pravnosnažnom i izvršnom sudskom odlukom obavezan na isplatu novčanog potraživanja tužioca iz radnog odnosa. Poslodavac tužioca se pretežno finansira iz ustupljenih javnih prihoda (doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje) dobijenih od Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje. Tužiočev dužnik je u neprekidnoj blokadi duži vremenski period, zbog čega je ispunjen uslov za otvaranje stečaja predviđen članom 11. stav 2. tačka 1. i stav 3. Zakona o stečaju, ali se nad njim stečajni postupak ne može sprovesti u smislu člana 14. stav 1. tog zakona, zbog čega je i nastala solidarna odgovornost tužene propisana stavom 3. tog člana za obaveze tužiočevog poslodavca utvrđene izvršnom ispravom.
Pravno stanovište drugostepenog suda da solidarna odgovornost tužene nastaje tek nakon obustave izvršnog postupka iz razloga predviđenog članom 129. stav 1. tačka 6. Zakona o izvršenju i obezbeđenju nije prihvatljivo. Takvo pravno stanovište nema utemeljenje u odredbi člana 14. stav 3. Zakona o stečaju, a njegovo prihvatanje značilo bi isključenje solidarne odgovornosti tužene i uspostavljanje njene supsidijarne odgovornosti.
Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.
Odluka o troškovima postupka postupka po reviziji, sadržana u drugom stavu izreke, doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. i 154. ZPP. Tužilac je uspeo u postupku po reviziji i zato ima pravo na naknadu troškova tog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara za sastav revizije i u visini sudske takse za reviziju i odluku po reviziji u traženim iznosima od po 10.346,00 dinara.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
