Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1835/15 od 28.08.2015. godine, žalba tužioca je odbijena i prvostepena presuda potvrđena, a odbijen je i zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužilac je izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložio da se o reviziji odluči kao posebnoj, primenom člana 404. ZPP, zbog potrebe ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužioca, primenom člana 404. ZPP, imajući u vidu da je tužilac uz reviziju dostavio više odluka apelacionih sudova, iz kojih proizilazi da su osnovani navodi o različitom postupanju (odlučivanju) apelacionih sudova u istoj pravnoj stvari, što ukazuje na potrebu odlučivanja o reviziji, kao izuzetno dozvoljenoj, radi ujednačavanje sudske prakse, zbog čega je i odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ br. 72/11 i 55/04), pa je našao da je revizija delimično osnovana, a delimično neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka, zbog kojih se, primenom člana 407. stav 1. ZPP, revizija može izjaviti.

Prema do sada utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tužene i raspoređen na poslove policajca. Rešenjem tužene od 24.01.2008. godine raspoređen je na radno mesto vođe saobraćajnog sektora i određena mu je visina plate u skladu sa članom 3, 4. i 7. Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine, pa mu je ukupan koeficijenti za obračun i isplatu plate određen u visini od 18,42. Poređenjem koeficijenta tužioca sa koeficijentom M.P., zaposlene kod tužene na daktilografskim i administrativno tehničkim poslovima, kojoj je određen ukupan koeficijent 12,84, utvrđeno je da je prema članu 3. Pravilnika - osnovni koeficijent, tužilac razvrstan u 19. platni razred sa koeficijentom 10,17, a uporedna radnica u 31. platni razred sa koeficijentom 6,68; prema članu 4. Pravilnika - dodatni koeficijent (prema stručnoj spremi i radnom statusu- mestu) tužiocu je određen koeficijent 6,70, a uporednoj radnici 4,61, iako oboje imaju IV stepen stručne spreme, a prema članu 7. Pravilnika – dodatni koeficijent za zvanje i tužiocu i uporednoj radnici određen je u visini 1,55. Ocenom nalaza sudskog veštaka, sudovi su utvrdili broj časova prekovremenog i noćnog rada tužioca (neredovnost u radu), te je utvrđeno i da mu je obračun i isplata plate vršen za 174 časa mesečno. Poređenjem plate tužioca sa platom uporednog radnika – M.P., sudovi su utvrdili da je u utuženom periodu, ukupan koeficijent tužioca veći za 43,46% od ukupnog koeficijenta M.P., a dodatni koeficijent tužioca je veći za 45,33,% od dodatnog koeficijenta M.P.. Sudovi su utvrdili i da u periodu korišćenja godišnjeg odmora i to u avgustu 2010. godine i u januaru 2011. godine, kao i u periodu plaćenog odsustva u septembru 2010. i u septembru 2011. godine, tužena tužiocu nije isplaćivala naknadu zarade u punom iznosu, već je ista umanjena za iznos stimulativne naknade, koji bi mu bio isplaćen da je bio na radu. Visina manje isplaćene naknade utvrđena je ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, sudovi nalaze da je za utuženi period, u odnosu na traženu neredovnost u radu, tužiocu već izvršeno uvećanjem plate preko 30%, kroz uvećanje dodatnog koeficijenta - nakon 01.07.2006. godine (početak primene Pravilnika tužene od 26.06.2006. godine), u skladu sa članom 147. u vezi člana 146. stav 1. Zakona o policiji, čime je tužena ispunila svoju obavezu prema njemu po ovom osnovu, u smislu člana 295. ZOO, što i tužbeni zahtev u ovom delu čini neosnovanim.

Pobijanom pravnosnažnom odlukom odbijen je i tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio isplatu stimulativne naknade za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva, koju bi primio da je bio na radu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su sudovi, prilikom odlučivanja o delu tužbenog zahteva kojim je odlučeno o zahtevu za isplatu stimulativne naknade za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva, pravilnom primenom materijalnog prava odbili tužbeni zahtev u ovom delu, osnovano nalazeći da u konkretnom slučaju nema mesta primeni odredbe člana 32. stav 1. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, već se ima primeniti stav 2. člana 9. Pravilnika o platama zaposlenih kod tužene, kojim je isključeno pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu od 10% za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Naime, zaposlenima kod tužene plata se obračunava u skladu sa odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Sl. glasnik RS“, br. 101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade zarade), i sastoji se od osnovice, koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta, koje utvrđuje nadležni ministar, aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. Zakona). U skladu sa svojim ovlašćenjima predviđenim Zakonom o policiji, ministar je doneo Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine, kojim je utvrđena visina koeficijenata (iz člana 146. stav 1. i člana 147. stav 1. Zakona). Pravilnikom je pored osnovnog i dodatnog koeficijenta, radnicima Ministarstva, zbog rada pod posebnim uslovima, priznat i dodatak na platu u visini od 0,1% za svaku punu godinu penzijskog staža. Prema odredbi člana 9. stav 1. ovog Pravilnika, zaposlenima u MUP pripada i stimulativna naknada u visini od 10% na platu za vreme provedeno na radu, kao i u toku privremene nesposobnosti prouzrokovane povredom koja je nastupila u vršenju ili povodom vršenja službe, dok je stavom 2. ovog člana, pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu isključeno za vreme odsustva sa rada koja nisu obuhvaćena stavom 1. ovog člana, kao i u slučaju isključenja zaposlenog iz službe, za vreme dok traje isključenje.

Imajući u vidu da je Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, na osnovu koga zaposleni kod tužene ostvaruju pravo na stimulativnu naknadu, donet u sprovođenju Zakona o policiji (“Sl. glasnik RS” br. 101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u vreme donošenja Pravilnika), iz čega proizlazi da Pravilnik ne predstavlja podzakonski akt u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, na koji se tužilac poziva, to sudovi pravilno nalaze da u konkretnom slučaju nema mesta primeni odredaba Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, prilikom obračuna naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Iz navedenog proizlazi da u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade zarade, platu zaposlenih u MUP predstavlja iznos dobijen množenjem osnovice – koju utvrđuje Vlada RS, sa koeficijentom - osnovnim i dodatnim, koji utvrđuje ministar (član 146. stav 1. i člana 147. stav 1. Zakona), uz uvećanje od 0,4% za svaku navršenu godinu radnog staža (član 146. stav 2. Zakona), i uz dodatak na platu u visini od 0,1% za svaku punu godinu penzijskog staža - zbog rada pod posebnim uslovima. Ovako dobijen iznos plate zaposlenih kod tužene, predstavlja ujedno i naknadu plate, na koju su zaposleni u tom periodu imali pravo za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva. Pravo na stimulativnu naknadu od 10% za vreme provedeno na radu, zaposlenima kod tužene priznato je članom 9. stav 1. Pravilnika, pa pravilno sudovi nalaze da se u konkretnom slučaju ima primeniti i stav 2. istog člana, koji pravo na ovu – stimulativnu naknadu isključuje za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva, a što i tužbeni zahtev tužioca čini neosnovanim u ovom delu.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Međutim, navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava u delu kojim je odlučeno o zahtevu za isplatu naknade za prekovremeni i noćni rad i za rad u dane državnih i verskih praznika, su osnovani.

Zakonom o policiji („Sl.glasnik RS“ br.101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u spornom, utuženom periodu), određeno je da se osnovna plata zaposlenih kod tužene, sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, radna mesta, odnosno poslove na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost poslova (član 146. stav 2. Zakona). Dodatni koeficijent utvrđen u skladu sa članom 146. stav 2. ovog Zakona, primenom na osnovicu uvećava platu za 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika (član 147. stav 1.), a uz saglasnost Vlade, za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika (član 147. stav 2. istog Zakona). Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u, od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica zaposlena kod tužene, počev od stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006. godine do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji (“Sl.glasnik RS” 92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika.

Međutim, da li je plata policajca koji ima status ovlašćenog službenog lica uvećana za navedeni procenat, predstavlja faktičko pitanje, koje je, potrebno utvrditi u svakom konkretnom slučaju i to, suprotno stanovištu nižestepenih sudova, poređenjem sa platom policijskog službenika istog stepena školske spreme koji takođe ima status ovlašćenog službenog lica, ali koji nema neredovnost u radu. Ovo iz razloga što sama sadržina odredbe člana 147. Zakona, ukazuje da prilikom utvrđivanja da li je tužiocu već uvećana plata po ovom osnovu, uporedni radnik ne može biti državni službenik kome je u startu već utvrđen niži koeficijent po osnovu radnog statusa – radnog mesta i po osnovu razvrstavanja u znatno niži platni razred, kako je to učinjeno u sprovedenom postupku pred nižestepenim sudovima.

Imajući ovo u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pobijanom odlukom pogrešno primenjeno materijalno pravo kada je okolnost - da li je tužiocu priznato i utvrđeno pravo na uvećanu zaradu po osnovu noćnog rada, utvrđena stavljanjem u srazmeru koeficijenta tužioca sa koeficijentom referenta kome je po osnovu platnog razreda i radnog mesta, odnosno zvanja, već određen znatno niži koeficijent za obračun plate.

Na ovaj način, pobijanom odlukom je o osnovanosti ovog dela tužbenog zahteva odlučeno uz pogrešnu primenu materijalnog prava, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno, pa je Vrhovni kasacioni sud, primenom člana 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku, odlučio kao u stavu trećem izreke.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će činjenično stanje utvrditi u skladu sa primedbama iz ove odluke, a potom pravilnom primenom materijalnog prava, doneti novu i zakonitu odluku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.