U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biserke Živanović, predsednika veća, Spomenke Zarić i Gordane Komnenić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Milan Cvetković, advokat iz ..., protiv tuženog Apoteke „Beograd“ iz Beograda, koga zastupa Veselin Andrijanić, advokat iz ..., radi utvrđenja i isplate, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3247/20 od 04.03.2021. godine, u sednici veća održanoj 30.06.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3247/20 od 04.03.2021. godine, u stavu drugom i četvrtom izreke.

ODBIJA SE kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 222/16 od 01.07.2020. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilje – protivtužene i obavezan tuženi – protivtužilac da na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćene zarade u periodu od avgusta 2007. godine do decembra 2009. godine isplati 4.087.136,35 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 31.08.2019. godine do konačne isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca, kojim je tražio da se utvrdi da je ništava odredba 9. Aneksa ugovora o radu broj .. od 01.11.2005. godine, zaključenog između tuženog – protivtužioca i tužilje – protivtužene, kao protivpravna prinudnim propisima, kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbijen je protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ništava odredba 9. Ugovora o radu broj .. od 21.03.2007. godine, zaključenog između tuženog – protivtužioca i tužilje – protivtužene, kao protivna prinudnim propisima, kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tuženi – protivtužilac da tužilji – protivtuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 687.235,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršenja do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3247/20 od 04.03.2021. godine, stavom prvim izreke, potvrđena je prvostepena presuda u delu stava jedan izreke, kojim je obavezan tuženi da tužilji na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćene zarade u periodu od avgusta 2007. godine do decembra 2009. godine, isplati iznos od 721.922,31 dinara na ime glavnog duga, sa zakonskom zateznom kamatom od 31.08.2019. godine do isplate, kao i da tužilji isplati iznos od 1.174.059,30 dinara na ime kamate u stavu dva i tri izreke i žalba tuženog u tom delu se odbija kao neosnovana. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u preostalom delu stava jedan izreke i odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje u delu kojim je tražila da se obaveže tuženi da tužilji na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćene zarade u periodu od avgusta 2007. godine do decembra 2009. godine, isplati na ime glavnog duga preko iznosa od 721.922,31 dinara, a do iznosa do 1.615.248,81 dinara, iznos od 893.326,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 31.08.2019. godine do isplate; da se obaveže tuženi da tužilji isplati na ime kamate preko iznosa od 1.174.059,30 dinara, a do iznosa od 2.471.887,54 dinara, iznos od 1.297.828,24 dinara i da se obaveže tuženi da tužilji za iznos obračunate kamate od 2.471.887,54 dinara isplati zakonsku zateznu kamatu od 31.08.2019. godine do isplate. Stavom trećim izreke, potvrđeno je rešenje o naknadi parničnih troškova sadržano u stavu četvrtom izreke prvostepene presude za iznos od 526.280,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate i u tom delu je žalba tuženog odbijena kao neosnovana. Stavom četvrtim izreke, preinačeno je rešenje o naknadi parničnih troškova sadržano u stavu četvrtom izreke prvostepene presude u preostalom delu i odbijen kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu parničnih troškova preko iznosa od 526.280,00 dinara do iznosa od 687.235,00 dinara za iznos od 160.955,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom petim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka po žalbi.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, reviziju je blagovremeno izjavila tužilja zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 55/14) i našao da je revizija tužilje neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se revizijom ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu kod tuženog u periodu od 2004. godine do 2009. godine, na osnovu zaključenih ugovora o radu i aneksa ugovora o radu. Tužilja je zasnovala radni odnos Ugovorom o radu broj .. od 08.09.2004. godine, na mestu ... za sektor ..., a članom 9. za obračun zarade bio je utvrđen koeficijent od 23,16. Aneksom navedenog ugovora od 01.11.2005. godine izmenjen je član 9. tako što je za obračun zarade bio utvrđen koeficijent od 37,05. Tužilja je zatim zaključila Ugovor o radu broj .. od 21.03.2007. godine, za radno mesto ... za ... poslove, sa koeficijentom za obračun zarade od 39,05 i Ugovor o radu broj .. od 09.08.2007. godine, za radno mesto ... za ... poslove sa koeficijentom 29,26. Nakon toga, tužilja je zaključila Ugovor o radu broj .. od 18.02.2008. godine, za radno mesto ... za ... poslove sa koeficijentom 19,52, a Aneksom ovog ugovora broj .. od 31.10.2008. godine, tužilja je premeštena na radno mesto ... u sektoru za ... sa koeficijentom 18,70, koji je trajao do 25.12.2009. godine, kada je tužilja sporazumno raskinula radni odnos sa tuženim. Pravnosnažnom presudom od 20.01.2017. godine utvrđena je ništavost Ugovora o radu broj .. od 09.08.2007. godine i Ugovora o radu broj .. od 06.02.2008. godine. Ništavost Aneksa ugovora o radu broj .. od 03.10.2008. godine nije utvrđena. Tužilja u ovom postupku potražuje razliku između isplaćene zarade i zarade koja bi tužilji bila isplaćena primenom koeficijenta za obračun zarade u visini od 39,05 na osnovu Ugovora o radu od 21.03.2007. godine, a s obzirom na utvrđenu ništavost kasnije zaključenih ugovora o radu. Visina potraživanja utvrđena je na osnovu nalaza veštaka.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tuženi prouzrokovao štetu tužilji zaključivanjem ugovora o radu kojima su bili utvrđeni niži koeficijenti i za koje je kasnije utvrđeno da su ništavi, pa je obavezao tuženog na naknadu štete u visini utvrđenoj nalazom veštaka.

Drugostepeni sud je nakon održane rasprave zaključio da je pravilno tuženi obavezan na isplatu zarade do punog iznosa, prema koeficijentu 39,05, u periodu u kom je tuženi obračunavao zaradu tužilji u manjem iznosu prema koeficijentima iz ugovora o radu za koje je kasnije utvrđeno da su ništavi. Međutim, preinačio je prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev za iznos preko potvrđenog, smatrajući da je u periodu od novembra 2008. godine do decembra 2009. godine bio na snazi Aneks ugovora o radu od 31.10.2008. godine, čiji poništaj tužilja nije tražila i po kom je tužilji zarada isplaćena u punom iznosu za navedeni period.

Neosnovano se revizijom tužilje ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 164. Zakona o radu, propisano je da ako zaposleni pretrpi povredu ili štetu na radu ili u vezi sa radom, poslodavac je dužan da mu naknadi štetu u skladu sa zakonom i opštim aktom.

Članom 154. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da ko drugome prouzrokuje štetu, dužan je naknaditi je, ukoliko ne dokaže da je šteta nastala bez njegove krivice.

Imajući u vidu navedene norme, poslodavac može nezakonitom odlukom i radnjama koje prate takvu odluku da zaposlenom prouzrokuje materijalnu štetu. Međutim, da bi došlo do naknade štete potrebno je da zaposleni pretrpi štetu, kao i da postoji krivica poslodavca za tu prouzrokovanu štetu. U konkretnom slučaju, tužilja je Aneksom ugovora o radu od 31.10.2008. godine, premeštena na druge poslove i utvrđen joj je koeficijent 18,70. Poništaj navedenog aneksa tužilja nije tražila, tako da nije utvrđena ni nezakonitost u postupanju tuženog. Suprotno navodima revizije, za period od novembra 2008. godine do decembra 2009. godine tužilji je zarada obračunata i isplaćena prema utvrđenom keoficijentu (iz aneksa), odnosno u punom iznosu, pa je neosnovan tužbeni zahtev za isplatu zarade prema koeficijentu 39,05 iz Ugovora o radu od 21.03.2007. godine, kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud. Takođe, ukoliko je tužilja smatrala da je navedeni aneks nezakonit i da joj je njegovim zaključenjem tuženi prouzrokovao štetu, a kako poništaj istog nije tražila u posebnom postupku, mogla je tu činjenicu kao prethodno pitanje da ističe u ovom postupku. Iz iznetih razloga, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, a pravilno pobijanom presudom preinačena prvostepena odluka i tužbeni zahtev odbijen za iznos od 893.326,50 dinara, kao i za razliku obračunate kamate.

Na osnovu izloženog, primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Zahtev tužilje za naknadu revizijskih troškova je odbijen, jer po ovom pravnom leku nije uspela, pa je odlučeno kao u stavu drugom izreke, primenom odredbe člana 165. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Biserka Živanović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić