U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biserke Živanović, predsednika veća, Spomenke Zarić, Gordane Komnenić, Dobrile Strajina i Zorana Hadžića, članova veća, u parnici iz radnog odnosa AA iz ..., čiji je punomoćnik Vuk Vukićević, advokat iz ..., protiv tužene Osnovne škole „Laza Kostić“ u Kovilju, koju zastupa Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi isplate, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1460/22 od 04.04.2022. godine, u sednici održanoj dana 14.07.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1460/22 od 04.04.2022. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1460/22 od 04.04.2022. godine i presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/21 od 09.12.2021. godine i dopunska presuda toga suda P1 1730/21 od 03.02.2022. godine ispravljena rešenjem toga suda P1 1730/21 od 21.02.2022. godine, tako što se ODBIJA kao NEOSNOVAN tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se obaveže tužena da joj za period od 01.03.2018. godine do 01.03.2021. godine isplati i to:

-na ime naknade troškova za ishranu u toku rada iznos od 117.417,50 dinara sa zateznom kamatom od 24.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 23.811,59 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 23.11.2021. godine,

-na ime naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 82.969,29 dinara sa zateznom kamatom do 24.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 16.411,11 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 23.11.2021. godine,

-na ime naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 82.969,29 dinara sa zateznom kamatom od 24.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 16.411,11 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 23.11.2021. godine ka i da na iznose naknade troškova za ishranu u toku rada i naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.03.2018. godine do 01.03.2021. godine za tužilju uplati Fondu PIO Filijala Novi Sad doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje po stopi koja bude važila na dan uplate, kao i da joj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 51.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom.

OBAVEZUJE SE tužilja da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 70.900,00 dinara.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/2021 stavom prvim izreke usvojen je tužbeni zahtev tužilje. Stavom drugim izreke obavezana je tužena da tužilji za period od 01.03.2018. godine do 01.03.2021. godine isplati i to na ime naknade troškova za ishranu u toku rada iznos od 117.417,50 dinara sa zateznom kamatom od 24.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 23.811,59 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 23.11.2021. godine; Na ime naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 82.969,29 dinara sa zateznom kamatom od 24.11.2021. godine do isplate kao i iznos od 16.411,01 dinar na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 23.11.2021. godine. Stavom trećim izreke obavezana je tužena da tužilji na ime troškova parničnog posutpka isplati 51.000,00 dinara sa zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Dopunskom presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/2021 od 03.02.2022. godine obavezana je tužena da na iznose naknade troškova za ishranu u toku rada i naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.03.2018. godine do 01.3.2021. godine za tužilju uplati Fondu PIO – Filijala Novi Sad doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje po stopi koja bude važila na dan uplate.

Rešenjem Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/2021 od 21.02.2022. godine ispravljena je dopunska presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/2021 od 03.02.2022. godine, tako što u uvodu iste umesto naziva tuženog Predškolska ustanova „Radosno detinjstvo“ iz Novog Sada, ulica Pavla Simića broj 9 MB..., BIP ...“ treba da stoji naziv tuženog „Osnovna škola“ „ Laza Kostić“ iz Kovilja, ulica Laze Kostića broj 42, MB ..., BIP ... .

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1460/22 od 04.04.2022. godine odbijene su žalbe tužene i presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/21 od 09.12.2021. godine u delu odluke o tužbenom zahtevu i dopunska presuda osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/21 od 03.02.2022. godine, ispravljena rešenjem Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1730/21 od 21.02.2022. godine potvrđene.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava s pozivom na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Prema odredbi člana 404. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11....55/14) revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). O dozvoljenosti i osnovanosti posebne revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.

Postupajući u skladu sa citiranom odredbom zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je imajući u vidu različitu sudsku praksu Apelacionog suda u istoj činjenično pravnoj situaciji dozvolio odlučivanje o posebnoj reviziji tužene.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP i našao da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja se nalazi u radnom odnosu kod tužene i u spronom periodu je obavljala poslove ... sa koeficijentom za obračun plate od 6,30. Tužena je tužilji u spornom periodu obračunavala i isplaćivala platu tako što je osnovicu koju objavljuje Vlada Republike Srbije množila sa koeficijentom radnog mesta za poslove ... koja iznose 6,30, nakon čega je celokupno obračunatu platu sa uvećanjima i naknadama upoređivala sa minimalnom zaradom i po potrebi popunjavala do iznosa minimalne zarade. Na obračunskim listama plate za tuženu nisu iskazane naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora kao posebne stavke.

Imajući u vidu navedeno, nižestepeni sudovi nalaze da tužilji u spornom periodu nisu isplaćivane naknade i na ime troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, s obzirom na to da kada se koeficijent tužilje pomnoži sa cenom rada, plata nije odgovarala visini minimalne zarade, na osnovu čega su izveli zaključak da u koeficijenu za obračun plate tužilji nisu bile sadržane predmetne nakade iz ovih razloga su usvojili tužbeni zahtev u navedenim iznosima.

Prema stanovištu Vrhovnog kasacionog suda revizijom se osnovano ukazuje da nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 1. stav 1. tačka 3. Zakona o platama o državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ br. 34/01...21/16) koji se primenjuje na škole – ustanove ne radi obezbeđenja i ostvarivanja prava utvrđenih zakonom i ostvarivanja drugog zakonom određenog interesa u oblasti obrazovanja propisano je da se ovim zakonom uređuje i način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja između ostalih i zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta republike, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Članom 4. stav 2. istog zakona propisano je da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Koeficijent za obračun i isplatu plate zaposlenih u školama određeni su Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 44/01 sa izmenama). Vlada Republike Srbije i reprezenativni sindikati zaključili su poseban kolektivni ugovor za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima („Službeni glasnik RS“ broj 21/15 i 92/20) kojim su pored ostalog uredili prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenih u osnovnim školama, srednjim školama i domovima učenika, kojima se sredtva za plate obezbeđuju u budžetu Republike Srbije.

Međutim, imajući u vidu da istim nije ugovoreno ni pravo zaposlenih na isplatu naknade za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora, proizilazi da kada su u pitanju navedene naknade za zaposlene u školama se primenjuju odredbe Zakona o platama u državnim organima i javnim službama. Ovim zakonom je pripisano da koeficijent izražva složenost, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu kao i da sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regrese za korišćenje godišnjeg odmora. Takođe, iako se iz koeficijenta osnovne plate za tužilju od 6,30 u isplatnim listama ne vidi koji je procenat ili nominalni iznosa koji predstavlja navedene naknade, sama ta činjenica ne stvara osnov za njihovu isplatu na način kako su to nižestepeni sudovi utvrdili (parametrima posebnih kolektivnih ugovora u RJ: za delatnost putne privrede, javno komunalna preduzeća i slično), niti to podrazumeva da deo koefeicijenta tužilji pouzdano ne sadrži predmetne troškove.

Kod ovako utvrđene činjenične i pravne situaciji po oceni Vrhovnog kasacionog suda tužena nema pravo na tražene naknade jer joj je tužena platu obračunavala i isplaćivala u skladu sa utvrđenim koeficijentom ( u kojem se prema zakonskoj odredbi sadržani dodaci za ishranu i regres), zbog čega su presude preinačene i tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan.

Iz navedenih razloga primenom člana 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Tužena je uspela u postupku pa je tužilja obavezana da joj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 70.900,00 dinara primenom člana 153, 154, 163. i 165. stav 2. ZPP. Tuženoj su dosuđeni opredeljeni troškovi koji obuhvataju sastav odgovora na tužbu 9.000,00 dinara, zastupanja na dva ročišta po 10.500,00 dinara, sastav žalbe i revizije po 18.000,00 dinara prema Tarifi o nagradama i naknadama za rad advokata („Službeni glasnik RS“ broj 121/12...37/21, kao i sudska taksa na žalbu 4.900,00 dinara odmerenu prema Zakonu o sudskim taksama („Službeni glasnik RS“ broj 128/24 i 106/15).

Predsednik veća-sudija

Biserka Živanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić