- za februar 2019. godine, iznos od 1.752,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.03.2019. godine do isplate,

- za mart 2019. godine, iznos od 3.680,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.04.2019. godine do isplate,

- za april 2019. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.05.2019. godine do isplate,

- za maj 2019. godine, iznos od 3.680,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.06.2019. godine do isplate,

- za jun 2019. godine, iznos od 1.752,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.07.2019. godine do isplate,

- za jul 2019. godine, iznos od 1.752,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.07.2019. godine do isplate,

- za avgust 2019. godine, iznos od 2.628,75 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.09.2019. godine do isplate,

- za septembar 2019. godine, iznos od 3.680,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom od 21.10.2019. godine do isplate,

- za oktobar 2019. godine, iznos od 4.030,75 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2019. godine do isplate,

- za novembar 2019. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.12.2019. godine do isplate,

- za decembar 2019. godine, iznos od 3.154,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.01.2020. godine, do isplate,

- za januar 2020. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom od 21.02.2020. godine, do isplate,

- za februar 2020. godine, iznos od 3.329,75 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.03.2020. godine do isplate,

- za mart 2020. godine, iznos od 3.855,50 dianra, sa zakonskom zateznom kamtom od 21.04.2020. godine do isplate,

- za april 2020. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.05.2020. godine do isplate,

- za maj 2020. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.06.2020. godine do isplate,

- za jun 2020. godine, iznos od 3.855,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.07.2020. godine do isplate,

- za avgust 2020. godine, iznos od 2.453,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.09.2020. godine do isplate,

- za septembar 2020. godine, iznos od 3.855,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.10.2020. godine do isplate,

- za oktobar 2020. godine, iznos od 3.855,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom od 21.11.2020. godine do isplate,

- za novembar 2020. godine, iznos od 3.505,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.12.2020. godine do isplate,

- za decembar 2020. godine, iznos od 4.030,75 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom od 21.01.2021. godine do isplate,

- za januar 2021. godine, iznos od 3.329,75 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.02.2021. godine do isplate,

- za februar 2021. godine, iznos od 3.154,50 dinara, sa zakonskom zateznom kaamatom od 21.03.2021. godine do isplate,

- za mart 2021. godine, iznos od 2.278,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.04.2021. godine do isplate,

- za april 2021. godine, iznos od 3.680,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.05.2021. godine do isplate, i

2) na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od jula 2018. godine do maja 2021. godine:

- za jul 2018. godine, iznos od 45.298,32 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 22.08.2018. godine do isplate,

- za jul 2019. godine, iznos od 70.231,92 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom od 22.08.2019. godine do isplate,

- za jul 2020. godine, iznos od 74.181,24 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 22.08.2021. godine do isplate, i

- za 2021. godinu, iznos od 26.014,28 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 22.02.2021. godine do isplate i zahtev da se obaveže tužena da isplati tužilji na ime troškova parničnog postupka iznos od 54.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

OBAVEZUJE SE tužilja da isplati tuženoj na ime troškova revizijskog postupka iznos od 18.000,00 dinara, u roku od 8 dana od dana prijema prepisa ove presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1364/22 od 11.05.2022. godine, odbijena je žalba tužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinica u Bačkoj Topoli P1 812/21 od 26.01.2022. godine, kojom je usvojen tužbeni zahtev tužilje (stav prvi izreke prvostepene presude), tako što je obavezana tužena da isplati tužilji na ime naknade za ishranu u toku rada za period od maja 2018. godine do aprila 2021. godine, pojedinačno određene mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom (stav drugi izreke prvostepene presude) na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od jula 2018. godine do maja 2021. godine, pojedinačno određene iznose sa zakonskom zateznom kamatom (stav treći izreke prvostepene presude) i obavezana tužena da isplati tužilji na ime troškova parničnog postupka iznos od 54.200,00 dinara, u roku od 8 dana od dana pravnosnažnosti presude, u slučaju docnje, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate, pod pretnjom prinudnog izvršenja (stav četvrti izreke prvostepene presude) Stavom petim izreke prvostepene presude, stranke su oslobođene plaćanja sudske takse.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava sa predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj, u smislu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda ispunjeni su uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužene, radi ujednačavanja sudske prakse o pravu zaposlenih u školama na isplatu naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, na osnovu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20), pa je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija tužene osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u radnom odnosu kod tužene i u spornom periodu je obavljala poslove ..., za koje je bio utvrđen koeficijent za obračun i isplatu plate od 6,30. U istom periodu tužena je tužilji obračunavala i isplaćivala osnovnu platu, tako što je osnovicu koju objavljuje Vlada Republike Srbije množila sa koeficijentom radnog mesta tužilje i tako dobijeni proizvod (osnovice i koeficijenta radnog mesta tužilje), uz uvećanje po osnovu minulog rada je bio niži od iznosa minimalne neto zarade, te je tužena prilikom obračuna tužilji osnovne plate vršila dopunu osnovne plate do propisane minimalne neto zarade. Veštačenjem je utvrđena visina naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, prema prisustvu tužilje i u odnosu na najpovoljnije parametre u uporedno važećim Kolektivnim ugovorima u Republici Srbiji. Tužilja je prema varijanti obračuna u skladu sa Posebnim kolektivnim ugovorom za javna preduzeća u komunalnoj delatosti na teritoriji Republike Srbije opredelila tužbeni zahtev.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev i obavezali tuženu da isplati tužilji na ime naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora za sporni period, iznose utvrđene veštačenjem, sa pripadajućom kamatom, jer su zaključili da u iznosu minimalne zarade nije sadržana naknada predmetnih troškova.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda stanovište nižestepenih sudova je zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega su preinačene drugostepena i prvostepena presuda i odbijen tužbeni zahtev tužilje.

Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS“, br. 88/2017... 129/2021), u odredbi člana 187. stav 3. propisuje da se na utvrđivanje i obračun plata, naknada i dodataka zaposlenih u ustanovi primenjuju propisi kojima se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u javnim službama.

Zakon o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, br. 34/01... 86/19), propisuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave (član 1. stav 1. tačka 3.). Odredbom člana 3. stav 1. tog Zakona, propisano je da osnovicu za obračun i isplatu plata utvrđuje Vlada, osim za predsednika Republike, narodne poslanike i imenovana, postavljena i zaposlena lica u službama predsednika Republike i Narodne skupštine Republike Srbije. Odredbe člana 4. stav 1. istog Zakona, propisano je da koeficijent izražava složenost poslova, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu, a stav 2. istog člana Zakona propisuje da koeficijent sadrži i dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Poseban Kolektivni ugovor za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“, br. 21/15 i 99/20), u odredbi člana 20. propisuje elemente za utvrđivanje plate, tako da se plata utvrđuje na osnovu: osnovice za obračun plate, koeficijenta sa kojim se množi osnovica, dodataka na platu i obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plata u skladu sa Zakonom (stav 1.), a ukoliko je osnovna plata zaposlenog, koja je utvrđena na osnovu osnovice za obračun plata i koeficijenta iz propisa o koeficijentima za obračun i isplatu plata, za puno radno vreme i ostvareni standardni učinak, niža od minimalne zarade, osnovna plata zaposlenog utvrđena na napred opisani način, isplaćuje se u visini minimalne zarade (stav 2.).

Zakonom o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05... 75/14), u odredbi člana 118. stav 1. propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu i to, između ostalog, za ishranu u toku rada, ako poslodavac ovo pravo nije obezbedio na drugi način (tačka 5.) i regres za korišćenje godišnjeg odmora (tačka 6.), a prema stavu 2. te odredbe Zakona, visina troškova iz stava 1. tačka 5. ovog člana mora biti izražena u novcu. Odredbe ovog Zakona primenjuju se i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drugačije određeno, na osnovu odredbe člana 2. stav 2 tog Zakona.

Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 44/01, sa izmenama i dopunama), koju je Vlada Republike Srbije donela na osnovu člana 8. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, utvrđeni su koeficijenti za obračun plata zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave.

U konkretnom slučaju tužilja je zaposlena u školi, zbog čega se za utvrđivanje i obračun njene plate, kao i naknada i dodataka na osnovu rada, primenjuju propisi kojima se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u javnim službama. Supsidijarna primena Zakona o radu propisana je samo za slučaj kada posebnim zakonom položaj, prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih nisu drugačije uređeni. Pošto poseban zakon (Zakona o platama u državnim organima i javnim službama) propisuje da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, sledi da ta odredba posebnog Zakona isključuje primenu opšte norme iz Zakona o radu. Posebnim Kolektivnim ugovorom za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“, br. 21/2015) nije predviđeno pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora, a to pravo nije predviđao ni prethodno važeći Posebni kolektivni ugovor („Službeni glasnik RS“, br. 12/2009). Dakle, na osnovu navedenih propisa, primanja po osnovu naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora sadržana su u koeficijentu kao jednom od elemenata plate, te ne postoji pravni osnov za ostvarivanje traženog bilo u opštem, bilo u posebnom aktu. Tužilji ne pripada pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, s obzirom na to da su te naknade sadržane u koeficijentu njene plate, pa to što je tužilji u spornom periodu isplaćivana minimalna zarada, nema uticaja na drugačije odlučivanje.

Polazeći od uspeha u postupku po reviziji obavezana je tužilja da isplati tuženoj na ime opravdano nastalih troškova postupka iznos od 18.000,00 dinara i to na ime sastava revizije prema Tarifi o nagradama i naknadama troškova za rad advokata („Službeni glasnik RS“ broj 121/2012 ... 37/2021), primenom odredbi člana 153, 154. i 162. ZPP. Tuženoj nije dosuđena naknada na ime sudskih taksi, jer zahtev za naknadu istih nije opredeljen u skladu sa odredbom člana 163. stav 2. ZPP.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbi člana 404., 416 stav 1. i 165. stav 2. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić