U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Biserke Živanović i Spomenke Zarić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Uroš Mišković, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstva finansija, Poreske uprave, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Beograd, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj sednici održanoj dana 12.11.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2984/19 od 20.05.2020. godine.

ODBIJA SE zahtev tužilje za naknadu revizijskih troškova.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3685/17 od 13.06.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je u radnom odnosu kod tužene počev od 02.05.2008. godine, kao neosnovan. Stavom drugim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2984/19 od 20.05.2020. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu odluku u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 72/11, 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je radila u privremenim institucijama Kosova i Metohije - Poreskoj upravi, na radnom mestu ..., počev od 25.08.2005. godine. Zaključkom Vlade Republike Srbije 05 broj 02-812/08 od 21.02.2008. godine, usvojena je Informacija o aktivnostima za jačanje institucija Republike Srbije na Kosovu i Metohiji i obavezano Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo za Kosovo i Metohiju, Ministarstvo pravde, Ministarstvo finansija-Uprava Carina i Poreska uprava, da preuzmu radnike koji su bili zaposleni u privremenim institucijama Kosova i Metohije. U maju 2008. godine, kada je proglašena nezavisnost Kosova, tužilja je u skladu sa Zaključkom Vlade RS, dala pismenu izjavu, da prekida radno angažovanje zbog nelegalno proglašene nezavisnosti Kosova. Nakon toga tužilja je sa Poreskom upravom Ministarstva finansija zaključila više ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova po osnovu kojih je bila angažovana u periodu od septembra 2008. godine do septembra 2014. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su ocenili da se status zaposlenih u ministarstvima reguliše Zakonom o državnim službenicima („Službeni glasnik RS“, broj 79/05...104/2009), a da u konkretnom slučaju tužilja pre zaključenja ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa tuženom nije bila u statusu državnog službenika, zbog čega kod tužene nije mogla ni zasnovati radni odnos preuzimanjem. Iz navedenih razloga su odbili kao neosnovan postavljen tužbeni zahtev za utvrđenje da je tužilja u radnom odnosu kod tužene počev od 02.05.2008. godine.

Odredbom člana 2. stav 1. Zakona o državnim službenicima, propisano je da je državni službenik lice čije se radno mesto sastoji od poslova iz delokruga organa državne uprave, sudova, javnih tužilaštava, Republičkog javnog pravobranilaštva, službi Narodne skupštine, predsednika Republike, Vlade, Ustavnog suda i službe organa čije poslove bira Narodna skupština ili s njima povezanih opštih pravnih, informatičkih, materijalno-finansijskih, računovodstvenih i administrativnih poslova. Navedenim zakonom, propisan je i način zasnivanja radnog odnosa, pa je odredbom člana 48. stav 1. predviđeno da se izvršilačko radno mesto popunjava: premeštajem unutar istog državnog organa; premeštajem po osnovu sporazuma o preuzimanju; premeštajem iz drugog državnog organa po sprovedenom internom ili javnom konkursu i zasnivanjem radnog odnosa ako je na javnom konkursu izabran kandidat koji nije državni službenik.

Odredbom člana 135. istog zakona, predviđena je mogućnost preuzimanja zaposlenih i propisano da ako državni organ bude ukinut, a njegov delokrug preuzme drugi državni organ, on preuzima i državne službenike iz ukinutog državnog organa rešenjima koje donosi rukovodilac državnog organa koji je preuzeo delokrug (stav 1). Do donošenja novog pravilnika u državnom organu koji je preuzeo delokrug, državni službenici nastavljaju da rade poslove koje su radili, a pravo na platu ostvaruju prema dotadašnjim rešenjima (stav 2).

Iz navedenog proizlazi da je zasnivanje radnog odnosa kod tužene propisano po osnovu javnog oglašavanja, odnosno putem internog konkursa, pri čemu je potrebno da je u slučaju internog konkursa zaposleni bio u radnom odnosu kod državnog organa iz kog se preuzima. U konkretnom slučaju, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da tužilja nije stekla ni status državnog službenika u smislu člana 2. stav 1. Zakona o državnim službenicima, a nije ni zasnovala radni odnos kod tužene u skladu sa Zakonom o državnim službenicima po osnovu javnog konkursa, niti je pak mogla biti preuzeta iz drugog organa putem internog konkursa upravo iz razloga što nije u radnom odnosu kod drugog državnog organa. Takođe, tužilja je radila kod tužene po osnovu ugovora o povremenim i privremenim poslovima, to se nisu stekli uslovi za preobražaj radnog odnosa u smislu člana 37. stav 4. Zakona o radu, jer radni odnos po osnovu ugovora o privremenim i povremenim poslovima ne može da preraste u radni odnos na neodređeno vreme (jer ne može da se upodobi ni ugovoru na određeno vreme), s obzirom da se ne radi o radnom odnosu, već o radu van radnog odnosa.

Iz navedenih razloga, neosnovan je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je u radnom odnosu kod tužene počev od 02.05.2008. godine. I u situaciji da je tužilja radila prema ugovoru o radu na određeno vreme, ne bi mogla ostvariti pravo na preobražaj radnog odnosa, jer je odredbom člana 63. Zakona o državnim službenicima propisano da radni odnos na određeno vreme ne može da preraste u radni odnos na neodređeno vreme, izuzev pripravniku kad položi državni ili poseban stručni ispit.

Suprotno navodima revizije, Zaključak Vlade Republike Srbije ne može biti validan pravni osnov za zasnivanje radnog odnosa.

Zahtev tužilje za naknadu revizijskih troškova za sastav revizije je odbijen, jer tužilja nije uspela po ovom pravnom leku, pa je primenom člana 165. stav 2. ZPP, odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Na osnovu iznetog, te kako se navodima revizije ne utiče na pravilnost i zakonitost pobijane odluke, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu prvom izreke.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić