.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 2766/2020
01.04.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Jasmine Stamenković i dr Ilije Zindovića, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., ulica ..., čiji je punomoćnik Miloš Vlahović, advokat iz ..., ulica ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo pravde, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija, Kazneno – popravni zavod u Beogradu, čiji je zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, ulica Nemanjina broj 22-26, radi isplate, odlučujući o reviji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 649/20 od 28.02.2020. godine, u sednici održanoj 01.04.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
I PREINAČAVA SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 649/20 od 28.02.2020. godine, tako što se žalba tuženog odbija kao neosnovana i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1286/18 od 03.10.2019. godine.
II OBAVEZUJE SE tuženi da tužicu naknadi troškove revizijskog postupka u iznosu od 22.500,00 dinara, u roku od 8 dana od dana prijema prepisa presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1286/18 od 03.10.2019. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da na ime duga, naknade troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada tužiocu isplati za period od februara meseca 2013. godine, zaključno sa martom 2015. godine, opredeljene mesečne novčane iznose sa zateznom kamatom od dana dospelosti svakog do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 196.850,00 dinara sa zateznom kamatom od dana izvršnosti do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 649/20 od 28.02.2020. godine, stavom prvim izreke preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1286/18 od 03.10.2019. godine u stavu prvom izreke tako što se odbija kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tužena da tužiocu na ime naknade štete zbog neisplaćenih troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada za period od februara 2013. godine zaključno sa martom 2015. godine isplati novčane iznose po mesecima sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog pojedinačnog mesečnog iznosa do isplate. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepene presude i odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka od 196.850,00 dinara sa zateznom kamatom od izvršnosti do isplate i obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 9.000,00 dinara. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka po žalbi u iznosu od 22.500,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je izjavio blagovremenu i dozvoljenu reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama određenim članom 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11), pa je utvrdio da je revizija tužioca osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tuženog, na neodređeno vreme, u Službi obezbeđenja Kazneno-popravnog zavoda u Beogradu. Prebivalište tužioca je u mestu .... U periodu od februara 2013. godine do aprila 2015. godine, tužilac je dolazio na rad u Beograd, u određenim smenama, upotrebom međugradskog autobuskog prevoza. Troškovi prevoza mu nisu plaćeni. Zahtev upravniku nije podnosio jer zaposleni nije mogao isti da primi bez odobrenja upravnika.
Polazeći od napred utvrđenih činjenica, prvostepeni sud nalazi da tužilac, kao državni službenik, ima pravo na naknadu troškova prevoza u visini mesečne pretplatne karte. Kako ovi troškovi u utuženom periodu tužiocu nisu isplaćeni, to je tužbeni zahtev usvojen, saglasno nalazu sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke. Prvostepeni sud zaključuje da nije od uticaja na ostvarivanje prava tužioca da li se obraćao neposrednom starešini, niti je od uticaja da li je tužilac pokretao upravni spor ili ulagao pravni lek na eventualno doneta rešenja, jer isto nije predviđeno kao uslov za ostvarenje prava prema članu 37. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, odnosno članu 2. stav 1. tačka 1. Uredbe o naknadama troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika.
Drugostepeni sud ne prihvata izloženi materijalnopravni zaključak prvostepenog suda, kao i razloga date u prilog tome, nalazeći da o pravima državnih službenika odlučuje rukovodilac rešenjem, a u drugom stepenu žalbena komisija, shodno pravilima opšteg upravnog postupka. Protiv odluke žalbene komisije stranka je ovlašćenja da pokrene upravni spor. Tužilac u konkretnom slučaju nije podnosio pismeni zahtev za isplatu naknade troškova prevoza u visini mesečne pretplatne karte u međugradskom saobraćaju. Stoga tužilac, po oceni drugostepenog suda, nije ostvarivao svoje pravo na način propisan članom 140. Zakona o državnim službenicima, podnošenjem zahteva rukovodiocu državnog organa u kome je zaposlen. Sledi da je poslodavac zakonito postupao kada tužiocu nije plaćao tražene troškove prevoza, pa stoga nema odgovornosti tuženog za naknadu štete u smislu člana 172. Zakona o obligacionim odnosima. Na osnovu izloženog, prvostepena presuda je preinačena, a tužbeni zahtev odbijen u celosti.
Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom tužioca ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane drugostepenog suda.
Pravo državnog službenika na platu, naknadu i druga primanja regulisano je Zakonom o platama državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik RS“ br. 62/06), koji u članu 37. stav 1. i 2. propisuje da državni službenik ima pravo na naknadu troškova za dolazak na rad i odlazak sa rada u skladu sa Uredbom Vlade. Saglasno članovima 2. stav 1. tačka 1. i 3. Uredbe o naknadi troškova i otpremnina državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik RS“ br. 98/07), državnom službeniku se nadoknađuju troškovi prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada u visini mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom prevozu.
Polazeći od navedenog, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pogrešan zaključak drugostepenog suda da tužilac nema pravo na naknadu troškova prevoza zato što se pisanim putem nije obraćao rukovodiocu organa, kako bi ovaj posebnim rešenjem odlučio o traženom pravu zaposlenog. Pravo zaposlenog na naknadu troškova prevoza nije uslovljeno podnošenjem pisanog zahteva ili dokaza da je zaposleni stvarno snosio ove troškove, kako to pravilno utvrđuje prvostepeni sud. Ovo pravo je zasnovano na neposrednoj primeni člana 37. stav 1. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika i člana 3. Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika.
Proizlazi da je tuženi u obavezi da tužiocu naknadi troškove dolaska na rad i odlaska sa rada u ceni mesečne pretplatne karte na voznoj relaciji od mesta prebivališta tuženog (...) do mesta rada (Beograd). Okolnost da li je rukovodilac organa o pravu zaposlenog odlučivao posebnim rešenjem ne može biti od uticaja, jer se radi o pravu zasnovanom na neposrednoj primeni zakona. Kako državni organ u kome je tužilac zaposlen nije postupao prema napred navedenim odredbama zakona, te nije plaćao tužiocu troškove prevoza u traženom periodu, to je tužiocu prouzrokovana šteta, za koju tuženi odgovara na osnovu člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima.
Visina štete odgovara zbiru mesečnih pretplatnih karata u spornom periodu na povratnoj relaciji .. - Beograd, koji je utvrđen iz sadržine nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke.
Na osnovu izloženog, primenom člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku, drugostepena presuda je preinačena, tako što je žalba tuženog odbijena kao neosnovana i prvostepena presuda u celosti potvrđena.
U stavu drugom izreke tužiocu su prema opredeljenom zahtevu dosuđeni troškovi revizijskog postupka u iznosu od 22.500,00 dinara, za sastav revizije, primenom člana 153, 154, 163. stav 1. i 2. i 165. stav 2. Zakona o parničnom postupku.
Predsednik veća - sudija
dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
