Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 2358/2023
02.11.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Dragane Boljević, Marine Milanović i Zorice Bulajić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Ivan Ivanković advokat iz ..., protiv tuženog JP „Elektroprivreda Srbije“ Beograd - Ogranak RB „Kolubara“ Lazarevac, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 766/23 od 01.03.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 02.11.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 766/23 od 01.03.2023. godine.
PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 766/23 od 01.03.2023. godine i presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2734/2019 od 16.06.2022. godine, ispravljena rešenjem tog suda P1 2734/19 od 14.11.2022. godine, tako što se USVAJA tužbeni zahtev i obavezuje tuženi da tužiocu na ime manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada isplati:
- iznos od 5.973,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 12.08.2016. godine do isplate,
- iznos od 5.368,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.12.2016. godine do isplate,
- iznos od 5.627,85 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.01.2017. godine do isplate,
- iznos od 1.489,49 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.02.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.346,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.03.2017. godine do isplate,
- iznos od 6.131,61 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.04.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.394,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 12.05.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.719,65 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.06.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.622,99 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.07.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.702,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.08.2017. godine do isplate,
- iznos od 1.090,49 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.09.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.831,52 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.11.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.568,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.12.2017. godine do isplate,
- iznos od 5.709,79 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.01.2018. godine do isplate,
- iznos od 5.923,80 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.02.2018. godine do isplate,
- iznos od 5.275,81 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.03.2018. godine do isplate,
- iznos od 5.573,62 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.05.2018. godine do isplate ,
- iznos od 5.727,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2018. godine do isplate,
- iznos od 6.238,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.08.2018. godine do isplate
- iznos od 1.186,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.09.2018. godine do isplate
- iznos od 3.245,08 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 12.10.2018. godine do isplate
- iznos od 6.091,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.11.2018. godine do isplate
- iznos od 5.722,54 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.12.2018. godine do isplate
- iznos od 5.749,97 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.01.2019. godine do isplate
- iznos od 5.800,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.02.2019. godine do isplate
- iznos od 6.176,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 12.04.2019. godine do isplate
- iznos od 6.103,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.05.2019. godine do isplate
- iznos od 6.728,64 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.06.2019. godine do isplate
i da na dosuđene novčane iznose uplati za tužioca doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje nadležnom Republičkom fondu za PIO.
OBAVEZUJE SE tuženi da na ime troškova postupka isplati tužiocu iznos od 203.177,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate, u roku od 15 dana od prijema prepisa presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2734/19 od 16.06.2022. godine, ispravljenom rešenjem tog suda P1 2734/19 od 14.11.2022. godine, stavom prvim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tuženi da tužiocu, na ime manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada isplati pojedinačne iznose navedene u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od dana dospelosti svakog iznosa do isplate i da u korist tužioca na te iznose uplati nadležnom Republičkom fondu za PIO doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje i naknadi mu troškove parničnog postupka. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 1.950,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 766/23 od 01.03.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2734/19 od 16.06.2022. godine, ispravljena rešenjem tog suda P1 2734/19 od 14.11.2022. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava sa predlogom da se o reviziji odlučuje primenom člana člana 404. ZPP.
Po oceni Vrhovnog suda, u ovom sporu postoji potreba da se o posebnoj reviziji tužioca odlučuje radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je na osnovu člana 404. ZPP odlučeno kao u prvom stavu izreke.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je našao da je revizija tužioca osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu kod tuženog na neodređeno vreme. U spornom periodu obavljao je rad tako što je radio svaki drugi dan u vremenu od 07,00 do 19,00 časova, a između toga je odmarao 36 sati. Organizacija rada kod tuženog je bila takva da je tužilac menjao drugog zaposlenog na istom radnom mestu svakog drugog dana. Tuženi je za tako obavljeni rad vršio obračun i isplatu zarade tužiocu, bez uvećanja od 8,9% po osnovu smenskog rada, u skladu sa članom 38. Posebnog kolektivnog ugovora.
Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev ocenivši da način rada tužioca nema karakter smenskog rada, zbog čega on neosnovano potražuje od tuženog isplatu po tom osnovu.
Ovakvo pravno stanovište nižestepenih sudova nije pravilno.
Po definiciji smenskog rada, sadržanoj u Direktivi EU 2003/88/EC koja nije neposredni izvor prava ali doprinosi njenom tumačenju, smenski rad je takav način organizacije rada u kojem zaposleni menjaju jedni druge na istom radnom mestu u skladu sa određenim obrascem, uključujući obrazac rotiranja koji može biti neprekidan ili sa prekidima. Zaposleni na istim poslovima na kojima su radili i tužioci smenjivali su se prema unapred utvrđenom redosledu, što znači da su obavljali rad u smenama.
Tuženi nije sporio da je tužilac rad obavljao na izloženi način: 12 sati rada - 36 odmora - 12 sati rada, niti je osporio visinu njegovog potraživanja utvrđenog veštačenjem, pa su zato zbog pogrešne primene materijalnog prava i to člana 63. Zakona o radu, od strane nižestepenih sudova pobijane presude preinačene i na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.
Odluka sadržana u trećem stavu izreke doneta je primenom člana 165. stav 2. u vezi člana 153. stav 1. i člana 154. ZPP. Tužiocu su dosuđeni troškovi celokupnog postupka u iznosu od 203.177,00 dinara i to: za sastav tužbe 9.000,00 dinara, pristup punomoćnika tužioca na tri održana po 10.500,00 dinara i četiri neodržana ročišta po 6.000,00 dinara, troškove veštačenja 6.000,00 dinara, sudsku taksu na tužbu 3.900,00 dinara, sudsku taksu na prvostepenu presudu 12.722,00 dinara, sastav žalbe 18.000,00 dinara, sudsku taksu na žalbu i odluku po žalbi po 12.722,00 dinara, sastav revizije 27.000,00 dinara, sudske takse za reviziju 25.444,00 dinara i sudsku taksu na odluku po reviziji 38.167,00 dinara.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković,s.r.
Za tačnost otpravka
zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković