OBAVEZUJU SE tužioci AA iz ..., BB iz ... i VV iz ... da tuženom naknade troškove revizijskog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara, u roku od petnaest dana od dana prijema otpravka presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Lazarevcu P1 462/21 od 15.11.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ... i GG iz ..., kojim su tražili da se obaveže tuženi da im na ime naknade štete zbog manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada isplati, i to: - tužiocu AA iznos od 4.707,32 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.07.2014. godine pa do isplate i iznos od 2.843,52 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.08.2014. godine pa do isplate; - tužiocu BB iznos od 1.257,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.07.2014. godine pa do isplate i iznos od 6.275,35 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.08.2014. godine pa do isplate; - tužiocu VV iznos od 5.441,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.07.2014. godine pa do isplate i iznos od 5.187,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 14.08.2014. godine pa do isplate; - tužiocu GG iznos od 15.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 26.06.2017. godine pa do isplate, kao i da na dosuđene novčane iznose za tužioce uplati doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje Republičkom fondu PIO zaposlenih. Stavom drugim izreke, obavezani su tužioci AA, BB, VV i GG iz ... da tuženom naknade troškove parničnog postupka u iznosu od po 1.250,00 dinara, u roku od 8 dana od dana prijema presude.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 59/22 od 18.02.2022. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Lazarevcu P1 462/21 od 15.11.2021. godine u stavu prvom izreke, tako što je usvojen tužbeni zahtev tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ... i GG iz ..., kojim su tražili da se obaveže tuženi da im na ime naknade štete zbog manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada isplati novčane iznose bliže opredeljene u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od označenih datuma do isplate, kao i da za tužioce na dosuđene novčane iznose uplati doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje RF PIO zaposlenih. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu drugom izreke presude Osnovnog suda u Lazarevcu P1 462/21 od 15.11.2021. godine tako što je odbijen kao neosnovan zahtev tuženog za naknadu troškova parničnog postupka u iznosu od 1.250,00 dinara i obavezan tuženi da tužiocima AA iz ..., BB iz ..., VV iz ... i GG iz ..., naknadi troškove prvostepenog postupka u iznosu od 174.750,00 dinara. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima naknadi troškove drugostepenog postupka u ukupnom iznosu od 53.250,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio posebnu reviziju na osnovu odredbe člana 404. Zakona o parničnom postupku, zbog pogrešne primene materijalnog prava, potrebe da se razmotre pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana i zbog potrebe ujednačavanja sudske prakse.

Pošto je drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu i odlučio o zahtevima stranaka, revizija je uvek dozvoljena na osnovu odredbe člana 403. stav 2. tačka 2) Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 18/20, 10/23 – drugi zakon) – u daljem tekstu: ZPP, pa je odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog suvišno.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija tuženog osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su zaposleni kod tuženog na neodređeno vreme i rad obavljaju u smenama. Na osnovu Kolektivnog ugovora tuženog od 25.06.2013. godine, članom 33. st. 1, 5, 6. i 7, predviđeno je da se koeficijenti posla radnog mesta utvrđuju na osnovu složenosti posla, noćnog rada i uslova rada, u skladu sa Metodologijom za vrednovanje radnih mesta, sa tabelarnim delom najnižih koeficijenata radnih mesta. Smenski rad se posebno vrednuje Metodologijom za vrednovanje poslova radnih mesta. Prema metodologiji, radna mesta se analiziraju prema svakom elementu osnovnog kriterijuma posebno, a zbir svih pojedinačno utvrđenih elemenata čini osnovni koeficijent na koji se dodaju deo iz visine naknade za topli obrok i regres za godišnji odmor. Na ukupan osnovni koeficijent za poslove koji se obavljaju u smenskom radu dodaje se uvećanje od 14,46%. Veštačenjem je utvrđeno da je u skladu sa aktima tuženog tužiocima smenski rad vrednovan pri utvrđivanju osnovne zarade, tako da je tuženi vršio uvećanje osnovne zarade za smenski rad koji su tužioci ostvarili u utuženom periodu, a koje uvećanje je sadržano u koeficijentu posla kojim se vrednuje osnovna zarada.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev tužilaca odbio, jer je, primenjujući odredbu člana 108. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/2005 ... 54/2009), zaključio da je smenski rad kod pravnog prethodnika tuženog PD TENT d.o.o. Obrenovac, vrednovan u osnovnoj zaradi, čime su ispunjeni zakonski uslovi za naknadu zarade za rad u smeni, iz kog razloga je tužbeni zahtev tužilaca neosnovan.

Drugostepeni sud je, pobijanom presudom, preinačio prvostepenu presudu tako što je tužbeni zahtev tužilaca usvojio i tuženog obavezao da im naknadi štetu zbog manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada u spornom periodu jer je zaključio da Kolektivnim ugovorima i Pravilnikom o radu, koji su kod tuženog bili na snazi u utuženom periodu, smenski rad nije vrednovan kao element za utvrđivanje osnovne zarade, pa tužioci osnovano potražuju uvećanu zaradu u visini razlike između isplaćene uvećane zarade od strane tuženog i uvećane zarade u visini 26% od osnovne zarade jer, po mišljenju drugostepenog suda, kolektivnim ugovorom kod poslodavca se zaposlenom ne mogu dati manja prava od prava utvrđenih zakonom.

Po nalaženju Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tuženog ukazuje da je drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 108. stav 1. tačka 2) Zakona o radu, bilo je propisano da zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu i to: za rad noću i rad u smenama, ako takav rad nije vrenovan pri utvrđivanju osnovne zarade – najmanje 26% od osnovice. Prema stavu 4. istog člana, osnovicu za obračun uvećane zarade čini osnovna zarada utvrđena u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.

U konkretnom slučaju, veštačenjem je utvrđeno da je tužiocima u koeficijent za obračun zarade uračunato uvećanje za smenski rad predviđeno metodologijom za utvrđivanje vrednosti poslova, odnosno da je smenski rad vrednovan kroz utvrđenu osnovnu zaradu. U toj situaciji, kada je smenski rad vrednovan pri utvrđivanju osnovne zarade, isključena je mogućnost primene uvećane zarade od najmanje 26% od osnovice, kako je pravilno zaključio prvostepeni sud. Stanovište drugostepenog suda o karakteru i primeni metodologije za utvrđivanje vrednosti poslova na osnovu složenosti, odgovornosti i uslova rada u „TENT“ d.o.o. Obrenovac, nije pravilno, jer je opšta normativna kontrola propisa i opštih akata u nadležnosti Ustavnog suda. Pošto je tuženi tužiocima smenski rad vrednovao kroz utvrđenu osnovnu zaradu koja je tužiocima isplaćena sledi da oni neosnovano traže isplatu razlike uvećane zarade od najmanje 26 % od osnovice.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo primenom odredbe člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Imajući u vidu da je pobijanom presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 59/22 od 18.02.2022. godine odlučeno o žalbi tužioca GG iz ..., tako što je preinačena presuda Osnovnog suda u Lazarevcu P1 462/21 od 15.11.2021. godine i tužiocu GG iz ... dosuđena naknada štete zbog manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada uz uplatu doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje RF PIO zaposlenih na iznos te naknade i dosuđeni troškovi prvostepenog postupka, te obavezan tuženi da mu naknadi i troškove postupka po žalbi, a da prema stanju u spisima tužilac GG iz ... nije izjavio žalbu protiv presude Osnovnog suda u Lazarevcu P1 462/21 od 15.11.2021. godine, Vrhovni sud je na osnovu člana 417. stav 1. ZPP doneo odluku iz stava drugog izreke.

Odluku o troškovima revizijskog postupka kao u stavu trećem izreke, Vrhovni sud je doneo primenom odredbi člana 165. stav 2. u vezi člana 153. stav 1, člana 154. i člana 163. stav 2. ZPP. Tuženom su, u granicama opredeljenog zahteva, priznati troškovi revizijskog postupka na ime angažovanja punomoćnika advokata, za sastav revizije u iznosu od 18.000,00 dinara na osnovu važeće Advokatske tarife („Službeni glasnik RS“, broj 43/23 od 26.05.2023. godine), dok tuženom nisu dosuđeni troškovi na ime sudskih taksi, jer zahtev za naknadu tih troškova nije opredeljen u skladu sa članom 163. stav 2. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Jelena Ivanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković