U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović i Vladislave Milićević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Ivica Vuković, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Državno pravobranilaštvo iz Beograda, radi isplate, odlučujući o reviziji tužene izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3449/20 od 03.11.2021. godine, u sednici održanoj 11.05.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3449/20 od 03.11.2021. godine u stavovima prvom, trećem i četvrtom izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3099/17 od 24.06.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje da se obaveže tužena da joj za period od 31.03.2013. godine do 31.12.2015. godine zaključno isplati zaostalu razliku plate do dvostrukog iznosa plate po osnovu obavljenog rada i vremena provedenog na radu i to u pojedinačnim mesečnim iznosima, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog pojedinog mesečnog iznosa do isplate, kako je to bliže određeno tim stavom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužene za joj tužilja naknadi troškove parničnog postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3449/20 od 03.11.2021. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda u delu stava prvog izreke tako što je usvojen tužbeni zahtev tužilje i obavezana tužena da tužilji isplati zaostalu razliku plate do dvostrukog iznosa plate po osnovu obavljenog rada i vremena provedenog na radu za period od 31.03.2013. godine do 31.12.2015. godine zaključno i to u pojedinačnim mesečnim iznosima, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti svakog pojedinog mesečnog iznosa do isplate, kako je to bliže određeno tim stavom izreke. Stavom drugim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena prvostepena presuda u preostalom delu stava prvog izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev tužilje da se obaveže tužena da tužilji isplati razliku plate do dvostrukog iznosa plate po osnovu obavljenog rada i vremena provedenog na radu za period od 31.03.2013. godine 31.12.2015. godine zaključno i to preko iznosa dosuđenih stavom prvim izreke drugostepene presude do traženih iznosa tužbenim zahtevom, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti razlike svakog pojedinog mesečnog iznosa, kako je to bliže određeno tim stavom izreke. Stavom trećim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepene presude tako što je obavezana tužena da tužilji naknadi troškove postupka u iznosu od 189.750,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove drugostepenog postupka u iznosu od 22.500,00 dinara.

Protiv drugostepene presude u preinačavajućem delu, reviziju je blagovremeno izjavila tužena zbog pogrešne primene materijalnog prava, pozivajući se i na član 404. ZPP.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11...18/20) i našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju (nakon održane rasprave pred drugostepenim sudom), tužilja je bila u radnom odnosu kod tužene. Rešenjem tužene od 11.12.2013. godine tužilja je sa radnog mesta mlađi policajac trajno premeštena, danom konačnosti rešenja, u Odeljenje protiv visokotehnološkog kriminala – Služba za borbu protiv organizovanog kriminala – Uprava kriminalističke policije na radno mesto pronalaženje elektronskih dokaza i dokumentovanja (utvrđeno pod rednim brojem 1.99 u Pravilniku o unutrašenjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u MUP RS). Veštačenjem preko sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke od 01.08.2019. godine utvrđeno je da je osnovna plata tužilje pre prelaska u Odeljenje protiv visokotehnološkog kriminala (u mesecu koji je prethodio njenom stupanju u ovo odeljenje) u januaru 2013. godine iznosila 49.418,35 dinara, dok je u utuženom periodu iznosila 57.957,14 dinara i da tužilji nije obračunavana osnovna plata u dvostrukom iznosu nakon prelaska u Službu za borbu protiv organizovanog kriminala u utuženom periodu. Veštačenjem je utvrđeno da bi dvostruki iznos plate koji je tužilji trebalo da bude isplaćen u utuženom periodu, imajući u vidu da je osnovna plata iznosila 49.418,35 dinara pre prelaska u tu službu, trebalo da bude 98.836,70 dinara. U tabeli br. 1 prikazani su iznosi koji su tužilji isplaćeni, a iz kojih sledi da postoji pozitivna razlika između dvostrukog iznosa plate koji je tužilja ostvarila na poslovima sa kojih je stupila na rad u organizacionu jedinicu iz člana 1. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala i plate koja je isplaćivana (iznosi dosuđeni stavom prvim izreke drugostepene presude).

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja pred tim sudom, prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan, smatrajući da je nalaz i mišljenje sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke nepotpun, jer nije utvrđeno koliko je iznosila osnovica za obračun dvostrukog iznosa plate tužilje i to plate koja je ostvarena na odgovarajućem radnom mestu kod tužene iz januara 2013. godine, bez dodataka na platu koji su utvrđeni zakonom i bez uzimanja u obzir promene osnovne plate tužilje za taj period, zbog čega nije utvrđeno da li je prema isplatnim vrednostima plate za utuženi period tužilji vršena isplata plate u skladu sa Uredbom. Prema stanovištu prvostepenog suda navedenim veštačenjem nije pouzdano razjašnjena visina plate koju je tužilja ostvarila na radnom mestu sa kog je stupila na rad u Službu za organizovani kriminal, a koja predstavlja platu za januar 2013. godine, na osnovu plata bez uzimanja u obzir promena u pogledu osnovne plate, kao i promene uslova rada, i s tim u vezi nije se moglo utvrditi vrednost plate za utuženi period, jer iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka sledi da obračun nije vršen na bazi dvostrukog iznosa osnovne neto zarade sa prethodnog radnog mesta, već primenom drugačije metodologije koja podrazumeva uvećanje osnovne zarade u utuženom perioidu. Imajući u vidu da tužilja nije predložila dopunsko veštačenje, prvostepeni sud je bio stanovišta da tužilja nije dokazala osnovanost potraživanja.

Drugostepeni sud je imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje pred tim sudom tokom održane rasprave, na kojoj je punomoćnik tužilje izjavio da je nesporno da je osnovna plata za tužilju pre prelaska u službu – januar 2013. godine iznosila 49.418,35 dinara, te imajući u vidu da je među strankama nesporan i opredeljeni momenat (januar 2013. godine), kao i nalaz i mišljenje veštaka i tabelu br. 1 u kojoj su iskazani iznosi koji su tužilji isplaćeni, zaključio da postoji pozitivna razlika između dvostrukog iznosa plate koju je tužilja ostvarivala na poslovima sa kojih je stupila na rad u organizacionu jedinicu iz člana 1. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala i plate koja joj je isplaćivana. Stoga je preinačio prvostepenu presudu i stavom prvim izreke dosudio tužilji razliku tih iznosa za utuženi period od 31.03.2013. godine do 31.12.2015. godine zaključno, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog pojedinačnog mesečnog iznosa do isplate. Stavom drugim izreke odbio je kao neosnovanu žalbu tužilje i potvrdio prvostepenu odluku do ukupno traženih iznosa za svaki pojedini mesec za utuženi period, s obzirom da je tužbeni zahtev opredeljen polazeći od plate koju je tužilja primala u utuženom periodu, a ne kako to predviđa član 2. stav 1. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala, plate koju je tužilja ostvarivala na poslovima sa kojih je stupila na rad u organizacionu jedinicu iz člana 2. te Uredbe.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je preinačio delimično prvostepenu presudu i dosudio tužilji za utuženi period iznose bliže navedene stavom prvim izreke drugostepene odluke.

Zakonom o organizaciji nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela („Službeni glasnik RS“ br. 42/02, 27/03, 39/03, 60/03, 67/03, 29/04, 58/04, 45/05, 61/05, 72/09, 72/11, 101/11, 32/13), propisano je da se radi obavljanja poslova organa unutrašnjih poslova u vezi sa krivičnim delima iz člana 2. ovog Zakona, obrazuje u okviru ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, Služba za suzbijanje organizovanog kriminala koja postupa po zahtevima specijalnog tužioca u skladu sa zakonom (član 10. stav 2), da lica koja vrše funkciju odnosno obavljaju poslove i zadatke, između ostalog, u službi imaju pravo na platu koja ne može biti veća od dvostrukog iznosa plate koju bi ostvarili na funkciji odnosno poslovima sa kojih su stupili na rad u te organizacione jedinice (član 18. stav 1).

Uredbom o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala („Službeni glasnik RS“, br.14/03, 67/05 i 105/05), uređene su plate lica koja vrše funkciju, odnosno obavljaju poslove i zadatke, između ostalog, i u Službi za suzbijanje organizovanog kriminala u Ministarstvu unutrašnjih poslova (član 1. ove Uredbe), tako što je članom 2. stav 1. Uredbe, određeno da se plata starešine Službe i zamenika starešine Službe i ovlašćenog službenog lica u Službi, obračunava i isplaćuje u dvostrukom iznosu plate koju su ostvarivali na poslovima sa kojih su stupili na rad u organizacione jedinice iz člana 1. ove Uredbe.

Imajući u vidu navedene odredbe, proizlazi da zaposleni koji su pre stupanja na rad u posebnu organizacionu jedinicu bili angažovani u MUP-u imaju pravo na dvostruki iznos plate iz člana 2. stav 1. Uredbe, kojom je određen iznos plate koja se uvećava (ostvarena plata) i koji je obim tog uvećanja (dvostruki iznos). U konkretnom slučaju, pravilan je zaključak drugostepenog suda da parametar za obračun duple plate mora biti osnovna plata koju je zaposleni ostvario na poslovima sa kojih je stupio na rad u organizacione jedinice iz člana 1. Uredbe. To podrazumeva i da bi tužilja imala pravo i na svako uvećanje osnovne mesečne plate na ranijem radnom mestu, jer to posledično dovodi do uvećanja dvostrukog iznosa njene osnovne plate kod Službe za borbu protiv organizovanog kriminala. Međutim, kako se tužbeni zahtev tužilje odnosi samo na uvećanje plate do dvostrukog iznosa plate koju je ostvarila na radnom mestu sa kojeg je stupila na rad u Organizacionu jedinicu za organizovani kriminal, te kako je dokazala da postoji pozitivna razlika između isplaćene plate i dvostrukog iznosa osnovne plate koju je ostvarila do prelaska u Službu, to je i po mišljenju Vrhovnog suda pravilno drugostepeni sud našao da je tužbeni zahtev tužilje delimično osnovan u dosuđenim iznosima sa traženom kamatom, zbog čega nisu osnovani revizijski navodi o pogrešno primenjenom materijalnom pravu.

Na osnovu izloženog, Vrhovni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić