Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je nastavnik ... u školi sa punim fondom časova. U utuženom periodu pohađao je različite programe obuke u cilju stručnog usavršavanja. Rešenjim tužene o strukturi radnog vremena za školsku godinu 2017/2018, 2018/2019, 2019/2020 i 2020/2021 godinu, predviđena je obaveza stručnog usavršavanja nastavnika u okviru 40 - časovne radne nedelje, u trajanju od 0,5 časova za svaku nedelju.

Tužilac tužbom traži novčanu naknadu za ukupno 52,5 sata stručnog usavršavanja počev od 20.11.2017. godine do 20.11.2020. godine, i to u visini prosečne plate u prethodnih 12 meseci, saglasno članu 23. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev nalazeći da tužiocu pripada pravo na novčanu naknadu za ostvarene sate stručnog usavršavanja, u visini utvrđenoj iz nalaza veštaka, s obzirom da tužilac nije koristio slobodne dane (plaćeno odsustvo) za ostvarene sate stručnog usavršavanja, jer su se isti održavali u dane vikenda.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev uz pravilne i potpune razloge koje prihvata revizijski sud.

Odredbom člana 151. stav 1. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS“, br .88/17, 27/18 – dr.zakon, 10/19, 27/18 – dr.zakon i 6/20) propisano je da je nastavnik, vaspitač i stručni saradnik, sa licencom i bez licence, dužan da se stalno stručno usavršava radi uspešnijeg ostvarivanja obrazovno - vaspitnog rada i sticanja, odnosno unapređivanja kompetencija potrebnih za rad, u skladu sa opštim principima i za postizanje ciljeva obrazovanja i vaspitanja i standarda obrazovnih postignuća, dok je u stavu 4. navedenog člana propisano da nastavnik ima pravo na odsustvo u trajanju od tri radna dana radi pohađanja odabravnog oblika, načina i sadržaja stručnog usavršavanja, pri čemu se raspored odsustva planira pedagoški kolegijum.

Prema odredbi člana 16. stav 1. tačka 13. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“ br. 21/15...92/20), zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvo u ukupnom trajanju od sedam radnih dana u toku kalendarske godine, i to u slučaju stručnog usavršavanja do pet radnih dana.

Prema odredbi člana 5. stav 1. Pravilnika o stalnom stručnom usavršavanju i napredovanju u zvanje nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika („Službeni glasnik RS“ br. 71/17 i 40/18), koji je u utuženom periodu bio na snazi, stručno usavršavanje, u smislu člana 4. stav 1. tač. 2. do 4. ovog Pravilnika, jeste obavezna aktivnost nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika utvrđena pedagoškom normom u okviru 40 - časovne radne nedelje, dok je stavom 2. navedenog člana propisano da za stručno usavršavanje nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ima pravo na plaćeno odsustvo u skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja. Članom 23. stav 1. navedenog Pravilnika propisano je da nastavnik, vaspitač i stručni saradnik u okviru norme neposrednog rada sa decom, učenicima i odraslima kao i drugih oblika rada, ima pravo i dužnost da se stručno usavršava, kao i pravo da odsustvuje sa rada u skladu sa zakonom i propisom donetim na osnovu njega, a stavom 2. tačka 1. da u okviru punog radnog vremena nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ima 64 sata godišnje različitih oblika stručnog usavršavanja i to: 44 sata stručnog usavršavanja koje preduzima u ustanovi u okviru svojih razvojnih aktivnosti iz člana 4. stav 1. tačka 1. Pravilnika i 20 sati stručnog usavršavanja iz člana 4. stav 1. tač. 2. do 4. ovog pravilnika za koje ima pravo na plaćeno odsustvo (tačka 2.); da sat pohađanja obuke ima vrednost boda (stav 3.); da nastavnik, vaspitač i stručni saradnik dužan je da u toku pet godina ostvari najmanje 100 bodova iz različitih oblika stručnog usavršavanja, od čega najmanje 80 bodova iz odobrenih programa stručnog usavršavanja.

Iz citiranih propisa sledi da je stručno usavršavanje obavezna aktivnost (pravo i dužnost) nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika sa licencom ili bez licence, radi uspešnijeg ostvarivanja obrazovno - vaspitnog rada i sticanja, odnosno unapređivanja kompetencija potrebnih za rad, koju ustanova sporovodi u cilju uspešnog obavljanja prosvetno – pedagoškog rada. Za ovaj vid radnog angaživanja, posebnim propisom – Pravilnikom o stalnom stručnom usavršavanju i napredovanju u zvanje nastavnika, vaspitača i stručnih saradanika, predviđeno je pravo zaposlenog na plaćeno odsustvo sa rada, u situaciji kada se program stručnog usavršavanja odvija van ustanove (član 23. stav 2. tačka 2. Pravilnika).

Imajući u vidu da je tužilac nastavnik ... i da je stručno usavršavanje u okviru ili van ustanove njegova obavezna aktivnost, to za ovaj vid radnog angažovanja nema pravo na novčanu naknadu, već samo na plaćeno odsustvo za usavršavanje van ustanove, koje od tužene u konkretnom slučaju nije tražio. Shodno navedenom, tužiocu ne pripada novčana naknada kao zamena za plaćeno odsustvo na osnovu člana 23. stav 2. tačka 2. Pravilnika o stalnom stručnom usavršavanju i napredovanju u zvanje nastavnika, vaspitača i stručnih saradanika, zbog čega nema pravo na naknadu koju potražuje postavljenim tužbenim zahtevom, kako je to pravilno zaključio drugostepeni sud. Osim toga, tužena ne odgovara ni po pravilima o odgovornosti za štetu, jer nema protivpravne radnje tužene kojom je povređeno tužiočevo pravo iz radnog odnosa, što bi činilo osnov odgovornosti tužene za štetu. Zbog toga su neosnovani navodi revizije da je materijalno pravo pogrešno primenjeno.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković