sve u roku od 15 dana od prijema presude

OBAVEZUJE SE tužena da na ime troškova postupka isplati tužilji iznos od 74.870,00 dinara, u roku od 15 dana od prijema presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 778/2022 od 12.05.2022. godine, odbijena je žalba tužilje i potvrđena presuda Osnovnog suda u Vranju P1 528/21 od 13.12.2021. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev da se obaveže tužena da isplati tužilji novčano potraživanje koje ona ima prema Zdravstvenom centru u Vranju po rešenju Osnovnog suda u Vranju II br. 3765/17 od 11.07.2017. godine, u novčanim iznosima navedenim u izreci sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos od označenih datuma do isplate, a tužilja je obavezana da naknadi tuženoj troškove parničnog postupka u iznosu od 19.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, ukazujući na razloge za primenu člana 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog suda, u ovom sporu potrebno je dozvoliti odlučivanje o tužiljinoj posebnoj reviziji, jer priložene odluke revizijskog suda u istim ili bitno istovetnim činjenično-pravnim sporovima potvrđuju neujednačenu sudsku praksu.

Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je revizija tužilje osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je pokrenula izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra u Vranju radi naplate novčanog potraživanja, utvrđenog poravnanjem P1 947/16 od 22.03.2017. godine i troškova parničnog postupka dosuđenih tim poravnanjem, a reč je o novčanom potraživanju iz radnog odnosa, odnosno troškovima prevoza za dolazak i odlazak sa rada. Predloženo izvršenje je određeno rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Vranju II 3765/17 od 11.07.2017. godine kojim su troškovi izvršenja određeni u iznosu od 6.953,00 dinara. Zaključkom javnog izvršitelja od 20.07.2017. godine, izvršenje se imalo sprovesti prenosom novčanih sredstava sa računa izvršnog dužnika. Tužilja u izvršnom postupku nije naplatila svoje novčano potraživanje jer je račun izvršnog dužnika od 11.05.2016. godine, u blokadi neprekidno 1801 dan. Tužilja je 12.08.2019. godine predložila promenu sredstva izvršenja, o čemu javni izvršitelj nije odlučio. Izvršni dužnik se finansira prevashodno iz ustupljenih javnih prihoda Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje i u određenom procentu iz budžeta Republike Srbije.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da se u ovom slučaju ne primenjuje član 14. stav 3. Zakona o stečaju i da tužena država, osnivač Zdravstvenog centra Vranje, nije u obavezi da isplati tužilji utuženo potraživanje. Po stanovištu sudova, izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra Vranje je u toku, a tužilja nije izgubila mogućnost naplate svog novčanog potraživanja u izvršnom postupku.

Po oceni Vrhovnog suda, izloženo pravno stanovište nižestepenih sudova se ne može prihvatiti, jer je materijalno pravo pogrešno primenjeno

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, pored ostalog, propisano je da se stečajni postupak ne sprovodi ni prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili Jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Prema stavu 3. navedene odredbe, za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. tog člana ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njihovi osnivači.

Poštujući ovu zakonsku odredbu, imajući u vidu da tužilja svoje novčano potraživanje ne može da naplati, jer se izvršni dužnik nalazi u neprekidnoj blokadi od 11.05.2016. godine i da se nad njim ne može sprovesti postupak stečaja, tužena solidarno odgovara za dugove izvršnog dužnika čiji je osnivač i koji se pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode iz Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje. Dakle, solidarna odgovornost tužene za obaveze Zdravstvenog centra u Vranju, čiji je osnivač, postoji na osnovu citirane odredbe Zakona o stečaju u slučaju kada su ispunjeni materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka, kao što je i trajnija nesposobnost dužnika za plaćanje. Zbog toga su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materjilano pravo kada su zaključili da je uslov za odgovornost tužene okončanje izvršnog postupka, odnosno njegova obustava iz razloga predviđenih članom 129. stav 1. tačke 6. i 7. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

Shodno navedenom, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Prigovor zastarelosti potraživanja, s pozivom na član 196. Zakona o radu, nije osnovan, jer tom odredbom propisano da sva novčana potraživanja iz radnog odnosa zastarevaju u roku od tri godine od dana nastanka obaveze. Međutim, rok zastarelosti propisan tom odredbom bitan je samo do momenta podnošenja tužbe sudu ili zahteva drugom nadležnom organu radi ostvarenja poveriočevog potraživanja iz radnog odnosa. Kada se pravnosnažnom sudskom odlukom ili odlukom drugog nadležnog organa ili poravnanjem, kao u ovom slučaju, utvrdi to potraživanje, više se ne primenjuje rok zastarelosti samog potraživanja radi čijeg ostvarenja je zahtevana sudska zaštita. Primenjuje se rok zastarelosti od 10 godina propisan članom 379. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima za sva potraživanja utvrđena pravnosnažnom sudskom odlukom i odlukom drugog nadležnog organa ili poravnanjem, pa i za ona za koja zakon inače predviđa kraći rok zastarelosti.

Novčano potraživanje tužilje je utvrđeno poravnanjem P1 947/16, zaključenim 22.03.2017. godine, a tužba u ovom sporu podneta je 05.04.2021. godine, dakle pre isteka roka zastarelosti predviđenog članom 379. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, zbog čega potraživanje tužilje nije zastarelo.

Odluka o troškovima postupka, sadržana u trećem stavu izreke, doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. stav 1. ZPP. Tužilji su dosuđeni troškovi za sastav tužbe u iznosu od 9.000,00 dinara, žalbe i revizije u iznosu od po 18.000,00 dinara, zastupanja na dva održana ročišta u iznosu od po 9.000,00 dinara, troškove veštačenja u iznosu od 7.000,00 dinara, sudske takse tužbu, prvostepenu presudu, žalbu i drugostepenu presudu u iznosu od po 2.859,00 dinara, reviziju u iznosu od 5.717,27 dinara i odluku po reviziji u iznosu od 8.576,27 dinara. Visina troškova određena je prema vrednosti predmeta spora, primenom Advokatske i Taksene tarife.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić