Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revizijom se određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u radnom odnosu kod tužene na neodređeno vreme kao civilno lice na službi u Vojsci Srbije i Crne Gore, VU „Dedinje“, na poslove ... u okviru pogona ... za koje je sistematizacijom radnih mesta ustanove predviđena stručna sprema PKV, na osnovu rešenja tužene broj 43-527 od 24.03.2006. godine. Direktor VU „Dedinje“ doneo je internu naredbu broj 2846-4 od 23.12.2012. godine o isplati jednokratne solidarne pomoći svim civilnim licima na službi u VU „Dedinje“ u neto iznosu od 3.000,00 dinara. Na osnovu Odluka ministra odbrane i to: odluke SBiF br. 78-8 od 24.01.2013. godine, br. 961-3 od 11.07.2013. godine, br. 1189-2 od 01.10.2013. godine i br. 1507-3 od 23.12.2013. godine odobrena je isplata jednokratne novčane pomoći i to: profesionalnom pripadniku Vojske Srbije koji je u radnom odnosu na neodređeno vreme ili na određeno vreme na dan 31.08.2013. godine i koji je ostvario pravo na platu (sa dodacima) za avgust 2013. godine, odnosno naknadu plate zbog porodiljskog odsustva, nege deteta i posebne nege deteta, naknadu zbog privremene sprečenosti za rad (bolovanje) duže od 30 dana i licu koje radi skraćeno radno vreme (invalid). Iz zaključka Vlade br. 121-379/13-2 od 24.01.2013. godine, utvrđeno je da je odobrena isplata jednokratne novčane pomoći profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev, zaključivši da se radno angažovanje tužilje u Vojnoj ustavnovi „Dedinje“ ne može smatrati ličnim svojstvom, jer njen identitet nije određen i ne zavisi od toga kod kog poslodavca radi, te da u tom smislu razlikovanje na koje tužilja ukazuje – razlikovanje po osnovu pripadnosti vojno dohodovanoj ustanovi „Dedinje“ ne može se okarakterisati kao diskriminacija po osnovu ličnog svojstva. Drugostepeni sud je na osnovu rezultata izvedenih dokaza ocenio da tužilja nije u istoj situaciji sa ostalim pripadnicima Vojske Srbije i Ministarstva odbrane, s obzirom da je raspoređena u svojstvu civilnog lica u vojno dohodovnoj ustanovi koja posluje po principu sticanja i raspodele dobiti, te da nije stupanjem na snagu Zakona o Vojsci Srbije, shodno odredbi člana 194. stav 1. stekla status vojnog službenika ili vojnog nameštenika, kao i da pravo na isplatu plate, naknade i drugih primanja ostvaruje po propisima kojima se uređuje poslovanje tih ustanova.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, odluka drugostepenog suda je zasnovana na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Pojam diskriminacije odnosno diskriminatorskog postupanja definisan je RS“, br. 22/09). Odredbom člana 5. istog zakona propisano je da su oblici diskriminacije neposredna i posredna diskriminacija, kao i povreda načela jednakih prava i obaveza, pozivanje na odgovornost, udruživanje radi vršenja diskriminacije, govor mržnje i uznemiravanje i ponižavajuće postupanje, Odredbom člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije propisano je da neposredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili propuštanjem, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj, a članom 7. istog zakona propisano je da posredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva, stavlja u nepovoljniji položaj aktom, radnjom ili propuštanjem koje je prividno zasnovano na načelu jednakosti i zabrane diskriminacije, osim ako je to opravdano zakonitim ciljem, a sredstva za postizanje tog cilja su primerena i nužna. Odredbom člana 16. stav 1. istog zakona, pored ostalog, propisano je da je zabranjena diskriminacija u oblasti rada, odnosno narušavanje uživanja pod jednakim uslovima svih prava u oblasti rada.

U konkretnom slučaju, u toku postupka utvrđeno je da je Vojna ustanova „Dedinje“ vojno dohodovna ustanova koja obavlja proizvodnu i uslužnu delatnost po principu sticanja i raspodele dobiti, da se nalazi u procesu transformacije (što je regulisano Uredbom o transformaciji vojnih ustanova koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost po principu sticanja i raspodele dobiti i o pravima i obavezama civilnih lica na službi u Vojsci Srbije zaposlenih u tim ustanovama - „Službeni glasnik RS“, br. 58/08, 94/09 i 10/13), kao i da je direktor VU „Dedinje“ na osnovu odredbe člana 15. stav 1. tačka 22. Pravilnika o vojnim ustanovama koje posluju po principu sticanja i raspodele dohotka („Službeni Vojni list“, br. 5/86 i 31/91) i ukazane potrebe, odnosno mogućnosti doneo internu naredbu broj 2846-4 od 23.12.2012. godine o isplati jednokratne solidarne pomoći svim licima u neto iznosu od 3.000,00 dinara, te da ovu solidarnu pomoć nisu ostvarili pripadnici Vojske Srbije i Ministarstva odbrane u svojstvu profesionalnih vojnih lica, vojnih nameštenika i vojnih službenika, s obzirom da je isplata vršena iz sredstava koje je ustanova ostvarila poslovanjem.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u konkretnom slučaju tužena nije diskriminatorski postupala prema tužilji, zato što tužilje ukazuju da su diskriminisane u odnosu na zaposlene tužene sa kojima se ne nalazi u uporedivoj (analognoj) ili bitno sličnoj situaciji, stoga je pravilan zaključak drugostepenog suda da tužilja nije u istoj situaciji sa ostalim pripadnicima Vojske Srbije i Ministarstva odbrane, s obzirom da je raspoređena u svojstvu civilnog lica u vojno dohodovnoj ustanovi koja posluje po principu sticanja i raspodele dobiti, da nije stupanjem na snagu Zakona o Vojsci Srbije shodno odredbi člana 194. stav 1. stekla status vojnog službenika ili vojnog nameštenika, te da je za razliku od ostalih pripadnika Vojske Srbije zadržala sva prava po Zakonu o vojsci do okončanja procesa transformacije, a da pravo na isplatu plate, naknade i drugih primanja ostvaruje po propisima kojima se uređuje poslovanje tih ustanova. Naime, za postojanje diskriminacije potrebno je da se lice koje traži zaštitu zbog diskriminacije nalazi u uporedivoj (analognoj) ili bitno sličnoj situaciji u odnosu na druga lica, pa ako se ne nalazi u takvoj situaciji, diskriminacije nema. Između tužilje i zaposlenih (profesionalnih vojnih lica) na koje ukazuje kao na lica u odnosu na koja je diskriminisana, postoje suštinske pravne i faktičke razlike, zbog kojih se oni ne nalaze u uporedivoj situaciji, a zbog čega nije osnovan zahtev za utvrđenje diskriminacije u smislu člana 2. u vezi sa članom 6. Zakona o zabrani diskriminacije.

Suprotno revizijskim navodima, pravilan je zaključak drugostepenog suda da tužilje nisu dokazale da su stekle status profesionalnih pripadnika Vojske Srbije u 2013. godini (vojni službenik ili vojni nameštenik). Ovo iz razloga što je odredbom člana 9. Uredbe o transformaciji vojnih ustanova koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost po principu sticanja i raspodele dobiti i o pravima i obavezama civilnih lica na službi u Vojsci Srbije zaposlenih u tim ustanovama, propisano da se civilna lica na službi u Vojsci Srbije zaposlena u postojećim vojnim ustanovama posle izvršene transformacije tih ustanova u vojne ustanove iz člana 2. tačka 1. ove Uredbe bez statusa pravnog lica prevode u vojne službenike ili vojne nameštenike u skladu sa Zakonom o Vojsci Srbije. Saglasno navedenom, za prevođenje civilnih lica zaposlenih u VDU u status vojnih službenika i nameštenika neophodno je da je postupak transformacije tih ustanova završen, a što ovde nije slučaj jer je VDU „Dedinje“ i dalje u procesu transformacije. Imajući u vidu navedeno pravilna je odluka nižestepenih sudova kojom je odbijen tužbeni zahtev tužilje.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414 stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić