Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3202/14 od 10.06.2015. godine, prvostepena presuda je potvrđena u stavu prvom, drugom, trećem, četvrtom, petom i šestom izreke, a žalba tužene odbijena u tom delu, kao neosnovana.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu tužena je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 i 55/14), pa je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka zbog kojih se, primenom člana 407. stav 1. ZPP, revizija može izjaviti.

Predmet tražene pravne zaštite je poništaj rešenja pravnog prethodnika tužene, Ministarstva za ekonomske odnose sa inostranstvom, od 26.07.2005. godine, po kome tužilji prestaje radni odnos zaključno 15.08.2005. godine, uz isplatu otpremnine od 108.960,80 dinara i drugostepenog rešenja od 09.08.2005. godine, kojim je prigovor tužilje izjavljen protiv navedenog prvostepenog rešenja, odbijen kao neosnovan, uz zahtev za naknadu štete u visini neisplaćene plate u periodu nezakonitog prestanka radnog odnosa.

Ocenjujući zakonitost pobijanih rešenja, sudovi su utvrdili da je tužilja diplomirani ekonomista – master, da je kod pravnog prethodnika tužene - Ministarstva za ekonomske odnose sa inostranstvom, zasnovala radni odnos na neodređeno vreme 01.08.2001. godine i raspoređena na poslove privlačenja K. u G. z.k., u okviru S.z.s.u., donacije i razvojnu pomoć ministarstva, u zvanju samostalnog stručnog saradnika, sa koeficijentom za obračun i isplatu plate u visini od 11,30. Nakon donošenja novog Pravilnika od 30.05.2005. godine, o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u Ministarstvu za ekonomske odnose sa inostranstvom, doneto je rešenje od 30.06.2005. godine, po kome je tužilja ostala neraspoređena, a rešenjem od 21.07.2005. godine, prigovor tužilje izjavljen protiv navedenog prvostepenog rešenja je odbijen, kao neosnovan.

Pravnosnažnom presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P1 73/08 od 12.12.2008. godine, navedena rešenja pravnog prethodnika tužene su poništena kao nezakonita. Međutim, pre pravnosnažnosti odluke suda o zakonitosti odluke kojom je tužilja oglašena neraspoređenom, pravni prethodnik tužene je doneo i pobijana rešenja od 26.07.2005. i 15.08.2005. godine, kojim tužilji prestaje radni odnos zaključno sa 15.08.2005. godine.

Odredba člana 65. Zakona o radnim odnosima u državnim organima („Službeni glasnik RS“ broj 48/91...32/02, koji je bio na snazi u vreme donošenja pobijanih rešenja) obavezuje funkcionera koji rukovodi državnim organom da, u situaciji kada je došlo do smanjenja broja zaposlenih, odnosno promena u organizaciji i metodu rada ili smanjenja obima i ukidanja poslova, pokuša da rasporedi zaposlenog u istom ili drugom državnom organu, na radno mesto koje odgovara njegovoj stručnoj spremi (stav 1. i 2. ovog člana). Tek ukoliko nije u mogućnosti da postupi u skladu sa stavom 1. i 2. ovog člana, funkcioner donosi rešenje kojim se zaposleni oglašava neraspoređenim (stav 4. istog člana). To znači da je odluka o prestanku radnog odnosa zaposlenom po ovom osnovu uslovljena zakonitošću odluke kojom je oglašen neraspoređenim.

Imajući ovo u vidu, kao i da je u konkretnom slučaju odluka kojom je tužilja oglašena neraspoređenom, poništena pravnosnažnom sudskom odlukom, to pravilno sudovi nalaze da nije bilo mesta donošenju odluke o prestanku radnog odnosa, što i rešenje o prestanku radnog odnosa tužilji čini nezakonitim.

Na ovaj način, Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi pravilnom primenom materijalnog prava usvojili tužbeni zahtev i poništili pobijana rešenja pravnog prethodnika tužene.

Odredbom člana 191. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br.24/05, ..54/09), koji se shodno primenjuje na radne odnose zaposlenih u državnim organima, regulisana je nužna pravna posledica nezakonitog prestanka radnog odnosa, koju predstavlja reintegracija zaposlenog - na njegov zahtev (stav 1.) i naknada štete u vidu izgubljene zarade i drugih primanja koja mu pripadaju po zakonu, opštem aktu i ugovoru o radu, uz uplatu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje (stav 2.), pa su sudovi pravilno i u ovom delu usvojili tužbeni zahtev, a revizijom se neosnovano ukazuje na nepravilnu primenu prava prilikom utvrđivanja visine izgubljene zarade.

Naime, tužilja ima visoku stručnu spremu-diplomirani ekonomista – master, ima položen državni stručni ispit, znanje engleskog i nemačkog jezika i 13 godina radnog staža. U momentu prestanka radnog odnosa, kod pravnog prethodnika tužene, bila je raspoređena na odgovarajuće radno mesto u zvanju samostalnog stručnog saradnika, u skladu sa članom 28. stav 1 tačka 2. Zakona o radnim odnosima u državnim organima, kome odgovara zvanje samostalnog savetnika iz člana 37. Zakona o državnim službenicima, a za koje, prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja ispunjava uslove. Mesečni iznosi izgubljene zarade utvrđeni su prema izveštajima Ministarstva za finansije, Uprave za trezor, a čiju visinu tužena u toku postupka nije sporila.

Imajući ovo u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se revizijom neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava i s tim u vezi na pogrešno utvrđeno činjenično stanje. Naime, primenom člana 7. stav 1. i 2. ZPP, stranke su dužne da iznesu sve činjenice na kojima zasnivaju svoj zahtev i da predlože dokaze na kojima se te činjenice zasnivaju, a sud će razmotriti i utvrditi samo činjenice koje su stranke iznele i samo dokaze koje su stranke predložile. Tužilja jeste dokazala da ispunjava uslove za sticanje zvanja samostalnog savetnika, kao i visinu izgubljene zarade u visini koeficijenta od 3,16, određenog za prvi platni razred, sedme platne grupe, u koju je razvrstano zvanje samostalnog savetnika, pa je na tuženoj bio teret dokazivanja suprotnog, odnosno na koje bi radno mesto i u kom zvanju tužilja bila raspoređena da nije bilo nezakonitog rešenja kojim je oglašena neraspoređenom, kao i da bi njena primanja obračunata prema koeficijentu utvrđenom prema zvanju samostalnog stručnog saradnika, u skladu sa Zakonom o radnim odnosima u državnim organima, bila niža od plate obračunatom prema koeficijentu za samostalnog savetnika (zvanje određenog u skladu sa Zakonom o državnim službenicima). Imajući u vidu da je tužena propustila da postupi na ovaj način, to ne može u postupku po reviziji isticati da je visina izgubljene zarade pogrešno obračunata, pa je bez uticaja i kada je počeo da se primenjuje i Zakon o državnim službenicima i Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, jer tužena nije dokazala da bi drugačijim obračunom, tužilji osnovano pripadao manji iznos od dosuđenog.

Ostale navode u reviziji kojima se osporava utvrđeno činjenično stanje, Vrhovni kasacioni sud nije cenio, s obzirom da se revizija iz ovih razloga ne može izjaviti (član 407. stav 2. ZPP).

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.