Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 422/22 od 18.03.2022. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1494/21 od 19.10.2021. godine. Odbijen je kao neosnovan zahtev tuženog za naknadu troškova parničnog postupka. Odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova postupka po žalbi.

Protiv drugostepene presude, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. važećeg Zakona o parničnom postupku – ZPP i utvrdio da je revizija tuženog osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio radno angažovan kod tuženog radi obavljanja poslova ... – ... i to na osnovu trinaest ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, zavedenih u delovodniku tuženog i zaključenih u periodu od 20.03.2014. godine do 25.04.2018. godine, pri čemu nije imao prekide u radu duže od 30 dana. Iz Pravilnika o sistematizaciji poslova tuženog broj 39828/11 proizlazi da je pod tačkom 19. sistematizovano radno mesto „... – ...“ u pogonu vodomera gde je tužilac u spornom periodu radio. Iako je tuženi sa tužiocem zaključivao navedene ugovore u kojima je menjao nazive radnih mesta, utvrđeno je da je tužilac neprekidno obavljao istovrsne poslove u sektoru pogona vodomera, koji su kod tuženog bili sistematizovani. Uvidom u odluku tuženog broj .../... od 27.11.2017. godine, utvrđeno je da je formirana komisija sa zadatkom da predloži lica za prijem u radni odnos na neodređeno vreme usled trajnog povećanja obima posla u preduzeću, i to iz reda već radno angažovanih radnika kod tuženog. Iz zaključka komisije tuženog broj 112-12236/17 od 28.12.2017. godine, utvrđeno je da je istim data saglasnost za prijem 470 lica u radni odnos na neodređeno vreme u JKP „Beogradski vodovod i kanalizacija“.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepenim presudama je usvojen tužbeni zahtev tužioca, utvrđena je ništavost navedenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova i utvrđeno da je tužilac kod tuženog zasnovao radni odnos na neodređeno vreme počev od 15.03.2014. godine. Po oceni nižestepenih sudova, tužilac je u periodu od 15.03.2014. godine do 25.08.2018. godine radio na istovrsnim poslovima kontinuirano, pa je bez uticaja to što je tuženi u navedenim ugovorima menjao nazive poslova. S obzirom da je tužilac iste poslove obavljao duže od 24 meseca, aktiviralo se pravilo preobražaja radnog odnosa iz člana 37. stav 4. Zakona o radu, pa je došlo do preobražaja radnog odnosa u radni odnos na neodređeno vreme počev od 15.03.2014. godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tuženog ukazuje da je u nižestepenim presudama pogrešno primenjeno materijalno pravo.

Zakonom o budžetskom sistemu, čije su norme obavezujuće i za tuženog, kao korisnika javnih sredstava, kao i Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 108/13 – koji je stupio na snagu 07.12.2013. godine), kao i kasnijim izmenama i dopunama, članom 27e stav 34. propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, odnosno do 31.12.2017. godine. Izuzetno, u skladu sa stavom 34. ovog člana, radni odnos sa ovim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 35.). Ukupan broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovama kod korisnika javnih sredstava, ne može biti veći od 10% od ukupnog broja zaposlenih (član 27e stav 36.). Izuzetno, u skladu sa stavom 36, broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovima kod korisnika javnih sredstava, može biti veća od 10% ukupnog broja zaposlenih uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 37.). Članom 105. navedenog zakona, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa tim zakonom, primenjuju se odredbe tog zakona.

Nižestepeni sudovi su odlučujući o zahtevu tužioca primenili odredbe Zakona o radu, ali nisu imali u vidu da se u odnosu na tuženog, kao korisnika javnih sredstava, primenjuje i Zakon o budžetskom sistemu. Odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upraženjenih radnih mesta, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu, kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, kako je to propisano članom 105. Zakona o budžetskom sistemu.

Imajući u vidu napred navedeno, odnosno da nižestepeni sudovi nisu vodili računa o citiranim odredbama Zakona o budžetskom sistemu i njegovom odnosu sa Zakonom o radu u pogledu prerastanja radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, to su nižestepene odluke preinačene i tužbeni zahtev tužioca odbijen kao neosnovan.

Tuženi je uspeo u postupku po reviziji, pa mu pripadaju opredeljeni troškovi potrebni za vođenje postupka, u smislu čl. 153. stav 1. 154, 163. stav 2. i 165. stav 2. ZPP, i to za sastav odgovora na tužbu od strane advokata 16.500,00 dinara, za sastav tri obrazložena podneska po 16.500,00 dinara, za zastupanje na pet održanih ročišta po 18.000,00 dinara i za sastav revizije 33.000,00 dinara, sve prema važećoj Advokatskoj tarifi.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 416. stav 1. i člana 165. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić