U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić, Jelice Bojanić Kerkez, Vesne Popović i Jasminke Stanojević, članova veća, u parnici tužilaca ..., svi sa adrese tuženog, koje zastupa punomoćnik Biserka Krpić, advokat iz ..., tužilaca ..., koje zastupa punomoćnik Biserka Krpić i Olivera Jovanić, advokati iz ..., tužilaca ... sa prebivalištem u ..., koga zastupa punomoćnik Dragomir Vuletić i Nenad Vuletić advokati iz ..., protiv tuženog JKP „Vodovod i kanalizacija“ sa sedištem u Subotici, koga zastupaju Mirjana Eros i Bucko Đerđ, advokati iz ..., radi isplate, odlučujući o revizijama parničnih stranaka izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine, u sednici održanoj dana 15.07.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJAJU SE, kao neosnovane, revizije tužilaca (...) izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine u preinačujućem delu izreke (stav 2. izreke).            

NE PRIHVATA SE odlučivanje o revizijama tužilaca (osim tužilaca ...) izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine, u potvrđujućem delu izreke (stav 3.), kao o izuzetno dozvoljenim.

ODBACUJU SE, kao nedozvoljene, revizije tužilaca (osim tužilaca ...) izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine u potvrđujućem delu presude (stav 3. izreke).

NE PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine u potvrđujućem delu izreke (stav 3.).

ODBACUJE SE, kao nedozvoljena, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine u potvrđujućem delu izreke (stav 3.).

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Subotici P1 121/16 od 12.09.2017. godine obavezan je tuženi da izrekom naznačenim tužiocima isplati za decembar 2000. godine, januar, februar i mart 2001. godine, na ime razlike zarade, naznačene mesečne iznose sa zateznom kamatom za naznačeni period, dok je zahtev tužilaca preko dosuđenih do traženih mesečnih iznosa navedenih u izreci odbijen. Odbijen je zahtev poimenično navedenih tužilaca za isplatu razlike zarade za period april 2001. godine – oktobar 2003. godine u traženim mesečnim iznosima bliže navedenim u izreci, sa zateznom kamatom za svaki mesečni iznos za naznačene periode; obavezani su tužioci da tuženom naknade troškove postupka u iznosu od 1.404.000,00 dinara, sa zateznom kamatom od presuđenja do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 49/18 od 09.03.2018. godine, stavom prvim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u delu koji se odnosi na tužioca ... i predmet vraćen na ponovno suđenje u tom delu. Stavom drugim izreke preinačena je presuda u usvajajućem delu i delu odluke o zahtevu tuženog za naknadu troškova postupka i odbijen zahtev tužilaca (izuzev tužilaca ...) za isplatu neisplaćene razlike zarade za februar i mart 2001. godine u  iznosima navedenim u izreci prvostepene presude sa zateznom kamatom za traženi period i zahtev tuženog za naknadu troškova postupka preko iznosa od 1.070.250,00 dinara, sa zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom trećim izreke žalbe stranaka u preostalom delu su odbijene i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno su izjavili reviziju tužioci ..., preko advokata Olivere Jovanić i ostali tužioci (osim tužilaca ...) preko punomoćnika advokata Biserke Krpić, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava, i predložili da se revizije smatraju izuzetno dozvoljenim, u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku. Reviziju je izjavio i tuženi, iz svih zakonskih razloga i takođe predložio da se revizija smatra izuzetno dozvoljenom, u smislu člana 404. ZPP.

Primenom člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...18/20) posebna revizija se može izjaviti zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja se ne bi mogla pobijati revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno razmotriti pravna pitanja od opšteg interesa ili u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i kada je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). Prema stavu 2. istog člana, ispunjenost uslova za izuzetnu dozvoljenost revizije Vrhovni kasacioni sud ceni u veću od pet sudija.

Pravnosnažnom presudom odlučeno je o pravu tužilaca na isplatu razlike neisplaćenih zarada za decembar i januar 2000. godine i period april 2001 – oktobar 2003. godine. O ovom pravu tužilaca sudovi su odlučili uz primenu materijalnog prava koje je u skladu sa pravnim shvatanjem izraženim u odlukama Vrhovnog kasacionog suda, u kojima je odlučivano o istovetnim zahtevima tužilaca, sa istim ili sličnim činjeničnim stanjem i pravnim osnovom. Revizijama se ne ukazuje na postojanje drugačijih odluka, zbog čega u konkretnom slučaju ne postoji potreba za razmatranjem pravnih pitanja od opšteg interesa ili u interesu ravnopravnosti građana, kao ni potreba ujednačavanja sudske prakse ili novog tumačenja prava u odnosu na razliku isplaćenih zarada tužiocima za mesec decembar 2000. godine i mesec januar 2001. godine, kao i na isplatu razlike neisplaćenih zarada za period april 2001. godine – oktobar 2003. godine.

Revizijama tužilaca se pobija i drugostepeno rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke presude. Odredbom člana 420. stav 1. ZPP propisano je da se revizija može izjaviti i protiv rešenja drugostepenog suda kojim je postupak pravnosnažno završen, ali primenom stava 2. istog člana, revizija protiv rešenja nije dozvoljena u sporovima u kojima ne bi bila dozvoljena revizija protiv pravnosnažne presude, što znači da je uslovljena graničnom vrednošću za izjavljivanje revizije propisanom članom 403. stav 3. ZPP.

Kada je za izjavljivanje revizije merodavna vrednost predmeta spora, na osnovu člana 28. stav 1. ZPP, uzima se samo vrednost glavnog duga dok se prema stavu 2. istog člana, kamate, ugovorna kazna i ostala sporedna traženja, kao i parnični troškovi ne uzimaju u obzir ako ne čine glavni dug. S obzirom da je pobijanim rešenjem odlučeno o sporednom traženju tužilaca – troškovima postupka koje ne čine glavno potraživanje, to je i revizija nedozvoljena.

Zbog svega navedenog odlučeno je kao u stavovima drugom,trećem, četvrtom i petom izreke.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u preinačujućem delu izreke, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. istog Zakona, pa je utvrdio da revizije tužilaca nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U revizijama se ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, ali ta bitna povreda nije propisana kao revizijski razlog članom 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona. Takođe, u postupku nije učinjena ni bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP na koju se u reviziji ukazuje, jer je drugostepeni sud pravilno primenio sve odredbe Zakona o parničnom postupku na čiju pogrešnu primenu se ukazuje u revizijama.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u periodu novembar 2000. – oktobar 2003. godine radili kod tuženog na poslovima i sa koeficijentima složenosti kako je to bliže navedeno u prvostepenoj presudi, a tuženi je isplaćivao zarade tužiocima, u vezi sa čim su sačinjavane obračunske liste. Prilikom obračuna zarade, u obračunskim listama tužiocima su navedeni koeficijenti složenosti prema kojima je obračunavana zarada.

Sporazumom zaključenim 01.02.2001. godine između predsednika Veća Saveza sindikata Opštine Subotica i predsednika Izvršnog odbora SO Subotica, u članu 1. predviđeno je da se sindikat zaposlenih u stambeno-komunalnoj delatnosti solidariše sa ostalim zaposlenima i građanima i prihvata cenu rada za najjednostavniji rad na nivou decembarskih isplaćenih zarada u periodu dok traje privremeno budžetsko finansiranje u Opštini, a razlika koja proistekne iz pojedinačnih kolektivnih ugovora javnih i javno-komunalnih preduzeća i stvarno isplaćenih zarada će se evidentirati i naknaditi u najduže tri naredna meseca.

Skupština Opštine Subotica je na sednici od 01.03.2001. godine donela zaključak kojim, kao osnivač, obavezuje vd direktora tuženog i Upravni odbor da se obustavljaju sva davanja radnicima osim zarade, naknade za topli obrok, putni trošak i regres po osnovu odredbi kolektivnih ugovora i da se razrade konkretni kriterijumi za utvrđivanje zarada po osnovu Posebnog kolektivnog ugovora za komunalne delatnosti, uzimajući u obzir fizički obim proizvodenje, subjektivne gubitke i distribuciju vode, stepen nenaplaćenosti fakturisane realizacije i druge parametre koji znače povećanje kvaliteta poslovanja. Predsednik Veća saveza sindikata Opštine Subotica i predsednik Izvršnog odbora SO Subotica su dana 28.01.2003. godine zaključili još jedan sporazum u kome se, u članu 2. navodi, da su sindikat i osnivač saglasni da se na ime obaveza pomenutih u članu 1. ovog sporazuma ( a koji se poziva na prethodni sporazum iz 2001. godine) svim zaposlenima u javnim i javno-komunalnim preduzećima isplati u proseku neto iznos od 6.000,00 dinara, a dinamiku isplate će odrediti svako preduzeće pojedinačno, zavisno od svojih mogućnosti. Isplatom iznosa iz člana 2. ovog sporazuma prestaju sve obaveze za JP i JKP proistekle iz sporazuma od 01.02.2001. godine, kao i svih ostalih dokumenata koja se odnose na navedeno u članu 1. ovog sporazuma.

Prema navedenim sporazumima od 01.02.2001. godine i 28.01.2003. godine, tužiocima su dana 06.02.2003. godine isplaćeni neto iznosi bliže navedeni u obrazloženju prvostepene presude, a te isplate su iskazane u obračunima kao deo isplate zarade za decembar 2002. godine. Tuženi nije dokazao da su tužioci potpisali izjave da su njihova potraživanja po osnovu razlike neto zarade izmirena i da će se isplatom iznosa po sporazumu umanjiti njihova potraživanja za eventualne razlike neto zarade.

Planom poslovanja tuženog za 2002. i 2003. godinu utvrđeno je da se prilikom planiranja godišnjeg fonda zarada zaposlenih pošlo od proseka bruto zarada po radniku u privredi opštine, i to za 2002. godinu ostvarene u decembru 2001. godine uvećano za 20%, te od specifičnosti delatnosti, dok su za 2003. godinu rashodi planirani na nivou prosečne bruto zarade po zaposlenom od 21.056,49 dinara, što je prosek isplaćene bruto zarade po zaposlenom za oktobar mesec 2002. godine. Tuženi u spornom periodu ima Pojedinačni kolektivni ugovor iz 1996. godine sa izmenama i dopunama iz 1997. godine koji je bio usklađen sa odredbama Posebnog kolektivnog ugovora za komunalne delatnosti.

Nalazom veštaka ekonomsko finansijske struke utvrđena je razlika zarade za sporni period obračunata po PKU i Granskom kolektivnom ugovoru, kao i prema Uredbama Vlade Republike Srbije po mesecima spornog perioda. U decembru 2000. i januaru 2001. godine kod tuženog se primenjivao kolektivni ugovor, koji je bio usklađen sa Posebnim kolektivnim ugovorom za komunalne delatnosti, a tuženi tužiocima nije isplatio zarade u skladu sa kolektivnim ugovorom, jer je Uredba Vlade Republike Srbije o visini zarada i drugih primanja u javnim preduzećima stupila na pravnu snagu 23.03.2001. godine i primenjivala se počev od isplata koje se vrše u martu 2001. godine, odnosno nakon stupanja na pravnu snagu ove Uredbe. Navedena Uredba se na tuženog primenjivala počev od isplate zarade za februar 2001. godine, s obzirom da je isplata zarade za februar 2001. godine tužiocima izvršena 29.03.2001. godine.

Na utvrđeno činjenično stanje drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo kada je prvostepenu presudu u usvajajućem delu delimično preinačio i odbio zahtev tužilaca za isplatu razlike zarade za februar i mart mesec 2001. godine, s obzirom da je članom 1. Uredbe Vlade Republike Srbije o visini zarade i drugih primanja u javnim prduzećima, koja je na pravnu snagu stupila 23.03.2001. godine, propisano da se zarada i druga primanja u javnim preduzećima i preduzećima koja su osnovala javna preduzeća obračunavaju i plaćaju u skladu sa Uredbom počev od isplata u mesecu martu 2001. godine, a isplata zarade za februar i mart 2001. godine vršila se nakon stupanja ove Uredbe na pravnu snagu.

Suprotno navodima revizija, drugostepeni sud je pravilnom primenom navedene Uredbe Vlade Republike Srbije pravilno zaključio da tužiocima ne pripada pravo na isplatu zarade za februar i mart 2001. godine, a razloge za takvu odluku u svemu prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode izjavljenih revizija kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude u preinačujućem delu izreke, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić