U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića, Mirjane Andrijašević, Vesne Mastilović i Marije Terzić, članova veća, u pravnoj stvari tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Veselin Damjanović, advokat iz ..., protiv tužene Osnovne škole „Karađorđe“ iz Beograda, čiji je punomoćnik Dušan Delević, advokat iz..., radi naknade nematerijalne štete, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 446/23 od 21.02.2023. godine, u sednici veća održanoj 14.02.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 446/23 od 21.02.2023. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 446/23 od 21.02.2023. godine u delu stava prvog izreke i presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P1 180/22 od 02.11.2022. godine u stavu drugom i trećem izreke tako što se OBAVEZUJE tužena da tužilji plati na ime pretrpljenih fizičkih bolova pored dosuđenog iznosa od 90.000,00 dinara još iznos od 60.000,00 dinara, na ime pretrpljenog straha pored dosuđenog iznosa od 90.000,00 dinara iznos od još 60.000,00 dinara, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog naruženosti pored dosuđenog iznosa od 45.000,00 dinara još iznos od 30.000,00 dinara, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjenja životne aktivnosti pored dosuđenog iznosa od 270.000,00 dinara još iznos od 180.000,00 dinara i na ime troškova paraničnog postupka pored dosuđenih 205.365,00 dinara još iznos od 63.275,00 dinara, dok se u ostalom delu, revizija tužilje ODBIJA, kao neosnovana.

OBAVEZUJE SE tužena da tužilji isplati troškove postupka po reviziji u iznosu od 106.000,00 dinara u roku od 15 dana od prijema pismenog otpravka presude.

ODBIJA SE zahtev tužene za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Drugog osnovnog suda u Beogradu P1 180/22 od 02.11.2022. godine delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilje i obavezana tužena da joj na ime naknade nematerijalne štete isplati iznos od 90.000,00 dinara na ime pretrpljenih fizičkih bolova sa zakonskom zateznom kamatom od 02.11.2022. godine do isplate, 90.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 02.11.2022. godine na ime pretrpljenog straha, 45.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 02.11.2022. godine do isplate na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog naruženosti i 270.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 02.11.2022. godine do isplate na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjenja životne aktivnosti (stav prvi izreke). Delimično je odbijen tužbeni zahtev tužilje da se obaveže tužena da joj na ime pretrpljenih fizičkih bolova plati iznos preko dosuđenih 90.000,00 dinara do traženih 300.000,00 dinara, na ime pretrpljenog straha, iznos preko dosuđenih 90.000,00 dinara do traženih 300.000,00 dinara, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog naruženosti, preko dosuđenog iznosa od 45.000,00 dinara do traženih 150.000,00 dinara i na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjenja životne aktivnosti iznos preko dosuđenih 270.000,00 dinara do traženi 900.000,00 dinara, kao neosnovan (stav drugi izreke). Obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove postupka u iznosu od 205.365,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate (stav treći izreke). Odbijen je zahtev tužilje da joj se isplati zakonska zatezna kamata na dosuđen iznos troškova parničnog postupka za period od presuđenja do izvršnosti (stav četvrti izreke). Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova postupka (stav peti izreke).

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 446/23 od 21.02.2023. godine, odbijene su kao neosnovane žalbe tužilje i tužene i potvrđena presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P1 180/22 od 02.11.2022. godine (stav prvi izreke). Odbijeni su zahtevi tužilje i tužene za naknadu troškova postupka po žalbi (stav drugi izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava sa predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj primenom člana 404. ZPP.

Tužena je odgovorila na reviziju.

Odlučujući o dozvoljenosti izjavljene revizije u smislu člana 404. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 10/23) Vrhovni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji radi ujednačavanja sudske prakse, pa je iz tog razloga odlučio kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je revizija tužene delimično osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u vreme štetnog događaja bila raspoređena na radnom mestu ... . Dana 24.11.2015. godine, sa drugim zaposlenima obavljala je poslove vezane za sređivanje i pripremu bine u holu škole za predstojeću priredbu. Nakon što je zakačena zavesa na bini, tadašnji direktor tužene, prolazio je tom prostorijom da bi video kako se posao odvija, zapazio da se na jednom stubu u holu nalazi privezana traka koja je služila za držanje balona na prethodnoj proslavi mature i rekao da bi tu traku trebalo skinuti. Tužilja je odmah otišla i uzela visoke aluminijumske merdevine koje su bile u blizini, s obzirom na to da manje, drvene merdevine trenutno nisu bile u holu. Svedok BB htela je da pomogne tužilji tako što je držala merdevine dok se tužilja penjala, kako bi nožem presekla vrpcu sa stuba. Tom prilikom svedok je primetila da merdevine nisu razvučene do kraja, jer sigurnosna traka između dva kraka nije bila zategnuta, zbog čega su merdevine počele da se sklapaju i padaju kada se tužilja popela, usled čega je ona pala na pod i zadobila teške telesne povrede. Tužilja je shvatila da se nalog za obavljanje tog zadatka odnosio na nju i svedoka BB. ... nisu bile obučene za rad na ovim merdevinama.

Polazeći od odredaba člana 16. Zakona o radu i člana 9. Zakona o bezbednosti i zdravlju na radu u vezi sa članom 174. Zakona o obligacionim odnosima, nižestepeni sudovi su zaključili da je tužena odgovorna za štetu koju je tužilja pretrpela, ali da je tužilja doprinela nastanku štete sa 70% jer je izostala uobičajena pažnja koja se odnosi na bezbedno postavljanje i penjanje na merdevine. Tužilja je, po stanovištu nižestepenih sudova, bez opravdanog razloga upotrebila merdevine koje ranije nikada nije upotrebljavala i za čiju upotrebu nije bila obučena, iako su postojale manje i sigurnije merdevine koje je u obavljanju poslova svog radnog mesta koristila.

Pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da je tužena odgovorna za štetu koju je tužilja pretrpela na osnovu odredaba članova 16. Zakona o radu, člana 9. Zakona o bezbednosti i zdravlju na radu i člana 174. Zakona o obligacionim odnosima. Merdevine postavljene u nebezbedan položaj predstavljaju opasnu stvar, a kako je tužilja dokazala da je sa tako postavljenih merdevina pala, tuženi kao imalac merdevina odgovara za štetu koju je tužilja pretrpela.

Međutim, po oceni Vrhovnog suda delimično su osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava pri određivanju stepena odgovornosti tužilje sopstvenom povređivanju.

Odredbom člana 177. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da se imalac oslobađa odgovornosti , ako dokaže da šteta potiče iz nekog uzroka koji se nalazio van stvari, a čije dejstvo se nije moglo predvideti, ni izbeći ili otkloniti. U stavu 2. istog člana propisano je da se imalac oslobađa odgovornosti delimično, ako je oštećeni delimično doprineo nastanku štete.

U konkretnoj činjeničnoj situaciji, u kojoj je tužilja smatrala da je ona zadužena da postupi po nalogu direktora, uzela jedine merdevine koje su bile u tom trenutku dostupne u prostoriji u kojoj je radnja trebala da se izvede i stavila ih u nebezbedan položaj, jer nije bila obučena za rukovanje sa njima, te sa njih pala i zadobila tešku telesnu povredu, doprinela je nastanku štete sa 50%, za koji procenat se umanjuje utvrđena pravična novčana naknada štete. Rizik za nastupanje štetnog događaja bi bio znatno manji da je direktor tuženog izdao nedvosmislena uputstva za rad,o tome ko i sa kojim sredstvom treba da izvrši radni zadatak.

Stoga, je Vrhovni sud preinačio nižestepene presude i obavezao tuženog da tužilji na ime pretrpljenih fizičkih bolova pored dosuđenog iznosa od 90.000,00 dinara plati još iznos od 60.000,00 dinara, na ime pretrpljenog straha pored dosuđenog iznosa od 90.000,00 dinara iznos od još 60.000,00 dinara, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog naruženosti pored dosuđenog iznosa od 45.000,00 dinara još iznos od 30.000,00 dinara, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjenja životnih aktivnosti pored dosuđenog iznosa od 270.000,00 dinara još iznos od 180.000,00 dinara.

Neosnovani su revizijski navodi da tužilja nije uopšte doprinela nastanku štete, jer je u postupku utvrđeno da direktor nije njoj izdao radni nalog, već je ona shvatila da treba da izvrši radni zadatak i započela ga iako nije bila obučena za korišćenje dostupnih merdevina i da se štetni događaj mogao izbeći da je tužilja posao obavila kasnije sa nižim merdevinama, koje u opisu poslova svog radnog mesta koristi.

Na osnovu navedenog odlučeno je kao stavu drugom izreke na osnovu člana 416. stav 1. i člana 414. ZPP.

Tužena je obavezana da tužilji isplati na ime troškova prvostepenog i drugostepenog postupka pored dosuđenog iznosa od 205.365,00 dinara još iznos od 63.275,00 dinara shodno članu 165. stav 2. u vezi sa članom 153. stav 1. i 154. stav 1, članom 163. stav 1. i 2. ZPP i njihova visina odmerena je u iznosu za ukupnu vrednost predmeta spora od 885.000,00 dinara, i to za sastav tužbe i jedan obrazloženi podnesaka 22.500,00 dinara, za pristup na sedam održanih ročišta 89.250,00 dinara, za pristup punomoćnika advokata na pet neodržanih ročišta 35.625,00 dinara, za sastav dve žalbe 36.000,00 dinara, za takse 55.265,00 dinara i troškovi veštačenja 30.000,00 dinara. Kako su pravnosnažnom presudom koja se ovom revizijom pobija tužiocu dosuđeni troškovi postupka u iznosu od 205.365,00 dinara dinara, to je tužena dužna isplatiti tužilji još iznos od 63.275,00 dinara, sve u skladu sa Advokatskom i Taksenom tarifom.

Tužena je obavezana da tužilji nadoknadi troškove revizijskog postupka u iznosu od 106.000,00 dinara, koji troškovi obuhvataju troškove za sastav revizije od strane advokata u iznosu od 18.000,00 dinara, troškove takse na reviziju 35.200,00 dinara, takse na odluku po reviziji 52.800,00 dinara na osnovu Tarife o nagradama i naknadama za rad advokata, i taksene tarife iz Zakona o sudskim taksama.

Sud je odbio zahtev tužene za naknadu troškova postupka po reviziji imajući u vidu uspeh tužene u postupku po reviziji.

Na osnovu navedenog odlučeno je na osnovu člana 165. stav 2. ZPP u stavu drugom i trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković