U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Gordane Komnenić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa Marija Knežević, advokat iz ..., protiv tuženog DOO “Dunis“ uslužno trgovačko preduzeće eksport-import, Futog, koga zastupa Ljubomir Apro, advokat iz ..., radi duga, odlučujući o reviziji tuženog, izjavljenoj protiv veća održanoj dana 29.10.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1016/17 od 16.10.2017. godine.

ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1428/13 od 25.01.2017. godine, tužbeni zahtev tužioca je delimično usvojen, pa je obavezan tuženi da tužiocu na ime duga isplati iznos od 13.208,38 evra, od čega iznos od 682,22 evra na ime neisplaćene zarade, a iznos od 12.519,16 evra na ime naknade troškova na službenom putu u inostranstvu, sve u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu dinara prema evru kod NBS u vreme isplate, sa zakonskom zateznom kamatom u visini kamatne stope Centralne evropske banke uvećanom za osam procentnih poena na iznos od 10.048,49 evra, počev od 10.11.2016. godine. Drugim stavom izreke preko dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 21.554,52 evra, sa zateznom kamatom i za zakonsku zateznu kamatu na iznos od 3.151,39 evra od 10.11.2016. godine, sve u dinarskoj protivvrednosti pa do konačne isplate, tužbeni zahtev je odbijen. Trećim stavom izreke, obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 340.518,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1016/17 od 16.10.2017. godine, delimično je preinačena presuda Osnovnog suda u Novom Sadu u usvajajućem delu, tako što je obavezan tuženi da tužiocu dosuđene iznose od 12.519,16 evra i 689,22 evra, ukupno 13.208,38 evra, isplati u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije sa referentnom kamatnom stopom Narodne banke Srbije uvećane za osam procentnih poena, počev od 10.11.2016. godine do isplate. Drugim stavom izreke, preinačena je odluka u odbijajućem delu, pa je tuženi obavezan da tužiocu na ime naknade troškova službenog putovanja u inostranstvo isplati iznos od još 8.346,14 evra u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije sa referentnom kamatnom stopom Narodne banke Srbije uvećane za osam procentnih poena na iznos od 6.346,80 evra počev od 10.11.2016. godine do isplate. Trećim stavom izreke, preinačena je i odluka o troškovima postupka, tako što je obavezan tuženi da tužiocu naknadi još iznos od 11.000,00 dinara, ukupno 351.518,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate. Četvrtim stavom izreke, u preostalom delu žalba tuženog je odbijena i prvostepena presuda u usvajajućem delu, potvrđena. Petim stavom izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime troškova žalbenog postupka isplati iznos od 71.937,00 dinara. Šestim stavom izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u okviru ovlašćenja iz čl. 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ 72/11 ... 55/14) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom prvostepenom postupku nije počinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz čl. 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se na druge povrede postupka ne ukazuje.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku koji je prethodio donošenju pobijane presude, tužilac je 01.05.2011. godine zasnovao radni odnos kod tuženog radi obavljanja poslova vozača motornog vozila za prevoz u unutrašnjem i međunarodnom drumskom saobraćaju. U periodu od 01.05.2011. godine do 24.06.2013. godine, tužilac je radio na relacijama Nemačka, Austrija, Holandija, Belgija, Luksemburg, Turska, Češka i dr, o čemu mu je tuženi izdavao putne naloge. Mesečno je tužilac prevozio tri do četiri ture, koje su trajale po otprilike nedelju dana, tako da je na službenom putu van granica Republike Srbije provodio u proseku 15 dana mesečno. Za to vreme spavao je u kamionu, nije koristio gradski prevoz u mestu službenog putovanja, a hranu i ostale troškove plaćao je sam.

Odredbom člana 6. stav 1. Ugovora o radu zaključenog između stranaka, predviđeno je da je zarada zaposlenog utvrđena u skladu sa zakonom i pravilnikom o radu, te da zavisi od izvršenih poslova zaposlenog i čini je 10% od fakturisane ili naplaćene cene usluge izvršenog prevoza koju je zaposleni izvršio za poslodavca, u šta se uključuju i dnevnice za službena putovanja, bez prava na uvećanu zaradu u slučajevima propisanim Zakonom o radu i opštim kolektivnim ugovorom (rad na dane praznika, prekovremeni rad, noćni rad i rad u smenama, te naknada za topli obrok), kao i bez prava na naknadu zarade u slučaju prekida rada do kojeg je došlo bez krivice zaposlenog (kao npr. čekanje na utovar, pribavljanje viza i slično). Odredbom člana 11. tačka 2. Ugovora utvrđeno je da zaposleni ostvaruje pravo naknadu troškova za vreme provedeno na službenom putu u zemlji i inostranstvu u visini propisanoj opštim aktom poslodavca.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, a primenom materijalnog prava navedenog u prvostepenoj presudi, prvostepeni sud je delimično usvojio tužbeni zahtev i utvrdio da tužiocu u skladu sa članom 104. stav 1. i 118. stav 1. tačka 3. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/05 ... 32/13) pripada pravo na isplatu dnevnica za vreme provedeno na službenom putu u inostranstvu u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu u visini koja je utvrđena veštačenjem.

Drugostepeni sud je prihvatio činjenično stanje koje je utvrdio prvostepeni sud, ali je preinačio prvostepenu presudu utoliko što je tužiocu dosudio još iznos od 8.346,14 evra u dinarskoj protivvrednosti, prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka.

Na potupno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo navedeno u obrazloženju prvostepene i drugostepene presude, koje je saglasno članu 414. stav 2. ZPP, u obrazloženju ove odluke izostavljeno.

Suprotno navodima revizije tužiocu pripada obračun neisplaćenih dnevnica upravo prema Uredbi o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika iz 2007. godine, koje su nižestepeni sudovi dosudili tužiocu.

Odredbom člana 188. tačka 3. Zakona o radu, na koji se pozivaju nižestepeni sudovi, koji je bio na snazi u vreme nastanka spornog odnosa, propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, između ostalog i za vreme provedeno na službenom putu u inostranstvu i to pod uslovima, na način i u visini, odnosno najmanje u visini utvrđenoj posebnim propisima.

Po pravilnoj oceni nižestepenih sudova na sporni odnos stranaka primenjuje se Uredba o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika, s obzirom da je tuženi kao poslodavac uputio tužioca kao zaposlenog na put u inostranstvo da za njega obavi određeni posao. Uredba na koju se tuženi u reviziji poziva iz 2015. godine nema retroaktivno dejstvo i ne može se primeniti na sporni odnos stranaka.

Pravno stanovište izloženo u ovoj reviziji prihvaćeno je na zajedničkoj sednici Apelacionih sudova u Republici Srbiji u aprilu mesecu 2014. godine i od strane Vrhovnog kasacionog suda, zbog čega ova presuda, saglasno članu 414. stav 2. ZPP ne sadrži detaljno obrazloženje, jer je sudska praksa u ovim predmetima koji se zasnivaju na istom činjeničnom stanju pravilno ostala ujednačena.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je doneo odluku kao u izreci presude.

Odluka o troškovima revizijskog postupka doneta je primenom člana 165. stav 3. ZPP, prema postignutom uspehu u revizijskom postupku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić